Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 1

[Pieter van den Bosch]

BOSCH (Pieter van den) geboren te Amsterdam ging in 1745 van de Hervormde kerk tot de Remonstrantsche broederschap over en werd, na aan het athenaeum van zijn geboorteplaats zijn theologische studie te hebben volbracht, predikant te Soetermeer-Zegwaard (1757), te Oude-Wetering (1760) te Zwammerdam (1765), te Leiden 1769¹⁾. Wegens steeds toenemende zwakte zag hij zich genoodzaakt in 1783, zijn emeritaat te vragen. Van Bosch wordt gezegd, dat hij een man was van geleerdheid en smaak, ijverig medearbeider aan de Algemeene Oefenschool en schrijver of vertaler van onderscheidene nuttige en wetenschappelijke werken. Hij behoorde tot de leden van de Maatsch. der Nederl. Letterkunde.

Na zijn emeritaat ging hij in zijn eerste gemeente Soetermeer wonen, alwaar hij, die een ijverig patriot was, gebracht werd op de lijst van veertig vaderlandsche medeburgeren om daaruit te benoemen een getal van vijfentwintig personen als nationale geconstitueerden tot de zaak der onderhandelingen te Parijs. Dan, niet zoodra had in dit jaar 1797 de omwenteling plaats gegrepen, of de woede des volks keerde zich tegen hem, en het eind was, dat de man, radeloos geworden door de vervolging, door verdrinking een eind aan zijn leven maakte. Het lijk uit het water gehaald, werd deerlijk mishandeld en bleef vijf dagen liggen ‘tot'er twee Rhijnlandsche dienders kwamen, die een touw om 't lijk sloegen, 't zelve vervolgens in 't water wierpen en achter een schuit door den ringsloot als een kreng, naar het kerkhof sleepten, en zonder kist in een kuil dolven.’

Hij schreef:

De twaalfde der olympische lierzangen van Pindarus, nagevolgd door P. v.d. Bosch. 1772.

Beschrijving der plegtigheden bij het tweede eeuwfeest van de Leydsche academie. Leyd. 1775.

De ware digtkunst altijd eenvoudig. 1777.

Antwoord op de vraag van de Maatsch. der Nederl. Letterk. te Leyden: ‘welke zijn de vercischten van een lofrede’, in het Latijn geschreven door Hier. de Bosch en vertaald door P. v.d. Bosch. 1781.

Feestrede..... bij den..... aanvang der 3^de eeuwe van Hollands Hoogeschole

1) In het Alb. Stud. Acad. Lugd. Bat. vinden we op kolom 1097, onder 12 Juni 1769: ‘Peeter van den Bosch, Amstelo Batavus, V.D. Minister in ecclesia Remonstrantium.’

[p. 526]

te Leyden, den 8^sten van Sprokkelm. 1775..... Uit het Latijn vertaald door P. v.d. Bosch. (De rede was uitgesproken door H.D. Gaubius, Oratio panegyrica in auspicium seculi tertii academiae Batavae quae Leidae est. Lugd. Bat. 1775).

Ook bestaat nog van hem een Lierzang aan den Eerw. en Zeergel. Heere Petrus Hofstede, enz. Leyd. 1769.

Waartegen verscheen: De Arminiaan ontmaskert, in een antwoord, toegezongen aan den Heere Pieter van den Bosch, Rem. preeker, op zijn Ed. Lierzang, aan den Eerw. en Zeergel. Heere Petrus Hofstede, Pred. te Rotterdam. (Motto: Est vulgaris rogator, qui responsione indignus est.). z.j.

Litteratuur: v.d. Aa, ll. dl. II, blz. 1010 en 1011. Biogr. Woordenb. der N.- en Z.-Nederl. Letterk.. Nieuwe druk, blz. 99. Dr. P. de Bie, Het leven en de werken van Petrus Hofstede. Rott. 1899, reg. i.v. Vaderl. Hist. ten vervolge van Wagenaar, enz. dl. XV, blz. 110 en dl. XX, blz. 408-415. Hier vindt men tegenover blz. 408 een plaat, waaronder ‘'t Lijk van den Eerw. P. van den Bosch mishandelt’. De bibliotheek van de Maatsch. der Nederl. Letterk. te Leiden, bezit 2 brieven van hem aan N.N. Zwammerdam en Leiden 1768, 1780. N. e.g. Zie Catalog. dl. I, blz. 58 (Handschriften, Brieven). Cf. ook Catal. dl. III, kol. 97.