Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 2

[Johannes Crusius]

Crusius (Johannes) of de la Croix, geboortig van Rijsel, waar hij in 1560 het levenslicht aanschouwde. Hij heeft o.a. te Leiden in de godgeleerdheid gestudeerd. Immers werd hij hier den 21sten Augustus 1589 bij de theologische faculteit ingeschreven (cf. Alb. Stud. kol. 26). Predikant werd hij bij de Waalsche gemeente te Haarlem en als afgevaardigde van het Waalsche kerkgenootschap, woonde hij de nationale synode in 1618-1619 te Dordrecht bij (cf. Dr. H.H. Kuyper, de Post-Acta, blz. 101). Hij stierf den 7den Febr. 1625.

Er bestaat van hem een portret met het omschrift: Johannes Crucius, Eccl. Gal. apud. Harl. Min. obiit a^o aetatis 65, en een vierregelig Lat. en Holl. vers er onder. Hij vertaalde een werk van Taffin onder dezen titel: De Boetveerdicheyt des levens, vervaet in vier boecken .... ende getrouwelijcken verduyts door J. Crucium; den 7den dr. by den Overs. selfs gecorrigeert. Met noch een troostelijc Boecxken vande ware Mercktekenen der kinderen Gods door den selven I.T. (van nieus overghesien ende .... verh. met een ghesang .... door J. Viverium (van de Vivere) Amstelred. 1614.

(Tusschen beiden in, met doorloopende signatuur doch afzonderlijke paginatuur, bevindt zich nog: Een cort ende schoone onderwijsinghe, inhoudende ghewisse vertroostinghen in allerhande beswaernissen ende ancxt der conscientien, uyt de Boecken van J. de l'Espine.)

Van het tractaat van A. Walaeus: Het ambt der kercken dienaren enz. Middelb. 1615, gaf Crucius een Fransche vertaling¹⁾, die in 1618 te Amsterdam het licht zag (cf. Nagtglas, Levensberichten van Zeeuwen. 4de aflev. blz. 919). Ook zette hij volgens v.d. Aa (ll. dl. III, blz. 892) in die zelfde taal over het door den Amsterdamschen burgemeester F. de Vrij geschreven boekje: Historie ofte kort ende waerachtich verhael van den oorspronck ende voort-ganck der kerkelycke Beroerten in Hollandt (Amst. 1621) onder den titel: Histoire ou Brief et vray Narré, du commencement et progres des Troubles Ecclesiastics d'Hollande. Publiee par Frederick de Vry .... A. Amstelredam .... 1621. (cf. Brandt, Historie der Reformatie dl. IV. Rott. 1704. blz. 646-648).

Als vertaler uit het Latijn in het Fransch van Koninklijke weg en als schrijver in het Hollandsch en in het Fransch van Onpartijdige Rechter, wordt hij ook genoemd door v.d. Aa (ll. dl. III. blz. 892).

1) Van deze Fransche overzetting van het geschrift van Walaeus, vond ik geen melding gemaakt bij Dr. J.D. de Lind van Wijngaarden in zijn: Antonius Walaeus op blz. 145-168, waar hij, sprekende over Walaeus, in zijn verhouding van kerk en staat, over diens geschrift: Het ampt der Kerckendienaren enz. handelt.

[p. 325]

Litteratuur: v.d. Aa, ll. dl. III. blz. 892 (Uitgebreid). De titels der door Crucius overgezette boeken, zijn hier niet nauwkeurig opgegeven.