Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 2

[Pierre Chevallier]

CHEVALLIER Pierre, zoon van den voorgaanden en diens huisvrouw Margaretha Geertruida Alberthoma, werd geboren te Groningen den 22^sten November 1760. Zijn opleiding ontving hij in zijn geboorteplaats en den 29^sten April 1783, werd hij door de classis Groningen toegelaten tot de evangeliebediening. Beroepen te Lellens in Juni 1783, werd hij hier, na den 1^sten Juli zijn peremptoir examen te hebben afgelegd, den 7^den Sept. door zijn vader bevestigd. Nauwelijks was hij hier eenige weken werkzaam, of reeds den 16^den Oct. werd door de Waalsche gemeente te Naarden, na het vertrek van haren leeraar Souchay naar Leiden, een beroep op hem uitgebracht, dat hij aannam. Zijn bevestiging in deze zijn tweede standplaats geschiedde in 1784. Een jaar later kwam hij te Zwolle (ber. den 20^sten Febr. 1785, afscheid den 26^sten Juni, intree den 10^den Juli) ‘waar hij de gemeente met bijzonderen voorspoed stichtte, doch zich liet stuiten in zijne luisterrijke loopbaan, door gemoedelijke bezwaren, tegen het afleggen van staatkundige eeden, hoedanige er in 1787 gevorderd werden.’ Drie jaar ongeveer arbeidde hij te Zwolle en in 1788 lei hij, om de opgegeven rede zijn betrekking neer ‘en drong zelf op het vervullen zijner plaats aan, wat in April 1793 evenwel pas gebeurde.’

In de jaren, die hij als ambteloos burger te Zwolle doorbracht, leidde hij o.m. ook de opvoeding van den lateren gouverneur-generaal G.A.G.Ph. baron van der Capellen.

Den 16^den Aug. 1794 kwam, nadat hij inmiddels bedankt had voor de eer, om

[p. 52]

als Fransch predikant naar Kopenhagen te gaan, tot hem de roepstem van de Waalsche gemeente te Harderwijk, en het was hier, dat hij den 16 Nov. bevestigd werd door den Haarlemschen predikant P.D. Huet.

Te Zwolle kon men Chevallier blijkbaar niet vergeten, want den 28^sten Febr. 1795, werd hij, op voorstel der municipaliteit dier stad, nadat deze de resolutie van 1788 ‘omtrent hem genomen had geannulleerd’, door den kerkeraad der Waalsche gemeente beroepen, doch de lust derwaarts terug te keeren ontbrak bij hem, reden waarom hij bedankte. Enkele maanden later kwam de Amsterdamsche gemeente tot hem (ber. den 11^den Aug. 1795), doch daar men den geleerden predikant gaarne te Harderwijk wilde behouden, werd hij door curatoren der hoogeschool d.t.p. benoemd tot hoogleeraar in de ‘theologia pastoralis’, dan hoe vereerend deze onderscheiding ook was, hij bedankte er voor. Den 18^den Oct. verliet hij zijn vierde standplaats om zich den 15^den Nov. 1795, na door Ds. Griot bevestigd te zijn, aan de Waalsche gemeente in de hoofdstad van ons land te verbinden. 30 jaar bijna heeft hij hier ‘met ijver en zegen, vol lust en volharding in het godsdienstig onderwijs, in het bezoeken der kranken en der armen, en in de overige deelen van zijn gewichtig werk’, gearbeid.

Behalve voor zijn pastoraal werk ‘vond hij nog tijd tot het beoefenen der oude en nieuwe letterkunde, en van velerlei vakken van geleerdheid; terwijl hij de uitbreiding van het rijk der waarheid en der liefde in verschillende betrekkingen, ijverig voorstond; zijn bondige brief aan Herman Muntinghe, en eenige letter- en geschiedkundige verhandelingen geplaatst, getuigen van zijne geleerdheid en smaak.’ De brief van Muntinghe (Aan Herman Muntinghe. Amst. 1806) handelt over de historische waarheid van het in Genesis verhaalde, met betrekking tot het bevel door God aan Abraham gegeven om hem zijn zoon Izaak te offeren; over de houding van den aartsvader bij die gelegenheid en gevolgelijk in het algemeen over de waardigheid en het gezag van de H.S. boven de redeneeringen van een zoogenaamde wijsbegeerte. Wat Chevallier aan Muntinghe schreef is gericht tegen de vrij scherpe aanvallen van Paulus van Hemert in zijn Lectuur voor de ontbijt- en theetafel.

In druk bezitten we van hem:

Le troisième jubilé sémi-séculaire de la maison des orphelins Wallons à Amsterdam, célebré les 23 et 25 Avril 1821, par Robert et Chevallier. Amst. 1821.

Sermons prononcés dans l'église Wallonne d'Amsterdam, pour célébrer le troisième jubilé de la réformation, le 2 de Nov. 1817, par J.T. l'A. et P. Chevallier. Amst. 1817.

Sermons relatifs aux circonstances de la patrie, par P.C. La Haye 1814.

Overdenkingen bij gelegenheid van twee bedestonden in het Zendelinggenootschap te Amsterdam. Amst. 1813.

In de Vaderlandsche Letteroefeningen van 1812-1817 plaatste hij vier verhandelingen, die hij allemaal had voorgelezen in Felix Meritis, over Magnus Aurelius Casiodorus, Waarheid en onafhankelijkheid, de Penningkunde en over Olympia Fulvia Morata.

In 1810 werd Chevallier door Lodewijk Napoleon aangesteld om hem onze taal te leeren, en dat de ‘Koning van Holland’, nadat hij voor de beslommeringen, aan de regeering van Nederland gebonden, had bedankt, zijn voormaligen taalonderwijzer

[p. 53]

niet vergat, dit blijkt hieruit, dat hij hem na dien tijd, herhaaldelijk brieven heeft gezonden.

‘Eene rijke verbeelding, levendig gevoel, goed geheugen, groote belezenheid en ongemeene vaardigheid, met ernst en kracht, kenmerken zijne opstellen, zijne gewijde leerredenen, zijn onderwijs aan de jeugd en zijn gezellig verkeer. Chevallier had een sprekend oog, een krachtige stem en eenen schoonen stand op den kansel. Zijn welgemaakt lichaam was gezond en doorgaans sterk.’ Hij was lid geworden, en dit als een erkenning van zijn verdienste op wetenschappelijk gebied, van het Utr. genootschap; mede-directeur van het Groningsch instituut voor doofstommen en secretaris van het zendeling- en bijbelgenootschap, waarvoor hij zeer veel gedaan en bijzonder geijverd heeft. In de gemeenten, waar hij achtereenvolgens arbeidde was hij zeer gezien om zijn trouwen arbeid en om zijn innige vroomheid.

Van hem bestaat een portret, geschilderd door Ch. Howard Hodges, gegraveerd door A.v.d. Beek en Dirk Sluyter.

Litteratuur: v.d. Aa, ll. dl. III, blz. 349 en 350. Boekzaal, 1825b blz. 411-413.