Witte wanen
Tot voor een jaar geleden dacht ik echt dat ik er vrij van was. De discussies over discriminatie-in-de-Nederlandse-samenleving namen in aantal en gewicht toe en ik dacht toen nog serieus dat ik niets met het probleem te maken had. Sterker nog, ik wist zeker dat ik geen enkel vooroordeel koesterde en als je me toen had gezegd dat ik in wezen een pure, witte racist was, nou dan zou ook die geweldloosheid van mij maar een dun schilletje zijn gebleken.
Dat denken van ‘dat raakt mij niet’ was op zichzelf natuurlijk een gaaf staaltje witte hoogmoed. Wit superioriteitsdenken van de bovenste plank, dat werd gevoed door de omstandigheid dat je in zo'n stadje als waarin ik woon nooit...
Ja, zie je, daar heb je 't al! Een tijdje terug zou ik nog gewoon hebben gezegd dat ik nooit ‘gekleurde mensen’ tegenkwam, maar ik heb toch iets tegen dat woord gekleurd gekregen. Het feit dat je al een verschil tussen mensen aanduidt deugt niet, maar je moét wel, wil je het probleem bespreekbaar maken. Als je goed nadenkt, weet je dat het begrip ‘gekleurde mensen’ uit de witte koker komt. Denk maar aan de uitdrukking hij of zij staat er gekleurd op...Dat heeft een duidelijk negatieve betekenis. Zie je hoe gauw je op een impliciet witte manier aan het inferioriseren slaat?
Ik heb een tijdje ‘mensen van kleur’ gebruikt, tot ik dat als te neutraal, te kleurloos bijna en daarmee ook als een beetje negatief ging aanvoelen. De laatste tijd heb ik het altijd over ‘kleurige mensen’.
Dat komt vaak raar over maar wordt toch wel begrepen. Kleurig, het heeft iets vrolijks, iets waarderends, 't is onverdacht ook, want wie heeft er nou iets tegen kleurige mensen? Waar was ik gebleven? O ja. Ik kwam nooit kleurige mensen tegen. En dat versterkt alleen maar je witte superioriteitswaan. Maar als je dán 's even afdaalt in de krochten van de geest, dan kom je toch dingen tegen...oei! Dan weet je ook al gauw dat alle witte mensen latent racisme bij zich dragen. Kijk alleen maar naar je opvoeding. Ik heb een plankje ouwe jeugdboeken staan. Weet je wat ik daar tussen vond? Tien kleine kindertjes. En nou heb ik dus het derde woord vervangen door kindertjes, want wat daar oorspronkelijk stond, kan ik dus niet eens meer uit m'n bek krijgen. Erg hè?
Ik heb al die woorden meteen met plakkertjes afgedekt en er kindertjes van gemaakt.
die plaagden mens en dier
Eén werd er in een hok gestopt
toen waren er nog maar vier.
‘En dat eeuwenoude, witte denken zit ons in het bloed hoor, misschien dat we het door er hard aan te werken een beetje onder controle kunnen krijgen, echt kwijt raak je het niet. Maar dan ga je verder. Ik vond tussen m'n platen nog allemaal oude soulmuziek, Otis Redding, Aretha Franklin, was ik in de jaren zestig dol op.
Zwarte muziek, durfde je dat toen nog godbetert te noemen. Je bedreef natuurlijk je reinste wit cultureel racisme. Het was hún muziek waar jij zogenaamd op stond te swingen tot het zweet van je vette, witte kop droop. Alsof er ooit iets van hun swing, hun soul, in jouw witte, logge lijf kon worden opgewekt. Pure diefstal, cultureel imperialisme, dat was het. Hoewel ik moet zeggen dat ik toen al niet hield van rock “n” roll gespeeld door witten. Ik voelde dus al aan dat het helemaal niet kón. Eigenlijk is het maar goed ook dat ik niet met kleurige mensen omga. Voor henzelf in de eerste plaats, want ik ben als de dood dat mijn passieve racisme, buiten mezelf om, ooit 's doorslaat in actief racisme, maar je kan jezelf zo beter onderzoeken op het )atent impliciete racisme van alledag. Een voorbeeld. Ik had mezelf altijd wijs gemaakt dat ik van melkchocolade hield en niet van puur. Hoe kom ik aan zo'n raar vooroordeel?
Melkchocolade smaakte lekker en puur was vies. Wat dacht je? Ja, dat vind je misschien vergezocht, maar ons witte racisme bewandelt rare wegen. Als je dan 's een paar pure repen achter elkaar naar binnen propt en dat nog lekker vindt ook, dan ben je dat ook weer kwijt. Als ik nu nog wel 's chocolade eet, dan is het natuurlijk alleen witte.
Achter dat soort dingen ben ik gekomen toen ik die cursus Wit Racisme ging volgen, die het FAMOB hier hield in het oude gebouw van de Muziekschool. Na een paar uurtjes co-counselen ben je voorgoed genezen van veel witte wanen. Dan weet je ook, dat het allemaal nog veel erger is dan je zelf denkt.
Vorige week kreeg een van de deelnemers de opdracht z'n gezicht zwart te schminken met zwartepietenverf. We gingen in een kring om hem heen zitten en toen mochten we al ons impliciet racisme 's expliciet eruit kwakken.
Mijn hemel! Ik wist niet dat we zoveel smerigs in ons hadden. Ik was na afloop gewoon schor van het schelden. Gelukkig vertrouwen we elkaar binnen de groep volkomen. Stel je voor dat zoiets naar buiten uitlekt. Daar zouden die botte, witte boerenkaaskoppen in zo'n stadje als van ons totaal niets van begrijpen.’
Auteursrechtelijk beschermd
