Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 2

[Andreas Demetrius]

Demetrius (of Meesterus of de Meester) (Andreas of Andries), wiens geboortejaar onbekend is, was in 1568 predikant te Antwerpen, zijn geboorteplaats. Na de inneming dier stad door Parma in 1585 week hij uit naar Duitschland; te Dordrecht wenschte men hem toen reeds te beroepen, maar hij verkoos Frankfort a.d. M. Hier, waar de Nederduitsch-Hervormden sinds jaren hadden te lijden gehad van de zijde der Luthersche predikanten en hun gemeente dientengevolge in ledental geslonken was, doordat de meesten naar Frankenthal waren uitgeweken, meende hij meer noodig te zijn.

In 1593 werd hij beroepen te Dordrecht. Aanvankelijk ongezind hem te ontslaan uit gegronde vrees dat de gemeente door zijn vertrek zou verloopen, moest de Frankfortsche Kerkeraad op het aanhouden van dien van Dordrecht toch toegegeven, en Demetrius nam de beroeping aan met de belofte na afloop van de jaarlijksche mis te zullen overkomen. In November van gen. jaar kwam hij over. Alvorens zich te voegen naar het gebruik om proefpreeken te houden gedurende drie maanden vroeg hij verlof om, indien hij de gemeente niet mocht voldoen, naar Frankfort terug te keeren. Dit werd voorwaardelijk toegestaan. Verlof werd hem ook gegeven in het avondgebed het boek Deuteronomium, dat nog niet voor de gemeente behandeld was, uit te leggen. Den 27sten Januari 1594 gaf de Kerkeraad hem te kennen ‘dat zijne gaven der Gemeente bijzonder aangenaam waren’, waarop hij in Febr. door den Dordtschen predikant van den Corput in de Groote kerk werd bevestigd.

Door Demetrius' dienst keerde de rust, door Herm. Herberts, een der vroegere predikanten verstoord en nog steeds niet hersteld, in de gemeente weder. Hij blijkt geweest te zijn ‘een ernstig prediker der zuivere Evangelieleer’ en iemand van verzoeningsgezinden geest. In hooge achting stond hij bij de burgerij en ook bij de stedelijke regeering, die hem van tijd tot tijd bij hare vergaderingen noodigde om haar van advies te dienen.

Hij nam deel als Assessor aan de Z. Hollandsche Synode den 28sten Aug. 1601 te Gouda, en hield er de openingsrede over Gal. I:10. Daar werd hij ook gedeputeerd naar de N. Hollandsche Synode, gehouden te Amsterdam 18 Juni 1601. Verder woonde hij ook als gecommitteerde van Z. Holland de N. Hollandsche Synode te Hoorn bij, den 4den Juni 1602.

In 1607 noopte lichaamszwakte hem zijn ontslag te vragen, dat hij twee jaar later verkreeg. Hij overleed in 1611.

Van hem is een inscriptie bewaard in het album van Petrus Cupus (zie: Handel. en Mededeel. v.d. Maatsch. der Ned. Letterk. te Leiden over het jaar 1866, blz. 31), luidend: ‘Cupe: Quando id quod cupis fieri non potest, velis id quod possit’. Eveneens komen inscripties van zijn hand voor in de Albums van Narsius en van Naeranus.

[p. 442]

In 1568 huwde hij Maria Becius (overl. in 1582 te Antwerpen), zuster van Johannes Becius, predikant te Dordrecht. Zij schonk hem een zoon, Daniël (geb. 1580), die in 1602 predikant werd te Groote en te Kleine Lind en tevens praeceptor aan de Illustre School te Dordrecht, waar hij ook zijn vader in 1609 als predikant opvolgde. Daar deed hij zich kennen als een man, die in stilheid zijn weg ging, en bij den kerkelijken strijd niet was betrokken. Zijn zinspreuk was: ‘Maet houdt staet’. In 1619 was hij eenigen tijd bij leening predikant te Utrecht. Hij overleed den 28sten Aug. 1627, oud 47 jaren, nalatende drie zoons en vijf dochters; een zijner zoons is ook predikant geworden. Hunne afstammelingen voeren den naam de Meester. (Zie over Dan. Demetrius: Schotel, Kerk. Dordr. I, blz. 287, 288).

Andr. Demetrius schreef een zeer gunstig ontvangen studie, uit de beste bronnen geput en getuigend van zijn geleerdheid:

Der Griecken Opganck ende Onderganck. Dordr. 1599. 4^o.

Hiervan verscheen een vertaling door Demetrius' vriend en ambtgenoot Polyander à Kerckhove, getiteld: Les actes mémorables des Grecs recueillis en bas Alleman, par André Demétre, et traduits en François. Dordr. 1602. 8^o.

Een ander gaf er een Latijnsche vertaling van in het licht.

Voorts verscheen van A. Demetrius een Ned. vertaling van Guicciardini's werk getiteld: De Oorlogen van Italien, bescreven door Francois Guicciardin, Edelman van Florencen, met zeer schoone polityque, oorlogse ende morale aanteeckeningen van Mons. de la Noue. Dordr. 1599.

Litteratuur: v.d. Aa, a.w.i.v. - Glasius, a.w.i.v. - G.D.J. Schotel, Kerkelijk Dordrecht, I, blz. 223, 239-246, 530. - Dez., De Illustre School te Dordrecht, blz. 47, 66. - H.Q. Janssen, De Kerkhervorming in Vlaanderen I, blz. 69, 70; II, blz. 316. - Soermans, Kerkel. Register v.Z. Holl., blz. 4. - v. Alphen, N. Kerkel. Handb. Jrg. 1907, Bijl. Q, blz. 112. - Reitsma en van Veen, Acta der Prov. en Part. Synoden. I, blz. 288, 311, 313; III, blz. 64, 97, 121, 138, 156-158, 178, 209, 226. - v. Abkoude, Naamreg. v. Ned. Boeken. Dl. I, St. III. - Catalogus v.d. Bibl. der Maatsch. der Ned. Letterk. te Leiden. II, kol. 859.