Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 1

[Pieter Pz. Beets]

BEETS (Pieter Pz.), was de zoon van Pieter, die voorgaat. Na in de godgeleerdheid onderricht te hebben ontvangen van zijn vader, werd hij proponent te Altona, d.w.z. dat hij door den kerkeraad dier gemeente tot den predikdienst bevoegd werd verklaard, waarna hij zich nog langer dan twee jaar aan de Groningsche-academie heeft opgehouden om zich verder in de theologie te bekwamen. Na enkele Doopsgezinde gemeenten in ons vaderland gediend te hebben en ook te Altona werkzaam geweest te zijn, kwam hij in 1789 te Zaandam. In 1801 werd hij schoolopziener en als zoodanig belast met het toezicht op het onderwijs in het district Tessel. Tot 1810 heeft hij zich bezig gehouden met de vorming van jongelingen, die wenschten opgeleid te worden tot het predikambt bij de Doopsgezinden. Hij stierf in 1813.

Hij schreef:

Onderwijs in den godsdienst van J.Chr. Groningen 1788.

Korte verhalen voor Kinderen. 2 deeltjes. Dordrecht.

Drie leerredenen over de gelijkenis van den verloren zoon Amst. 1802.

De vriendschap der jeugd. Amst. 1803. 3 deeltjes. Hiervan bezorgde de welbekende hoofdonderwijzer G. van Sandwijk, in 1827, een tweeden druk.

Handleiding tot onderwijs in den Chr. godsdienst. Zaandam 1806. Sprekende

[p. 378]

over dit boek in den R. o. d. Resc. dl. II. blz. 277 v.v. zegt prof. Clarrisse van den schrijver ‘dat hij een bekwaam man is, in meer dan éénen kring uitnemend werkzaam, uit wiens pen zoo voor kinderen, als voor bejaarden menig schatbaar werk geleverd is’, terwijl hij van het boek getuigt dat het, ‘met weinig verandering een voor alle christengezindten, onder al de Protestanten altoos bruikbaar Leerboek was.’

Vóór alles echter heeft Pieter Beets zich verdienstelijk gemaakt voor de godgeleerden in ons land, omdat hij de stichter is geweest van een theol. tijdschrift. Tot in het begin der 19^de eeuw ontbrak het bij ons aan een tijdschrift, dat zich opzettelijk en uitsluitend bezig hield met de beoordeeling der theol. geschriften, die in- en buitenlands het licht zagen en met die taak de mededeelingen en historische berichten vereenigde. Zulk een tijdschrift nu werd door Beets in het leven geroepen en zoo verscheen, onder zijn bestuur, van 1803-1807 de Biblioth. der theol. letterk. Verschil met den uitgever was oorzaak dat hij in 1808 het bestuur neerlei, ze bleef evenwel nog vier jaar, onder denzelfden titel en over het geheel in denzelfden geest, hare maandstukken leveren (dl. IV-IX),

Ook begon Beets met de uitgave van het Chr. Magazijn, door een gezelschap van Protest. Leeraren, waarvan van 1798-1802, eerst te Hoorn, later te Amsterdam, 4 deelen verschenen. Dit werk werd voortgezet door J.H. Krom, in het Nieuw Chr. Magazijn, 4 dln. te Amsterdam 1821-1825, daarna 2 dln. door J.H. Krom en B. van Willes, Amst. 1826/27 onder den titel: Verzameling van bijdragen ter bevordering van bijbelsche uitlegkunde. Later werd het opnieuw voortgezet door B. v. Willes en J. ab Utrecht Dresselhuis (deze naam komt alleen voor op dl. IV en V), te Schoonhoven, alwaar van 1842-1849, 5 deelen verschenen van Bijdragen tot bevordering van bijbelsche uitlegkunde. Eindelijk werd de reeks besloten door J. ab. Utr. Dresselhuis en A. Niermeyer, die in 1850 en 52 te Schoonhoven in 2 dln. lieten uitgaan: Magazijn voor kritiek en exegetiek des N.T.

Litteratuur: Sepp, Joh. Stinstra. 1^ste dl. Amst. 1865. blz. 18. Dr. H. Bouman, De godgeleerdheid en hare beoefenaars in Nederland. Utr. 1862. blz. 79-84 en. 145. S. Bl. ten Cate, Gesch. der Doopsgez. in Holl., Zeel., Utr., Gelderl. dl. II. blz. 146. V. d. Aa, ll. dl. II. blz. 264.