Echos weder-klanck
(1706)–Cornelis de Bie–
Auteursrechtvrij
[pagina 249]
| |
Thoon der naeckte waarheyt oogh-blyckelijck bewesenIn 't leven van Astion en Epictetus.Hoe salich dat het is de werelt te verlaten
En de becommernis van d'ydelheydt te haten
Daer sy ons med' bedrieght in eenen valschen schyn
Van wonder, en sij lieght: om dat haer l isten zyn
Met groot bedrogh gemenght, dat eenen mensch op t'ende
Van't leven altyt brenght in vreese van ellende
Die sijne ziel dan lydt en tot haer straf besuurt
Voor eeuwich sonder tydt om datse eeuwich duurt,
D'welck Astion wel wist naer dat hy had vercregen
Het Doopsel door 't Geloof met hulpe van Godts zegen,
En quam soo op het spoor van syne salicheyt
Waer van dat hy te voor egeene wetentheyt
Noch kennisse en had ... wie sou den wegh niet kiesen
Van sulcken groot geluck, en syn selven verliesen
Uyt het geselschap van die werelts zyn gesint
Om datse dient veracht en Godt alleen bemint.
Wie 't Vaders huys verlaet en volght den roep des Heeren
In't luyst'ren naer sijn stem, niet langh en sal verkeeren
Met s'werelts ydelheyt, als hy den roep van Godt
Niet en versuymt, maer volght, want het is Godts gebodt,
Die seyt: Ga naar voetnootaGaet naer een landt dat ick u aen sal wysen
Daer ghy my vinden sult, schoon woorden, weert te prysen
Om dat de waerheyt is, daer wel dient op-gelet.
T'gen Godt geseyt heeft, is een vast gestelde wet:
| |
[pagina 250]
| |
Praetiosa in conspectu Domini Mors Sanctorum ejus. TE VERSTAAN: De doodt der Hylighen is in't gesicht van Godt,
Seer costelyck... Jae schoon een Ketter daer med' spot
En blyft in't misgeloof gelyck de Uylen sweven
In't duyster van den nacht, mits hy van 't salich leven
(Dat eeuwich duren sal) geen waere kennis heeft,
En aen het woort van Godt geen vast geloof en geeft,
De Waerheyt dit getuyght, soo als die heeft gebleken
In't leste Avontmaal, toen Godt sprack in het breken
Van het gezegent Broodt: Dit is myn Vleesch en Bloet
T'gen wy gelooven, om dat het soo wesen moet
Vervolghens Godts gebodt, daer soo veel Martelaren
Zyn voor gestorven, om hun zielen te bewaren
En te beschermen van d'eeuwige duysternis
Gelyck voor die het niet gelooft, te vreesen is:
Ick vraegh dan, wie en sou de Heylige niet eeren
En in den noodt door hun den troost en hulp des Heeren
Niet soecken soo t' betaemt, maer niet aenbidden, als
T'geloof der Ketters is, maer hun geloof is vals:
Wy mogen d'Heylighen vry lof en eere geven,
Om datse om hun deught zyn weerdich hoogh verheven
En Om hun deught ge-eert, jae door hun deught bekent
Als Sterren blinckende in't Hemels firmament:
Door wie (wanneer men hun wilt lof en Eer bewysen,
Wy cryghen troost van Godt om zielen med' te spysen
En te verstercken in den druck en tegenspoet,
T'en zyn geen Heylighen, maer t'is Godt die het doet.
Het is Godt aengenaem syn heyligen te eeren
Wiens doodt soo costelyck is in't gesicht des Heeren.
Een reden, dat daerom zyn dooden opgestaen
Ga naar voetnoot+ Die raeckten het gebeent der Heyligen eens aen,
Door Godts bermherticheyt ... en staeter niet geschreven:
Ga naar voetnootb Dat Paulus Neus-doeck aen den krancken heeft gegeven
| |
[pagina 251]
| |
Gesontheyt door Godts cracht; die inden Doeck bestont,
Soo als den Siecken oock syne gesontheydt vont:
Toen hy de schaduwe van Petrus quam t'aenschouwen,
Siet oft m'ons op den Heer niet altyt moet betrouwen,
Die in syn Heyligen soo wonderlycken werckt,
En ons in het geloof soo salighlyck versterckt ...
Den dooden (eens geleyt op 't Cruys) is oock verresen,
En het kranxk Vrouwken wert op staende voet genesen:
Als sy den boort maer aengeraeckt had van Godts Roc.
De Rots gaf water, toen sy eens van Moyses stock
Geslaegen wert, soo is't dat Godt syn macht can thoonen
Om t' goet met vele deught, en 't quaet met straf te loonen,
Gelyck het dickwils heeft gebleken hier en daer
Aen d'onrechtveerdige, niet wetende van waer
Dat hun de straffe quam, want sy Godt niet en kenden
In hunne woeckery' beproevende d'ellenden
Gesproten uyt de straf ... roept dan in uwen noodt
De Heylighen vry aen, want niet en is soo groot
Als hun gebedt voor Godt, sy connen ons bevryden
En oock verlossen door Godts hulp, uyt alle lyden
Als men hun bystant soeckt, dus thoont hun alle eer
Die Hemels Vrinden zyn litmaten van den Heer.
| |
Gebedt tot Godt.O Heer mynen Godt, ick derf seggen Vader, hoe-wel onweerdich U E. sone genoemt te worden om de menichvuldigheyt van myne sonden de welcke myn ziel gequetst en beschadicht hebben, ende daerom overdenckende met een rousuchtich gemoet en hert-grondighe droefheyt, hoe vreeselyck en schadelijck dat is uw Goetheyt vergramt te hebben en in uwe handen te vallen, en wat doodelycke straf de misdadighe sondaers (uwe Hoogmachtigheyt daer door gequetst hebbende) schuldigh zyn, staen verstelt verbaest, beroert en verschrickt, jae bedroeft totter doodt, om dat ick uwe Rechtveerdigheyt door myn sonden schyne gescheurt, | |
[pagina 252]
| |
misbruyckt en u wederom gecruyst, en u gebenedyt Bloet in de Geesseling en Crooningh gestort te hebben, en uyt liefde tot onse verlossinghe vergoten zynde, heb met voeten getreden. Ick boosen sondaer, die naer u gelyckenisse in menschelijcke natuur van u geschapen ben, en soo veel gratien en weldaden onweerdigh van uwe Goetheyt ontfangen heb, die niet weerdigh en ben d'aerde te betreden en myn selven voor U. E. Aenschyn (dat over al tegenwoordigh is onsienelyck, en waerachtigh) te ontdecken die het al siet, om dat ghy onsen Al zyt, neme noch eens mynen toevlucht tot u bermhertigheyt die goedertierigh en oneyndelyck zyt, om van u in genade ontfangen te worden, en door myn berouw en voornemen van beternisse, vergiffenisse der sonden te mogen vragen op hope van te vercrygen, siende en kennende den goeden jever die ick heb om u beter te dienen als ick tot noch toe gedaen hebbe, zynde bereet u met meerder liefde te beminnen als te voren. Amen | |
Aenmerckinghe
Die wil trachten jet te wachten
Van hier boven, Godt moet loven
En beminnen om te winnen
D'eeuwigh Goet, maer men moet
Sonden schouwen, Godt betrouwen,
En verdraegen alle plaegen
Van verdriet, anders niet:
Sulcken leven can ons geven
Naer cort lyden langh verblyden
Dat soo vreughdigh, en soo deughdigh
Altyt staet, noyt vergaet,
Altyt duurt, noyt en suurt.
| |
[pagina 253]
| |
Soo dat-men wel magh seggen: ONeyndigh Hemels Godt, als ick een gaen bedencken
Den langh verloopen tydt by my soo cleyn geacht
Verydeltuyt, versuymt en onnut omgebracht
Sonder jet goets van myne wercken u te schencken,
Die dughdigh waren en gelyck wel had betaamt,
Vervolgens myne plicht staen ick met recht beschaamt
Dat niet en is geschiet: om daer door wel te varen,
T'sou hebben myne sorgh in tegenspoet versoet,
En ick had meer geluck in mynen staet ontmoet:
Dan t'is te laet beclaeght, den Hemel wil my sparen,
Vergeven myne schuldt, ontfangen in genad'
Daer byd' verstercken oock eer dat ick com te spad';
T'is m'uyter herten leet dat ick myn sotte lusten
Te seer heb ingevolght, en om een sober winst
Dickwils gesondight, en vergeten heb Godts Dienst.
Hoe heb ick eenen nacht eylaes! soo connen rusten,
Oock daer by niet gevreest en onderen te gaen,
En door den last van't quaet niet vergat op te staen;
Ick bid vergiffenis, ô Godt, wilt my beschermen
Van meerder sonden, hebt daer medelyden med',
En dat ick van u hoor: ick wensch' u peys en vred',
Als ick thoon myn berou, Ach wil my dan ontfermen
G'lyck den verloren Soon, die syn-selfs-standicheyt
In een onkuys Bordeel (waer in hy was verleyt)
Aldaer verdobbelt had, en 't Vaders huys verlaten,
Syn erref-deel verquist, jae quam ten lesten tot
D'uyterste Arremoey, sonder op Godts Gebodt
Te letten, als t' moest zyn, wee die sulck quaet niet haten
En schouwen als de pest, t'gen' den verloren Soon
Ten lesten heeft gedaen, en creegh voor synen loon
Vergiffenis, en van den Vader wert ontfanghen
En als te voor bemint, geen wonder, want 't berou
Van 't quaet hem daer toe hilp: O Heere, wie en sou
| |
[pagina 254]
| |
Naer soo een groot geluck niet dagh en nacht verlangen
Om in de gratie te komen van den Heer
Die t'al geschaepen heeft, wat can een sondaer meer
Bejegenen op d'aerd' Als soo een spys der zielen
Die als den Nectar smaeckt des Hemels, om daer door
Niet meer de vallen, maer te blijven op het spoor
Van de versekeringh des levens, die 't vernielen
Van ons geluck belet daer Sathan dagh en nacht
Op loert, en op het lest n'en quaden uytval wacht
Van eenen sondaer, stervende sonder bekeeren
En dan verloren gaet. O Godt, my toch bewaert
Van sulcken ongeluck, t'is beter hier beswaert
Met droefheyt en verdriet en alderhande zeeren
Der quellingen, gelyck als Job geleden heeft,
En met verduldigheyt willigh daer in geleeft,
Als Eeuwich, Eeuwich ach! in't helsche vuur te branden
Dat men tot onse straf voor een quaet leven erft
Wanneer men sonder rou in syne sonden sterft,
En datmen dan eylaes! valt in des Duyvels handen
Daer noyt verlossinghe van te verwachen staet,
Maer blyven moet altyt in Godts eeuwigen haet;
K'wil my van nu af aen uyt liefde gaen bereyden
Tot een volmaeckt berou der sonden, en in't licht
De selve brengen door een goed' oprechte Bicht
Ende boetveerdicheyt, om qualyck niet te scheyden
Uyt dese werelt, en soo niet te missen u,
Als ick u grati' heb, dan segh ick haer Adieu,
En sal soo langh ick leef haer vlasche stricken schouwen,
En my op u genad' en grati vast betrouwen
Want ick die crygen can naer mynen wensch en lust
En die noyt meer verlies, dan leef ick heel gerust.
| |
[pagina 255]
| |
Een ander ghebedt.O Eeuwigen, oneyndelycken, onveranderlycken goeden Godt, sonder gelyckenis, opperste Goedt, die het al besluyt om dat ghy het al zyt, die kent myn kranckheyt, en daerom val ick u te voet om dat ick u heb vergramt, en daer door verloren het licht van uwen Zegen, en gewandelt in de duysternissen der kranckheden door het involgen van myn vuyl en losse genegentheyt tot alle quaet, het welck my leet is uyt den grondt des herten, niet anders trachtende als dat ick door u Goddelycke gratie soo groote droefheyt en hert-suchten mocht hebben over myne sonden als ghy, lieven Jesu, gehadt hebt in den Hof van Oliveten, wetende datter veel ongeloovige zielen geen genieten en souden hebben van u bitter Lyden om daer door verlost te worden uyt den donckeren kercker van de doodt, gelyck ick met reden ben vreesende soo langh ick my in de ziel niet ontlast en vinde door een volmaeckt berouw van u vergramt te hebben, en soo verlost ben van het pack der sonden dat my beswaert en sal doen beswyken van vrees, soo wanneer u bermhertigheyt myn verslonde ziel niet en ondersteunt, siende mynen goeden wil van beternis gelyck ick belove te doen: liever wenschende te sterven als meer te sondigen om te mogen hopen dat ick (gesuyvert zynde van sonden, en connende bewaeren u gratie sonder meer te verliesen in't hervallen) alsdan het Beld van u Eeuwicheyt sal mogen worden door een oprecht geloof, van u Goddelycke Waerheyt beter kennisse crygen van u grondeloose Bermhertigheyt en Rechtveerdicheyt, die ick altyt u inder Eeuwicheyt wensch te singen, en u alsoo te loven ende te bedancken over u gratie aen my soo goedertierigh door een goet berouw gegeven, om eeuvvich sonder eynd, met u altyt te leven, Amen. | |
[pagina 256]
| |
Hoe en op wat manier wy moeten gelooven in Godt. ICk geloof in Godt almachtigh, die altyt, en voor altyt
Is geweest al even crachtigh, eenen Godt gebenedydt,
Suyver in syn heyligh wesen, wonder onbegrypelyck
Soo hy is, en was voor dese, 't eeuwich Licht van't Hemelryck:
Waer op dat wy ons betrouwen, want syn wercken spiegels zyn
Daer wy hem oock in aenschouwen onsen Troost in alle pyn,
Ick geloof dat Godt Regeerder is van al het gen' men siet
Zielen wel-vaert, en den keerder van het quaet dat haer gheschiet:
Hy is daerom den bewaerder en beschermer van ons luck
Die in 't Woorde van synen Vader ons verlost heeft uyt den druck:
Toen t'Serpent ons om wou bringen maer mits Godts voorsichtigheyt
Is 't begin van alle dinghen, worden wy daer door bevrydt,
Ick geloof, en wil bewysen: dat den mensch eens op sal staen
Naer syn doodt, en weer verrysen en voor Godt ten oordeel gaen:
Daerom is Godt oock verresen, en heeft door syn bitter Doodt
Ons geleert, geen doodt te vreesen als wy zyn in stervens noodt
Daer wy al te seer voor schroomen: om dat wy uyt vrees en schrick
Niet en weten waer wy comen: 't hanght aen eenen oogenblick.
Ick geloof soo menichvuldich als myn oogh gaet op en neer,
Dat Godt een is, en dry-vuldich in Persoonen, eenen Heer,
Maer geen dry: dat is den Vader, enden Soon, Heylighen Gheest
Dry, maer een, want sy te gader soo altyt een zyn gevveest,
Een altyt, niet meer te seggen, dat ons niemant, vvie het is
Om t' groot vvonder uyt can leggen dry in een gesteltenis,
Even vvys, en even Crachtich, van een Goddelyck' natuur
Eenen Godt, en even machtich, eeuvvich, en van eenen duur.
Ick geloof dat Godt den Soone voor ons Mensch gevvorden is
En verliet des Hemels Throone: om ons in de duysternis
Van de werelt te verlichten: als hy door syn Vaders Woort
Mensch wert, en de hel ded' swichten, brocht soo ons verlossing voort:
| |
[pagina 257]
| |
Want wy waeren eerst verloren, daerom wert hy naer den wensch
Uyt een reyne Maegt geboren, en oock sonder vader Mensch.
Daer door zyn wy vveêr ontbonden en verlost van Adams bandt
Die gemaeckt was van ons sonden, om dat sy de over-handt
In het Paradys behielen, maer de Doodt van Godt alleen
Schoon gesuyvert heeft ons zielen, en met hem gemaeckt gemeen,
Mits wy waren eerst bedroven om ons sonden, en verlost
Toen Godt voor ons is gestorven, dat hem heeft veel Bloet gecost
Door het openen van d'aders hangende aen 't Kruys ten toon,
Wie en sou dan 't Woordt des Vaders niet gelooven in den Soon?
Ick geloof dat synen zegen noodich is tot saligheydt,
Daer in is 't geluck gelegen dat ons naer den Hemel leydt.
Niemand can den wil uyt-wercken tot iet goedts, ten zy dat Godt
Die met grati' sal verstercken: want dat leert ons syn gebodt;
Om dees grati' te verwerven dient een suyver goedt Gebedt,
Dat een goede doodt doet sterven als-men op de Deught wel let.
| |
Bewys
| |
[pagina 258]
| |
Dit comt by geval te pas op het gebreck van de hooveerdige Laetdunckentheyt en Eygen-sinnicheyt, daer veel menschen al te waanwys mede beseten zyn, willende meer weten als sy moghen weten, d'welck bestaet inde nieuws-giericheyt om kennis te hebben van iemandts quaet leven dat hun niet en raeckt, als sy dat uyt den mondt van Achter-clappers trachten aen te hooren, ende wetende voorts seggen, sonder eens te bedencken oft te gelooven: dat sy daer door soo groote sonden doen, als die 't quaet van een ander aen hun kenbaer gemaeckt hebben. Iemant soude mogen vragen de reden: waerom dat ick t'inhoud van 't voorschreve Bewys alhier te voorschyn brengh, en in't oordeel stel van al die t'selve sullen lesen goet oft quaet te zyn, Antwoorde by desen: dat ick (om dese myne Zedighe Wercken wel te eynden) goet vondt: daer toe te voegen een Vermakelycke Klucht van den Nieuw-gesinden DoctoorMr. Quinten-Quack, waer in ick bethoon, dat eenen ydelen roem op geleertheydt sonder kennis daer van te hebben (gelijck veel laet-dunckende Bottaerts liegende hun-selven in-belden, en aen andere willen doen gelooven) dwaesheydt, en meer sotticheydt als wysheydt is, oock dat al de gene bekrosen zynde met eenen oneerelijcken naem en vuylder als een ander, die sy willen berispen, een groot quaedt is, en beter te swygen als een ander laten uyt te schuyfelen en soo te onteeren: Vag tibi tu nigre diecebat Cacabus Olla: te seggen: Foey gy vuylen sot sprak den Ketel tegen den Pot: welcke voor-schreve mis-slaghen (in de volghende Klucht te pas comende, en daer in voor-gestelt zynde) is de reden om aen een-iegelijck, die daer mede besmet zyn, daer door te leeren de selve te schouwen en te beteren, ende alsoo siende in den spieghel van hun eyghen-selven, een ander niet en sullen uyt-jocken maer swygen, ende hun laten die sy weten te zyn. | |
[pagina 259]
| |
Aenmerckinge
|