Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 1

[Adrianus Lambertus van der Boon Mesch]

BOON MESCH (Adrianus Lambertus van der) zoon van Hendrik Karel apotheker te Delft en Elisabeth van Braam, werd den 29^sten Sept. 1793 geboren. Reeds vroegtijdig bleek het dat hij buitengewone geestesgaven bezat. Bij groote vlugheid van bevatting en een sterk geheugen, paarde hij een bijzondere zucht voor letteroefeningen. Na in zijn geboorteplaats de Lat. school bezocht te hebben, werd hij den 27^sten Augustus 1811, ingeschreven als student in de godgeleerdheid te Leiden (Alb. Stud. kol. 1225). Door zijn ijver en vlijt was hij, bij de hoogleeraren, wier onderricht hij genoot, zeer gezien. Zoo nam o.a. Daniël Wijttenbach hem op onder het zeer klein getal studenten, die hij op zijn studeerkamer ontving, om er eenige Grieksche- en Latijnsche schrijvers te behandelen. Tot zijn boezemvrienden behoorde E.A. Borger en ook bij J. van Voorst, J. Clarisse en Joh. H. van der Palm stond hij zeer hoog aangeschreven. Nu was bij koninkl. besluit van den 3^den Aug. 1815, n^o 14 vastgesteld, dat jaarlijksche prijsvragen, door de senaten der hoogescholen zouden worden uitgeschreven, en die eerste uitschrijving had plaats

[p. 495]

den 8^sten Febr. 1816. Voor de theol. faculteit luidde de vraag: Interpretatio Hymni Zachariae quem Lucas servavit. Evang. I:67-79. Van der Boon Mesch zette zich aan het werk en zijn pogen werd met succes bekroond. Behalve den uitgeloofden prijs, viel hem nog een zeer vereerend oordeel te beurt der faculteit, en tevens bleek er uit, dat hij twee zeer bekwame mededingers had overwonnen. Den 8^sten Febr. 1817 werd hem de gouden medaille uitgereikt door den rector J. van Voorst. Twee jaar later, den 25^sten Jan. 1819 werd hij met de hoogste onderscheiding bevorderd tot doctor in de godgeleerdheid, na verdediging van een acad. proefschrift: specimen hermaeneuticum inaugurale in locum ad Hebr. IX:14. De promotie had plaats in het openbaar. Zeer werd door de tijdgenooten geprezen, wat van der Boon Mesch, over deze duistere plaats in het midden bracht, terwijl ook aan de sierlijkheid van taal en de wijze waarop hij de gemaakte bedenkingen weerlei, de grootste lof werd toegezwaaid. De toenmalige rector magnificus van der Palm, noemde dien dag een der heerlijkste, dien de hoogeschool ooit beleefd had. Nog in hetzelfde jaar, waarin hij promoveerde, werd hij, tegelijk met T.A. Clarisse en H.E. van den Esch, door het prov. kerkbestuur van Zuid-Holland, en wel den 5^den Mei, tot de evangeliebediening toegelaten. Zijn eerste gemeente was Heino (ber. 29 Juli 1820, bev. den 7^den Nov. door Ds. J. Dibbitz uit Raalte, met 1 Thess. V:12 en 13. De intree-tekst was 2 Cor. V:19). Lang heeft hij niet te Heino gearbeid, want reeds in 1822 treffen we hem te Vlaardingen aan (ber. den 2^den Nov. 1821 en bev. den 14^den April 1822 door zijn zwager J. Sluiter uit 's-Gravenhage met 2 Tim. II:19a. De intree-tekst was 1 Cor. II:2). In 1825 werd Vlaardingen verwisseld met Leeuwarden (afsch. te Vlaard. 11 Sept. 1825 met Phil. IV:23 ber. te Leeuw. 20 Mei en bev. den 6^den Oct. met Phil. III:14 door L. Valk), waar hij den 13^den Oct. met 2 Cor. II:14-17 zijn werk begon.

Dat van der Boon Mesch een zeer gewild persoon was, blijkt wel uit de tallooze beroepen, die hij ontving, o.a. naar Velzen, Kampen, Schiedam, Haarlem, Utrecht, tweemaal naar den Haag, tweemaal naar Amsterdam en driemaal naar Leiden. Hij predikte geheel uit het hoofd, en de immer verbazend groote schare van toehoorders, die hem steeds volgde, getuigde van de bijzondere gaven hem verleend. Vóór en boven alles had hij zich voor zijn kanselarbeid gevormd naar van der Palm.

Van der Boon Mesch was een groot voorstander van grammaticale uitlegging. Door zijn ongemeene vlugheid en zijn bijzonder sterk geheugen, kon hij plaatsen en woorden van beroemde schrijvers met ongeloofelijke nauwkeurigheid weergeven. Zijn godsvrucht was oprecht, kinderlijk geloovig en ademde een milden, vrijen evangelischen geest. Onverdraagzaamheid kon hij evenmin dulden als lichtzinnigheid en waanwijsheid. Het harde werken en de inspanning, die hij zich getroostte voor zijn preekwerk, hadden hem zóó afgemat, dat hij zich genoodzaakt zag ‘salvo honore et emolumentis’ zijn emeritaat aan te vragen tegen den 1^sten Januari 1835. Nadat hij zijn ambt had neergelegd vestigde hij zich metterwoon te Leiden, waar hij voortging met studeeren en op te teekenen alles wat zijn aandacht verdiende. Die arbeid gevoegd bij zijn levendig geloof in Christus, deed hem kalm, goedsmoeds, ja meestal, wanneer men hem ontmoette, opgeruimd zijn onder alle ontberingen en beproevingen, die Gods wijsheid en liefde hem oplegde. De dood kon hem niet verrassen, want hij was vertrouwd en gemeenzaam met de gedachte er aan. In den laatsten

[p. 496]

tijd verlangde hij zelfs, doch eerbiedig en onderworpen, om ontbonden te worden; en eer hij het wellicht nog vermoedde, ontsliep hij zacht en zalig, voor hooger en beter leven, den 10^den April 1852.

Ofschoon de verwachtingen, die men aanvankelijk van hem koesterde, dat hij, die zóó geleerd was, veel door den druk zou openbaar maken, is dit toch niet gebeurd, steeds nederig van zich zelven denkende, was hij niet te bewegen, hoe dikwijls daartoe ook aangezocht, om iets uit te geven. Dit is dan ook wel zeker de oorzaak geweest, dat hij voor een hem aangeboden professoraat te Franeker en te Groningen bedankte, in welke laatste plaats men hem wilde hebben als plaatsvervanger van H. Muntinghe, die, met het eindigen van den cursus 1821/22, dewijl hij den 27^sten Aug. 1822 den zeventigjarigen leeftijd had bereikt, zijn hoogleeraarsambt moest neerleggen. Ook heeft hij niet gewild, dat na zijn dood iets van zijne aanteekeningen of handschriften zou worden gepubliceerd. Maar al gaf hij ongeveer niets uit, talloos velen, ook studenten in de godgeleerdheid, heeft hij bij hun studie en bij het samenstellen van wetenschappelijken arbeid, die voor de pers bestemd was, geholpen. Theologische studenten bezochten hem gaarne. Zijn omgang was altijd onderhoudend en leerrijk. Hij was een warm en trouw vriend en naijverig op de eer zijner vrienden. Als zij ten onrechte aangetast werden of men in het algemeen iets te kort deed aan de beginselen van waarheid en recht, dan werd de lichamelijk zwakke man vurig en krachtig als een held.’

Benoemd in 1828 tot lid van de Maatsch. der Nederl. Letterk. komt in de Levensberichten der Maatschappij over 1852, blz. 94 enz., zijn levensbericht voor geschreven door zijn vriend Ds. C. Krabbe.

Litteratuur: v.d. Aa, ll. dl. II, blz. 876-879.