Echos weder-klanck
(1706)–Cornelis de Bie–
Auteursrechtvrij
[pagina 27]
| |
De cracht op de geloof-weerdige ende onfeylbaer waerheydtIn 't Alder-heylighste Goddelycke Autaars Geheym. GHy oogeloose Ras der Ketterse gesintheyt
Gesproten uyt Calvien en Luteraensche blintheyt
Die geen geloof en geeft aen de Almogentheydt
Van Godt, wanneer hy heeft in 't Avontmael geseyt:
Dit is myn Vleesch en Bloet en gaf het selve t' eten
Aen syn Discipelen, en liet hun daer door weten
De waerheyt van syn Cracht, die nimmermeer en lieght
Om dat de Waerheyt is, die niemant en bedrieght
Maer saligh maecken sal die daer in vast gelooven
Betrouwende dit woordt, waer voor gy spelt den dooven
en geensints en gelooft dat waerelyck soo is
In de gedaent' van broot, het gen' de duysternis
Van u verstant niet en begrypt noch soeckt te leeren
By die 't begrypen door de gratie des Heeren
en ons gelooven doen: maer 't is den quaeden wil
Die sulck geloof belet, een averechte spil
Daer uwen wil op draeyt, het gen' is te beclagen
Onwetende, wat Godt in 't oordeel u sal vragen
en maken daer beschaemt om de hertneckigheyt
Waer door dat gy-liê van den Duyvel wordt verleyt,
Die daegh'lycks u bedrieght, om geen geloof te geven
Aen 't woordt van Godt dat ons versekert 't eeuwigh leven
Door syn Almogentheyt in 't leste Avontmael
Het selve woord ghebruyckt: vuyl herten hert als stael
Die sulcken waerheyt van Godts woort niet en bedencken
Eer sy gevoelen door de doodt hun crachten krencken,
| |
[pagina 28]
| |
Hertneckigh stervende, en vallen in den schoot
Van Sathan, die hun ziel sal haelen naer de doodt
En werpen in den brant van 't eeuwigh vuur der hellen
Daer geen verlossingh is! wie sou sigh niet ontstellen
In dese waerheyt: dat dit vast en seker gaet?
Wee dan die sterven in den Ketterlycken staet:
Noyt peysende dat Godt aen Ga naar voetnoot* Moyses had bevolen
Te werpen synen stock op d'aerde die 't verholen
Van dit woordt niet en wist en als hy 't had gedaen
Sagh hy den selven stock in eene slangh vergaen,
Dat inderdaet soo was, schroomelyck om t'aenschouwen
Waer over Godt weêrom (siende het vast betrouwen
Van Moyses op syn woordt) gebied: dat hy de slangh
Sou grypen by den steert, het welck hy sonder bangh
Te zyn voor het fenyn, gedaen heeft: wonder saeken
Godt wist weer van de slangh den selven stock te maken
Soo als het is geschiet, en men voor oogen sagh
Dat Moyses met den stock, daer al de cracht in lagh
Van dit Goddelyck worodt, daer naer oock wonder dingen
Heeft uyt gewerckt, als hy een claer fonteyn ded' springhen
Uyt eene steen-rots, en de zee, seer sout en brack,
Heeft soet gemaeckt, toen hy daer in den stock eens stack,
Jae ded' de selve zee gelyck in bloedt verand'ren
En die met synen stock doen scheyden van malcand'ren
Om al de kinderen van Israel daer door
Droogh voets oock te doen gaen, die Pharo had op 't spoor
Om te vernietigen, maer is daerom verdroncken
En met en heelen aenhang van syn volck versoncken ...
Tot straf van hun vervolgh: wee die-se niet en vreest
En altyt mis geloovigh blyft in ziel en geest.
En heeft Aaron oock geen wonderheyt doen blyken
Aen syne Roy op 't woord van Godt, in het gelyken
| |
[pagina 29]
| |
Van eenen wreeden Draeck oft vreeselyck Serpent
Soo als de Heylige Schriftuur ons maeckt bekent
Als ghy 't gelooven wilt, en hoemen op 't gebieden
Van Pharo (soo 't oock bleêck) iet wonders sagh geschieden
Wanneer de Royen van de Tooveressen zyn
Oogh schynelyck verkeert in slangen vol fenyn
Door 't Duyvels vals bedrogh, toen het Serpent die samen
Heeft in-geslocken, en vernielt, om te beschamen
Die mis-geloovigh zyn, wantrouwigh van Godts woordt
Daer niet aen falen can, om dat het soo behoort,
Oock niet aen het geheym der waerheyt op d'Autaren
Daer Godt syn wesen in 't geloof doet openbaren.
Verdwaelde Ketters, die soo Bybel-vast wilt zyn,
Is dit de wearheyt niet? can Godt van broodt en wyn
Niet maken Vleesch en Bloedt, door syn Almogentheden?
En oock van Moyses stock een slangh, geeft my eens reden
Van u quaet mis-geloof dat sulcks niet waer en is,
T'is beter dat ick swygh eer ick myn sinnen mis
Als ick d'hertneckigheyt van dit fenynigh broedsel
Eens overdenck, jae magh vry seggen 't Duyvels voedsel,
Mits ick hun leeringh acht voor een recht duyvels aes
Om van te bersten, en nochtans al even dwaes
Tegen hun beter wetentheyt daer in ghelooven
Sonder te willen weten: dat sy soo berooven
Hun zielen welvaert, schoon 't hun anders wort geleert,
Sy blyven in hun mis-geloof gereformeert,
In 't duyster swevende gelyck verdoolde uylen
Stinckende hoppen die hun eygen nest vervuylen
En blyven altydt vuyl, hertneckigh eens-gesint,
En als de Koeckoecken in hunne dwalingh blindt
Singhende eenen sanck: oock als de mollen vroeten
Naer pieren in de Aert, cruypende sonder voeten
| |
[pagina 30]
| |
De selve vangen dan: soo gaet het met Geus-neef
Die als de rekels loopt naer eene heete teef,
Dat valsche leeringh is, uyt Sathans borst gesogen
Waer mede dat Calvien veel menschen heeft bedrogen,
Hertneckigh blyvende, 't waer beter noyt gedacht
Om dat Godts waerheyt in 't geloof soo wort veracht
Van 't Ketters quaden aert, als eene pest te haten
Om hunne dolingen, die-men wel magh verlaten
Om dat het stroppen zyn van 't ongeloovigh volck
Dat daer door sal vergaen als eene doncker wolck.
| |
Bewys der waereheyt.DAt ick tot schande der afgevalle Christenen (die-men Ketters, Apostaten ende Ghereformeerde noemt) schryve: hoe de selve en soodanighe quade gesinde, om hun valsche leeringhen en averechtse voordachten door het ingaen van verkeerde wegen, als een doncker wolck sullen verdwynen. Is de reden! om dat sy tegen hun beter-wetentheydt (als wanneer sy kennisse hadden van het licht der heylige Roomse Kercke) hun soo argh-listigh lieten verleyden door het bedrogh des duyvels, en waer door sy den droeven ondergangh der zielen voor oogen siende, blyven sweven in de duysternissen der dolingen om verloren te gaen, even als eenen schyn-heyligen Hero den welcken veel jaeren seer Godtvruchtigh, deughtsaem ende als heyligh geleeft hadde, hem bedrogen vondt, sigh inbeldende door een losse verwaentheyt, dat hy (springende uyt een hooge venster) van d'Engelen des Hemels om syn heyligheyt sou van ongeluck beschermt en op hun handen geragen worden, gelyck hy door het duyvels ingeven geloofde, en op dit geloof hem betrouwende sprongh uyt de venster, en vallende wert van den Duyvel hals en been gebroken, soo dat-men magh seggen: Mis-geloof zielen roof, Ketters broedsel duyvels voedsel, en die t' licht der waerheyt haten worden van Godt verlaten, dat zyn die qualyck leven en aen Godts woordt het minste geen geloof en geven. Waer op Joannes aen het derde wel seyt: omnis homo qui malè agit odit lucem, & non venis ad lucem ut non arguantur opera ejus, die quaet doet, die haeten schouwt het licht, ende hy en comt noyt tot het licht, | |
[pagina 31]
| |
om dat syn quade wercken niet gestraft, gesien, noch verdelght en souden worden, dat zyn de gene de welcke de H. Kerck verlaten hebben, en als bedorve vrotte litmaten daer afgesneden zyn, ende waer door sy het Christen Gheloof hebben onder den voet geworpen, den Heyligen Geest van hun verdreven, plaets ende ghehoor gegeven aen den Duyvel die den vader is van de logen-tael, ergo soo zyn sy dan te vergelycken by vrotte litmaten daer den Heylighen Augustinus van spreckt en seyt: dat bedorven Christenen Ketters worden, om dat de ketterye voed een quaet leven, waer uyt dat voortcomen alle sonden, oock worden sy vergeleken by het gewormte dat leeft in't rot en bedorven vleesch en meer levende voorts brenght soo wanneer dat die by tydt daer niet en werden afgescheyden en verworpen, om het vleesch dat noch goet en suyver is niet voorts te bederven, soo wordt oock een schorft ende rot schaep uyt de koo van gesonde schapen wegh genomen om de ander niet te besmetten ofte te beschadighen. Als den grooten Ketter by naem Arrius, begon den smaeck te crygen van de verdwaelde Ketterse valse leeringhen, en dat syn, hert door een cleyn voncxken vuur der Ketterye ontsteken wert sonder by tydt te verdooven, oft te versmachten, heeft de heel werelt daer mede ontsteken en bedorven, te versaen met syn valse leeringhen die hy uyt het brandende vuur der ketterye geleert ende daengenomen hadde voorts te leeren, te doen gelooven, ende alsoo te bedriegen, uyt wiens leeringen en hatighe bedriegeryen den helsen vyant syn Sinagoge tegen Godts Huys, te weten tegen de Heylige Kercke ghesticht heeft als eenen hoop steenen sonder Calck, sonder Anckers, Steun oft Balck, en sonder fondamenten gebouwt, wee segh ick, die sigh op syn Sinagoogh betrouwt.
Schouwt vuyl gelegentheyt
En denckt op d'eeuwigheyt.
Melius est peccata cavere quam mortem fugere.
T' is beter met berouw syn sonden te besuchten
En oock te schouwen als de bitter doodt te vluchten
| |
[pagina 32]
| |
Die nochtans seker is, en niemandt can ontgaen,
T'gen' naer myn oordeel is genoech om te verstaen,
Om dat de sonden ons een quaede doodt doen sterven
Waer door dat eeuwigh eene ziel 't Ryck Godts moet derven.
Is men in goeden staet, verblyd u, dat den heer
U dan besoecken comt, bewyst hem lof en eer,
Bewellecomt hem oock om 't eeuwigh heil te erven,
'k Verseker u dat ghy eene goede doodt sult sterven,
Maer geensints als U. 't quaet der sonden niet en rouwt
En voor u sterven oock de selve niet en schouwt.
Plus dolere oportet de alterius DEn mensch behoorde meer te weenen over 't quaet
Van ander, als van syn gequetste eer uyt haet
Want sonder haet en can den mensch in twist niet leven
Die uyt injuri spruyt, die niet en wort vergeven.
D'injurie verweckt eene wraeckgierigheyt
Om het geleden leet, vol van inwendigh spyt.
Maer wilt men wel, en naer 't gebodt des Heeren leven,
Moet men 't verdragen, en malcanderen vergeven.
Maer siet-men iemandt die in sonde heeft geleeft
T' is reden dat men medelyden daer med' heeft,
Jae meer als men geleden heeft van de injuri
Geen wraak daer van en nemt uyt grammoedighe furi
D[an] volght-men Christus naer, die voor syn vyandt bad,
Schoon by hem tot de doodt van 't Cruys veroordeelt had.
| |
[pagina 33]
| |
Nullum vitium erit: quod suum proprium cruciatum non habebit.
Niet eene fout soo groot gevonden wordt op d'eerde
Onder de menschen: oft de straf van eender weerde
Haer daer naer voegen sal: niet beter dan gedaen
Als leven sonder sond' om geen straf t'onderstaen,
Soo dat-men seggen magh: dat d'alder-grootste smerten
Die iemant peysen can, soo seer niet gaen ter herten
Oft cruycen eenen mensch al duerden't duysent jaer,
Iae pynelycker als den grootsten Martelaer
Op d'aerd' geleden heeft, en zyn sulcken ellende
Aen iemant niet die denckt, dat sy eens sullen enden;
Maer d'alder-minste pyn die-men lydt in de hel,
Al waer sy maer soo cleyn als 't steken van een spel,
Sal schroomelycker zyn voor eeuwigh te verdragen
Als dat-men lyden moest de alder grootste plagen
Voor hondert duysent jaer, dat doet de eeuwigheyt,
Soo schrickelyck wordt aen den sondaer toe geseyt
De straffe van syn quaet, wie en sou dan niet liever
Een tydelycke pyn uyt liefde, en met iever
Verdragen tot Godts eer, als dat men om een sond
Die dood'lyck is, syn ziel voor eeuwigh heeft gewond.
Noli atum sapere, sed ignorantiam tuam magis fatete.
Niet al te hoogh en vlieght uyt hooveerdigh vermeten
Om als een Icarus te worden neêr gesmeten
Tot op den leeghsten gront van de verachtingh, maer
lyd u onwetentheyt, en laet den hoogh moet daer,
| |
[pagina 34]
| |
Soo wordt ghy meer bemint, en voor een man met eeren
Gehouden van den gen' daer men med' wil verkeeren,
Daer is geen grooter deught als de ootmoedigheyt
Waer door-men comen can tot syne saligheydt.
Magna sapienta est non esse participem in agendis, neque pertinaciter in propriis stare sensibus.
T' Is grooter wysheyt al te haestigh niet te wesen
In 't gen' men doen wil mits het selve wort mispresen,
Maer met een goet beleyt syn selven eerst versint
En de voorsichtigheyt te baet nemt, en die mint,
Dan sal-men beter 't voor-genomen werck beginnen
Als dat men't seve doet met onbedachte sinnen.
Non stes super teipsum, sed in Deo spem tuam constitue.
Staet op u selven noyt maer leeft nae goeden raet,
Stelt uwe oog op Godt dan doet men selden quaet.
Tegen de ongeregeltheyt.
Het nut in maticheyt is dienstigh om te leven
Veel langer als die hun tot overdaet begeven.
Wel overleyt baert sekerheyt.
Een langhsaem overlegh van 't gen' men seggen vvil
Dient eerst ryp overpeyst eer dat men 't uyt magh spreken.
Dan vvort t'gesegh gelooft, en 't en baert geen geschil,
Maer als-men aen de vvaerheyt tvvyffelt, 't zyn gebreken.
| |
[pagina 35]
| |
Quisque sua sorte contentus:
Die 't cleyn niet en begeert en is het groot niet vveert,
Dus seyt het spreeck-vvoordt vvel: het is veel beter jet
Als dat men noyt, en nimmermeer oft vveynigh siet.
Gelooft my vry en daer op let,
Het seggen cryght gehoor, het seggen gaet voor 't doen,
Die dan veel seggen vvilt moet recht gaen in den schoen.
Uyt-legh.
Oft dat men lieght oft niet in goet oft quaet te seggen,
Daer vvort al naer gehoort, meer als naer de Schriftuur,
Wel vveten naer den sin de vvaerheyt uyt te leggen
En dat geen logens zyn: dus vrees ick dat soo suur
Opcomen sal, die naer de logen talen luystert
En daer geloof aen geeft, en de vvaerheydt verduystert.
| |
Virtutis est domare
| |
[pagina 36]
| |
Om d'onrechtveerdigheyt waerdoor het wort gewonnen,
Dus heeft hy een quaet lot die qualyck heeft begonnen,
Als Helephernes ded', maer wert daerom geplaeght,
Soo als genoechsaem bleeck hoe dat Godt lich verbolgden
Dat hy syn volckeren te Crygh-lustich vervolghden,
Waerom hy wert gestraft, vermoort in d'eygen tent
Van Judith, en soo quam hy tot syn levens endt:
'k Segh Judith, die alsoo Bethulien verlosten
Van syn belegeringh dat geen bloet meer en costen.
O wonderbaer geval! en Goddelycke Deught
Dat soo een teere Vrouwe heeft Israel verheught
En van gevaer bevrydt, een deught om haere crachten
En vroôm kloeckmoedigheyt, weerder als gout te achten,
Om dat sy overwint daer jeder-een voor vreest,
Dat is de doodt die scheydt het lichaem vanden geest,
Ick segh dat jeder-een daer wel dient op te letten
Om dat niet crachtiger en is als't recht der wetten
Van Keysers, Coningen en Princen ingestelt
Om goedt te loonen, en het quaet door t'Rechts gewelt
Te straffen met de doodt naer dat t'quaet door t'Rechts gewelt
Te straffen met de doodt naer dat t'quaet is gelegen,
Als de Rechtveerdigheyt eerst scherp heeft op-gewegen
Dat t'selve heeft een doodelycke straf verdient
Is't dan geen groote deught die dees vrees overwint?
En in een beternis verkeert, seer weert gespresen
Gelyck 't in't voor-belt hier van Judith is bewesen
En claer genoech gethoont, dat die bracht inden noodt
Vele onnoosele, selfs is gebrocht ter doodt.
Soo mach eenen sondaer dan wel seggen tot Godt: O Goddelycke en weert te vreesen Almogentheyt, oneyndelycke onbegrypelyckheyt, onsen Saligh-maecker en Verlosser: ick belyde en bekenne met inwendige droefheyt des herten: dat ick u Goetheyt heb vergramt door myn bedreven quaet der sonden, daer ick al te dickwils | |
[pagina 37]
| |
soo onbedachtelyck ben ingevallen en hervallen sonder te volbrengen myn belofte van beternisse, en te vluchten quade, gelegentheyt van meer te sondigen en te schouwen het gehoor van achter-clap en Eer-schenders quade tongen; met de selve (als het betaemt) niet te berispen, maer in te volgen en te gelooven: boven dien de quade gewoonte van haestige gramschap oock al te seer gebruyckt en al te lichtveerdigh den Naem Jesus sonder eerbiedinge, en te boos-aerdigh den vermaledyden naem vanden duyvel genoemt sonder schroom: myn selven tegen de quaede becoringen en onkuyse gedachten niet wederhouden, maer behaegen daerin gehadt, en kitteling des vleesch, dickwils de waerheyt gespaert daer de selve noodigh was gesproken te worden, gelogen en sonder noodt gesworen, u Geboden versuymt te onder-houden naer behooren, en meer andere ongeoorlofde fauten begaen en inde bicht verswegen: oock het goet voornemen van beter leven niet volbrocht, het welvaeren van mynen Even mensch benyt, myn eygen Eer en lof meer gesocht als van u noyt-vol-loôfde weerdigheyt, en oversulkx u Heer (daar niet verborgen voor gehouden en can worden) vergramt: het welck my rout en uyt het binnenste des herten leet is op hope dat u bermhertige Goetheyt (medelyden hebbende met alle sondaers) myn sonden sal vergeven, myn ziel in genaede ontfangen en myn onwetentheyt niet gedencken, mits my bekent is dat uwe bermherticheyt geen sondaers doodt en soeckt, maer u begeerte en wil is dat die leeft, soo hope ick dan dat u bermhertige Goetheyt myn sonden sal vergeven, en myn ziele in de ure des doodts in genade ontfangen, in-siende en kennende den goeden wil die ick heb om my te beteren, en al de quade oude manieren van myn quaet leven te her-stellen soo als ick wensch en hope met u gratie te doen, wetende dat ick sonder u gratis niet en can doen met berouw van myn sonden, seggende met David: Quo ibo à spiritu tuo, & quo à facie tua fugiam. Psalmo 138. vers. 7. Ick segge, waer sal ick gaen van uwen geest, en waer sal ick vluchten van u aenschyn dat ick eens hop' te sien als ick sal suyver zyn, wel wetende dat ghy altyt bereet zyt de sondaeren in genade te ontfangen, soo en wil ick u gebenedydt aenschyn niet vluchten maer by-blyven, biddende dat uwen H. Geest my wil verlichten, en u gratie verstercken in al myn wercken, waer van De eer aen V, ô goDt aLLeen, ooCk anDers geen. | |
[pagina 38]
| |
BewysDat geen lichtveerdigher overtredinghe van Godts Gheboden en can gevonden worden om te sondigen als de oocasie oft gelegentheyt. Facit occasio furem.
Gelegentheyt maeckt roof. die mint en wordt bemint,
Seer licht een open deur van vele sonden vindt.
ICk magh seggen, en vry-moedigh schryven: dat gelyck de oogen van den mensch zyn open vensters waer door de becoringen in 't herte sluypen en de gedachten wacker maken om te sondigen: reden dat Democritus een heydens Philosoph, beyde syn oogen uyt-stack om geen gelegentheyt te connen soecken, te vinden, noch te sien, waer door hy sou gesondight hebben. Reden oock dat veel Godt-vreesende zielen (genegen zynde tot de Deught en vyanden van het Quaet) hun selven hebben vertrocken naer de wildernissen oft woestynen om de gelegentheydt van quade becoringen te schouwen ende daer door niet te vallen in sonden, alwaer sy eensaem en sonder geselschap van menschen, levende by de wortelen der aerde Godt gedient hebben, ende alsoo de gelegentheyt gevlucht om van de valse Werelt, Duyvel en Vleesch door quade becoringhe niet bedrogen te worden. Den Heyligen Brune mogth dan wel seggen: Elongavs fugiens, & mansi in solitudine: ick heb my verr' vertrocken, de gelegentheyt van sonden ont-vlucht, en ben gebleven in de eenigheyt. Hadde den Coninck David syn gesight niet laten vallen op een Barsabea hy en hadt daer mede niet gesondight, waerom de plaetsen daer de gelegentheyt van quaet te vinden is) behoorden geschouwt te worden, Fuge occasiones ne incidas in pravas, morosas & libidinosas tentationes, vlucht de gelegentheden om niet te vallen in vreeselycke en vuyle becoringen, want daer door comt-men tot de uyt werckinge der onkuysheyt, ende om ons daer van te connen wachten, moeten wy ons voegen naer het hooft-gebedt van den Pater noster geseyt: Onsen Vader die zyt in de Hemelen en soo voorts, gelyck ons duydelyck geleert wordt als wy | |
[pagina 39]
| |
Godt den Vader der bermhertigheyt aen-roepen en seggen: en laet ons niet vallen in quade becoringen, maer verlost ons van alle quaet. Waer door wy moeten bekennen: dat wy sonder de hulpe van Godt en syne gratie geen quade becoringen (om de cranckheyt van onse natuur) en connen ontvluchten als wy de gelegentheyt open sien om de selve in te volgen en daer door te sondighen, want van Godt alleen is alle onse genoegsaemheyt, als wy syn genade betrouwen dat sy ons niet en sal verlaten om van de quaede becoringen te beschermen; dus moeten wy altyt bidden dat Godt door syn genade en bermhertigheyt ons tegen den aen-val van vuyle, onnutte en vleeselycke lusten tot onkuysheydt, gulsige genegentheyt tot overdaet oft lichtveerdigheyt, en andere ongeoorlofde manieren van quaet leven wil verstercken om die te wederstaen en niet toe-te-laeten noch met den wil noch in het werck: want om dat den wil gaet voor het werck, is den wil soo groote sonde als de daet van een quaet werck: jae schoon de becoringen van 't vleesch verwecken den wil tot onkuysheyt, geleden leet tot wraak, de wraak-gierigheydt tot moort-lust, de vleeselycke en on-getoomde liefde tot belghsucht om te soecken dat-men niet en wenscht te vinden, en dat den mensch in sulcke engeregelde voor-vallen een ongerust leven heeft, hy en sal daerom de gelegentheyt niet vluchten, als hy aen de quade becoringe gehoor geeft en in-volght om het quaet (daer uyt spruytende) toe-te-staen en alsoo te sondighen. Oft iemant die het selve sou willen beletten, oock daerom te vermooren, en wraak daer over te nemen, soo crachtigh is de vleeselycke liefde als de selve in 't hert van den mensch gewortelt is, daerom seyt den Heyligen Augustinus seer wel in dese woorden: Amor carnalis insatiabilis est, quia extinctus reaccenditur, rationis oblivio est & insania proximus, & qui tali amori conjungitur tentationibus contimis subjacet. Te verstaen: dat een vleeselycke liefde is onversadelyck, brandende als een vuur, en eens uyt-gedooft zynde, wederom ontsteckt, en is qualyck te blussen, en daerom te achten by de dwaesheyt oft crancksinnighe sottigheydt, want de gene die met sulcken liefde gepaert oft verbonden is, en sal noyt van quade becoringe ontlast zyn, maer aen de selve altyt verbonden blyven, schoon dat sulcken liefde is den strick der zielen verdoemenisse, eenen bitteren honinck, een soet fenyn, dat altemael beletselen der deughden zyn.: Omnium rerum calamitas, sapida jugulatio, malum spontaneum, indefinens pugna quotidianum damnum blanda percussio, interfectie leniens, pernicies deticata, & domus tempestatis, Augustinus docet. | |
[pagina 40]
| |
Die met de liefde, vol ongemanierde zeden
Van ongeregeltheydt uyt eenen vuylen lust
Beseten zyn, is quaet, om dat daer in geen reden
Oft vreese Godts en schuylt, levende sonder rust
Waer dat sy gaen oft staen, by sotten te gelycken
Om hun genegentheydt tot eene korte vreught
Soo en ghelyck in 't volghende Beschryf sal blycken,
Dat sulcke liefde is een sonde, en geen deught,
Den moort-priem van de ziel, die eeuwigh moet betalen
De schuldt van sulcken quaet, in de wraak gierigheyt
Bestaende, als-men het beletsel wilt verhalen
In de geleden schad' van syn genegentheyt,
Dan is de liefde by de raserny te achten,
Daermen niet anders dan verdriet is van te wachten.
Sulcken liefde en is niet goddelyck, die by den heyligen Augustinus wort gehouden voor eenen lieffelycken slagh sonder pyn, en sachte doodinge, een teere beschaedingh en een vrywilligh quaet, en smaeckelyke kittelingh, eenen gedurigen self-strydt, een huys van twist en soet fenyn, eenen ondergangh van alle saecken eyndelyck een beletsel van d'eensaemheyt en van het gebedt, van godtvruchtige en deughdelycke oeffeninge om de voorschreven redenen en gevallen die inde natuur der vleeselycke liefde te vinden zyn, uytgewerckt worden, had goet gekeurt de selve (soo ende gelyck-men oordeelen can) in't volgende Beschryf te vertoonen, en sulcken liefde naer vermogen van haer heersinge (in de herten der Minnaers schuylende, kenbaer te maecken, en te bewysen in het geil-suchtigh leven van eenen Tartaarsen Prins by naem Amurath verliest zynde op de Persiaense Princerse Theocrina: tot een waerlyck blyck, wat vreede bloet girige en moort-lustige tyrannien daer door zyn voortsgecomen: op dat een ieder (wesende nieuw lustigh om te lesen, sou mogen crygen eenen schroom en af keer van sulcken weert vervloeckelyke voor vallen, en schrickelyke sonden wesende duyvelse hangh-stroppen der ellendige en ramp-salige zielen inde volgende Tragedie oft Treur spel verthoont: die ick goet vond te noemen Wraak van vercrachte Kuysheyt: tot eenen spiegel voor al de gene die met vleesselyke lusten uyt een ongeregelde liefde beseten zyn, op dat sy hun mogen wachten vande onbetaemelycke sonden en straffen die daer uyt groeyen om eeuwigh verloren te gaen. |