Panpoëticon Batavum

[p. 94]

Agtste boek.

't Behaagde my onlankx wel waardig aan te thoonen
Hoe groot een Geest de Ziel een Digters moest bewoonen,
Die God, zyn Ampt, en Pligt ter Stigting van 't Gemeen,
Gemoedigd, en met Liefde, en Trouwe kan bekleên,
En, boven al dien last, in plaatze van te rusten,
Geleerdheyds Oeffening, en Poësy te lusten:
Nogtans wy zienze, en wel in zulk een groot getal,
Dat ik verhoope, my de Lezer gunnen zal,
En Geest der Dooden, en die Leven niet zal grieven,
Dat myne Digt-lust hen met zulke kom gerieven,
Dien geen Bescheydene met Regt benyden kan,
Dat zy verschynen in dit Digter-Roem-gespan:
Om Neêrlands Poësy door hen te doen herleven,
Naar 't Panpoëticon hun Beelden heeft Verheven.

Wat nu te doen! wien eerst den hoogsten Prys gedeeldt!

Want (tusschen ons gezegt, myn Lezeren) het speeldt
My nog te lydig swaar, en schroomelyk in de Ooren,
Om andermaal verwyt van slegt gedrag te hooren.
Wat dan? De moode van der Tyden Tyranny
Gevolgdt, en laten dit aan eene Lotery,
Naar den Alouden Spreuk, aan God en 't Lot bevoolen:
Zoo kan myn Digt-lust minst in haar Verkiezing doolen;
En wel te meer, om niet te vallen in den Wan
Van ligtelyk door Wind van Geestelyke Ban,
Als Kaf te zyn verpuft, om Lessen van de Schoolen,
Of dwaling in 't Verstand, en geen oproerig doolen,
Verwerpelyk te zyn; maar zaft! Misschien ook dit
Hoe zedig, mogt ook zelfs verscherpen hun gebit,
't Welk, zoo 't slegts eenen Tand heeft in het werk geslagen,
Niet los laat, voor daar uyt een hauwbeet weg te dragen.

't Geluk, Kamphuyzen, valt, en lacht uw Werken toe:

Geluk dan, Diederyk. Aldus komt my te moê

[p. 95]

 

Uw ^*Doop- en Graf-zarks Naam, om kenlyk te evenaaren

 

Met Corenhert, in Ampt, Digt, en Pinçeel ervaren,

 

In God-geleerdheyt, en de Christen-Zede-kunst,

 

Zoo hoog, als oyt een Man in aller Vroomen gunst.

 

Maar, och! Waardt gy hem niet gelyk in de Ongelukken

 

Van Geestelyken haat! en dus te moeten bukken,

 

Een Balling worden, en, met uwen Naam-genoot,

 

Om Waarheyd, Liefde-Gods, en-naastens, tot den Doodt

 

Getrouw, onkreukbaar.... Dog hier ^† Rabus uyt te Schryven

 

Past myne Digt-lust niet: hy, die zig wil geryven

 

Van des Belyders moed, en kloeke Martel-Taal,

 

Bezoek dien Wakkeren, in 't Zedige Verhaal,

 

Alwaar, wie Deugd bemind, uyt Christlyk Mededoogen

 

De zugten uyt het Hert, en Traanen parst uyt de Oogen.

 

Welk een Standhaftigheyd, ten Proeve in alle Noodt!

 

Hoe noyt besweken in Vervolging, ook hoe groot!

 

Huyshoudelyk gebrek, de last van Vrouw, en Kind'ren

 

Vermogten noyt zyn Dienst te staken, of vermind'ren.

 

Wat Heylig Yver-vuur voor zynes Heeren Huys

 

Had hem Verslonden! Om veel liever Druk, en Kruys

 

Met Moyses door te staan, als Zoon te willen heten

 

Der Weelde, en zondigen in Pligt van goed Geweten!

 

Wy gaan dan over tot Kamphuyzens Poësy.

 

Wie is zoo boos, of nesk, dat hy my hier bestry

 

Van ingenomendheyd met vleyen, of belangen,

 

Myn Digt-lust in dien strik blyft nimmer meer gevangen;

 

'k Zeg, Ruyter uyt de Borst, Kamphuyzen komt de Lof,

 

Dat niemand boven hem in Geestelyke stof,

 

En Christen-Zede-Vorm in Digt-styl heeft geschreven,

 

En wie dit loochendt durft het Zonne-ligt weêrstreven

* Doop- en Graf-zarks ] Rabus merkt dit aan in het Leven van Kamphuyzen, en dat heden alzoo te Dokkum op zyn Graf-steen is te lezen.

† Rabus ] die het Leven van D.R. Kamphuyzen heeft geschreven, te vinden voor deszelfs Theologische Werken , gedrukt by P. Arendz.

[p. 96]

 

Geef my een Eenig Vaars, waar in het tegen-deel!

 

Men Leze, zie, en doe zelf uytspraak in 't Krakeel.

 

Is wel de minste Vonk der Eerelyke Liefde

 

Ten Egt, die zyne Jeugd met sterke drift doorgriefde,

 

Door Minne-Vlam ontdekt! Dus heeft hy my ontlast

 

Der moeite, om Myrthe-Kroon die togten toegepast,

 

Te vorderen, naar dien, door zoo veel Bruylofts zangen,

 

^* Die stam is uytgeplukt: Ook heeft hy niet te ontfangen

 

Den Bloedigen Laurier op 't Hoofd, of Hellemet:

 

Dit was my tegen hem in 't Harrenas gezet,

 

‘ ^† Die Kryg Aanvallend, en Verweerend doed verbieden,

 

En 't Ampt van Ovrigheyd (hy zegt regt uyt) te vlieden,

 

Wanneer het door geweld, of straf aan 't Lyf bestaat;

 

Ja alle uytnemendheyd in Kerk- of Burger-Raadt.’

 

Dus blyft voor Diederyk ook zelfs geen ^‡ Eyk-Krans over:

 

Nogtans zoo grooten Man gantsch zonder duurzaam Lover!

 

Dien ^§ Overwinnaar, die Verwonnen door de Taal

 

Van Troost in Lyden voerdt ten hoogsten Zegepraal

 

Van 't Eeuwige Geluk! ô Ja, hem staat te wagten

 

Een Stacy-Zuyl, by my door alle myn gedagten

 

(Ik swyg van Poësy) in de Bespiegeling,

 

En Zinnebeelden, die het sterf'lyk Oog ontfing,

 

Aan de eygen Ziele, en min aan anderen te ontvouwen,

 

't Welk hem gelukken zal in 't Glory-Ryk beschouwen

 

Van 't Nieuw-Jerusalem, daar hem 't ^✠ Panhagion,

 

Den Ceder geven zal van 't Hemelsch Libanon.

* Die stam is uytgeplukt ] ten welken aanzien den Lezer gevalle te hooren myne gedagten daar over, op een ander geval geuyt,

‘Zoo yder Minne togtig blad
Slegts een kleyn Myrthe-takjen had
Of Bruyloft, of Vryaadje,
In 't Roomsch, of Grieksch Boschaadje
Was van dat zoo behoorlyk Groen
Geen Heerstertie meer op te doen.’

† Die Kryg-Aanvallend ] bezie in zyn Theologische Werken blad. 644.

‡ Eyk-Kranz ] hier mede wierd gekroond, die yts treffelyk in Burgerlyke Bedieningen verrigt had. Zie Gellius 5.6. en Plinius. 16.4.

§ Overwinnaar ] zie zyn Stigtelyke Rymen, onder den Tytel, Victoria Victis.

✠ Panhagion ] Aller-Heyligen.

[p. 97]

 

Den Ceder, om wiens trans, ten top toe, zyn gevlogten

 

De Wapens, afgestrêen onze ^* Averegtsche Togten,

 

Om dus de ontruste Ziel, door Vreede van 't Gemoed,

 

Hersteld te zien; op de Aard voorsmaak van 't Hemels-zoet,

 

't Welk nimmer Seneca, met wyze School-besluyten,

 

Nog Zeno, Plato, nog Cleanthes konden uytten.

 

Hoe dat! Zy kenden niet dat onuytwis'lyk Merk

 

Des Christens Waare-Deugd, den grond-slag van zyn Kerk

 

In 't Zedelyk, de Liefde op naastens, en voor allen:

 

Waarom ook my wel verr zyn van 't Geloof vervallen,

 

En alle stelling, met ^† Oud-Vaderlyk bedryf

 

Voor 't Heyl der Heydenen, met allen Apocryf,

 

Daar ze uyt hun Zede-kunst hen zeker Zalig noemen,

 

't Welk is den Christus in zyn Ampt, en Kruys verdoemen.

 

Te midden in den Ernst van 't Geestelyk Gedigt

 

Geeft zig de Lieflykheyd van Maat-gezang aan 't ligt,

 

Met wel toepasselyk de woorden zoo te stellen,

 

Dat, in der Toonen-val, de klanken 't zamen wellen

 

Met die de Ziele, door de Togten van 't Gemoed,

 

In Vreugde, of Treuren, straf, of zegeningen, doed

 

Uytboezemen; waar in het zoet der ^‡ Harmonyë,

 

Vereenigd met den Geest, en kragt der Poësyë.

* Averregtsche Togten ] het Lied, moet men in alles zig verzaaken, enz.

† Oud-Vaderlyk bedryf ] daar zy de Heydenen, om zommige voortreffelyke Zede-Lessen, en Verklaringen over het Godlyk Wezen hebben geen licht: Waarom dan ook Hieronymus zig niet ontzien heeft Seneca te stellen onder de Rey der Heyligen, en wel meest, om dat hy de zoo genoemde Brieven van hem aan Paulus, en van dien aan hem, als waaragtig aannam. Waar over (hier te lang) men lezen mag Dan. Heins. Commentar. in Epist. ad Philippens. en over deze geheele stoffe het Geleerde Tractaat van Justus Siberus, de Salute Christianá & Philosophicá.

‡ Harmonye ] een Grieksch woord, 't zelfde met Symphonia Gelykluydendheyd. Van deze hebben de Philosophische Poëten een Half-Goddinne gemaakt. Deze word verzierd een Dogter van Jupiter en Electra te zyn, naar Diodor. Siculus, maar Hesiodus en Apollodorus willen haar uyt het Overspel van Mars met Venus. Deze wierd dan den Huuwlyk besteed aan Cadmus, Koning van Theben, en tot Bruyd-schat gaven alle Goden, en Goddinnen iets van haare uytmyntenheden. Ceres koorn, en Vrugten, Mercurius een Cyther, Minerva een Borst-Juweel, en Sluyer, de groote Moeder der Goden Bommen, en Cymbalen, en alle de Goden iets van hunne bezitting, zoo ver, dat ook Apollo voor de Musen opschraapte, en zy zongen. Aanmerkenswaardig is in dezen der Ouden verziering tot de verbeelding der Heydensche Theologie: Want wat wil dit anders, als dat de Overeenstemming van alle dingen is een Gave Gods, en noodwendig tot aller dingen welstand: En dat zoo veele onderscheydelyke dingen te vereenigen, alleenlyk van des Grooten Scheppers Alwyze bestiering afhangd.

[p. 98]

 

Hoe word myn Digt-lust hier in een vermaaklyk veld,

 

Vol lieve Bloemen, tot Verzieringen gesteld,

 

Om een Parnassus, met de Negen Zang-Goddinnen,

 

Te doen verryzen, en Kamphuyzen regt te winnen

 

Den Lier, en Laurens-Krans van Phoebus! maar, ô neen!

 

Haar Liefde op Rymen hoeft geen prullery te leen

 

Uyt deze Poppen-Kraam. Laat Kind'ren aan die grillen,

 

En Afgôon toysel haar Gedigt, en Geest verspillen.

 

't Lust haar veel liever, en naar Diedrykx zedigheyd,

 

Zyn Zangen, tot den voet van 's Konings Harp geleyd,

 

Te doen Antwoorden op de Voorzang der Kooraalen,

 

Daar zy den Lof, en Dank ten Waaren-God ophalen.

 

Geleerdheyd baardt veeltyds een zek're Hovaardy,

 

Waar van ^* de Kruys-Gezant ook zelve niet was vry

 

Door opgeblasendheyd van zyne Geest gedreven;

 

Wat Wonder, dat een Man ten Predikstoel verheven

 

Daar toe vervalt! Nogtans die woonde in Dieryk niet,

 

Hoe hy zig van alom daar toe gebeden ziet;

 

ô Neen. Hoor daad by 't Woord in overtuygbre klaarheyd,

 

Tot Wrakeloos bewyz uytboezemen zyn Waarheyd,

 

Hoor 's Mans Opregtigheyd van naar geen Ampt te staan,

 

Om tegen zyn gemoed des te erger voort te gaan;

 

En waarom niet? Bemerk zyn eygentlyke reden,

 

‘'k Wil onder u niet meer het Leeraar-Ampt bekleden,

 

Terwyl uw Kerk-beslag is Weirelds-Policy,

 

Tot heerschen aangelegd, regt uyt gezegt, dat gy

* Kruys-Gezant ] Paulus. Zie 2 Corinth. 12.

[p. 99]

 

Vyanden zyt Kruys..... ’ Dog best hier af te breeken,

 

Als reeds wel verre, en lang door yver afgeweken

 

Van 't Panpoëticon; ook op dat de Afterklap,

 

Die altyd 't argste denkt, myn Digt-lust niet besnap,

 

Als hadze naar den drift, in woorden der Poëten,

 

Geen Taal van Dieryk, maar haar Rym breed uytgemeten.

 

Wel aan! Wy scheyden, en de Lezer onderzoek,

 

Of zy voor Kamphuys iets van 't haare brengdt te Boek.

 

Te scheyden, neen, ô neen! Myn Digt-lust niet te ontwringen,

 

Of 't wel dit Vaars verlengd, zyn Psalmen op te zingen,

 

Dieze in haar Eenigheyd heeft met haar stem verzeldt,

 

Die thans te swygen, daar 't voor al de Weireld geldt

 

In 't Panpoëticon! Dat was haar Naam onteeren;

 

Maar hoe zig in dit stuk van Opspraak te verweeren,

 

By zulk een menigte van Digters, door wiêr Geest

 

De Koninglyke Harp oyt is besnaard geweest,

 

Ot Neerlands Ving'ren-Toetz! En zig voor al te wagten

 

Van ^* Marnix , of Dathêen te quetzen, ^† door veragten

* Marnix ] Heer van St. Aldegonde, Burger-Meester van Antwerpen , die de Vertaling van Marot, en Beza onderhande hebbende, door P. Dathenus is voorgekomen.

† Door veragten ] hier in heeft zig (myns oordeels) zeer grof vergrepen. De Heer C. Huygens , daar hy zig aldus laat hooren,

Maar dat een van Datheen, is al de Weireld zot na
Waarom! 't Is 't oudste Kind, en daarom goed, en zoet;
De Vroome zyn daar mêe te vrêen in haar gemoedt.
't Is wel, maar Vrienden, 'k vrees, 't is al te vrêen, op God na.

voorwaar een al te barse, en verdoemende uytdrukking! Want, of't wel waar is dat dezes Mans Psalmen, en naar den Schriftuurlyken zin, en goede Poësy, op veele plaatzen zeer gebrekkelyk zyn, egter behoorde men hem zoo schendig niet uyt te maken, en te veroordeelen; 't berispen is ligt, 't verbeteren swaar: ten minsten is hy Eerwaardig, om dat hy de eerste was. Behalve, dat de H. Huygens immers zoo wel als A. Pars heeft konnen weten, 't geen de H. Marnix , in de Voorreden op zyn Psalmen aantekend, namentlyk, ‘dat hem (Dathenus) zyne Overzetting, en Rym met grooten haast gemaakt, schier als een ontydige Geboorte was afgedrongen geweest, zynde, door zyn onkunde in de Hebreeuwsche Taal, genoodzaakt Overzetting uyt Overzetting te maken enz. nevens andere omstandigheden ter voornoemde plaatz te lezen.’

[p. 100]

 

Om Taal, en Styl des Tyds: Naar dien hun Rym, en Wyz

 

Zyn de Eersten, die daar in doorbraken 't moeilyk ys.

 

Wat was hier Vinding voor Kaal-kinnige Poëten

 

Om dit geheyligd Koor der Christenen te heeten

 

Parnassus met Apol, en Zang-Goddinnen. Neen!

 

Wy willen Belial met Jesus niets gemeen,

 

En stellen liever, voor een oordeel uyt te spreken,

 

Zoo dezer braven Geest is noodig vergeleken,

 

By dat doorlugtig Koor, waar door 't Gezegend Woord,

 

By zigtbaar Wonder, wierd de Weireld door gehoord;

 

Toen dat Hoog-Heylig-Boek, zulk eene reekx van Eeuwen,

 

By voorregt, eenelyk verstaanbaar den Hebreeuwen,

 

Ter bede, en meerdering der ^* Groote Boekery

 

Van een Afgodisch Vorst, bequam nog meer Waardy;

 

De Rollen-kasse van de Tempel wierd ontslooten,

 

En Alexandria heeft dat Geluk genooten

 

Van 't eerst der Heydenen, op Hellaas Toon, en Maat,

 

Met klank van Sions Harp 't Gehoor te zyn verzaadt.

 

Dog wat Bataver, naar 't Oirspronglyk zy te loven,

 

En de een den anderen streeft in den zin te boven,

 

Of wie in Poësy den hoogsten roem behaald,

 

Myn Digt-lust is te swak, dat zy dien styl bepaald;

 

Zy wil veel eerder elk, naar maat van zyne kragten,

 

Een Pryz, verdienstig aan zyn Arbeyd, waardig agten.

* Groote Boekery ] van Koning Ptolomaeus Philadelphus, bestaande, naar de getuygenis van Demetrius Phalereus, die 'er 't opzigt over had, in een getal van 200000. Boeken, wien deze Prins beval den Bybel Vertaald in 't Grieksch, daar by te voegen, gelyk geschied is. Waar omtrent zeer veel aanmerkingen by de Geleerden, Oude, en Nieuwe Rabbynen, Christenen Oudvaders, Arabiers, en onze Tydgenooten zyn te zien, en onder die zeer geleerde Thesaurus Philologicus van Joh. Hens. Hottingerus, dubeld waardig gelezen, maar te wydloopig hier in te lasschen. Nopende de 70. Kamertiens, of cellen voor zoo veel Overzetters gezegt getimmerdt te zyn, en daar van nog heden overblyfselen gevonden te worden; met de namen dier Mannen, en wat meer van zulke Fabelen werd bygehaald, moet men lezen Joh. Wower. Syntagm. de 70. Interpretib.

[p. 101]

 

't Heeft eenelyk gelukt den wakkeren Oudaan

 

Deelswys uyt Mennoos Kerk Dathenus te doen gaan.

 

Taal-kundigheyd, en styl Volmaakt te zyn in allen

 

Den Tienmaal Zevenen is nimmer toegevallen.

 

ô, dat ter goeder uur in 't Panpoëticon,

 

Het Liefden-Oordeel eens de regte plaatz verwon!

 

Dan bleef het Psalm-Gedigt van lastering geveyligd,

 

En, tot Gods Heerlykheyd, de Stigting toegeheyligd.

 

't Gelukt my niet, en tog wiens Talen-kundigheyd

 

Is zulk een zegen voor die Oeffening bereyd,

 

De kennis des getals van allerhande Volken,

 

Om Davids-Harp-zang tot hun spraake te vertolken!

 

Dan 't is niet blykbaar, dat ons imand streeft voorby

 

In ^† Menigte, en den Styl van Digt, en Melody.

† Menigte ] ik heb den Heer S. Schynvoet, dien grooten Schat-bewaarder, en Liefhebber der Vaderlandsche Oudheden, te danken, dat hy my heeft medegedeeld een getal van 35. berymde Psalmen, waar onder eenige nog niet gedrukt. In deze Rye der Nederlansche Digteren komt my verwonderlyk, ja met verbaasdheyd te voore zeker Psalm-boek van eene Hend. Gyssen, in zyn leven Voorzanger in der Gereformeerden Kerk tot Amsterdam, wiens bynaar ongeloovelyke moeite, Lydzaamheyd, en yver alhier, 't zyner Loflyke heugenis, ik niet mag verzuymen aan te tekenen. Deze man (Hend. Gyzen, zyns hand-werkx Goud- of Zilversmit) geboorne Poeët, heeft het gelust, uyt 17. Psalm boeken, gerymd door de geagtste Neerlandsche Digteren, in 't ligt te brengen Een, 't geen hy, met wel toepasselyke reden, den naam geeft, Honigraat der Psalmen; naar dien daar in het waare zeem, uyt de beste bloemen dier 17. treffelyke Digteren is, ten bewyze van 't welke deze Gyzen, by 't geene in 8^vo. is gedrukt op de kant, tegen over zyne Vaarssen de Passagien, waar uyt hy de zyne heeft getrokken aanwysdt. Wat het Rym belangd, het zelve is weynig berisping onderworpen; en is aanmerkelyk dat de Man in dezen de gewoone Melodye der Psalmen van Dathenus opvolgd. De Lezer oordeele, of dit niet een Werk is, waar toe de allergrootste naarstigheyd, toeverzigt, en geduldigheyd noodig was! Waar toe ik, en mogelyk zeer weynige anderen, standvastigheyd genoeg zouden hebben, om te voleynden. Onder die Psalmen in onze Eeuw deftig berymdt, mag ik niet naarlaten alhier byzonder Loflyk aan te merken (alle anderen haare waardye latende) die van Franc. Halma, dewelke, schoon zy in de Schriftuurlyke zin, styl, maat-geluyd en Poëtische Cieraadje, P. Dathenus doen wyken, egter het geluk van Oudaan niet hebben genooten; onaangezien (zoo my wel berigt is) Halma dezelve aan de Vriesen heeft opgedragen: Waarom geweygerd behoord niet tot myn onderzoek, en immers zoo weynig, wat de reden geweest zy, dat niet is aangenomen een uyt drie Pzalm-boeken voorgesteld, en voor goed opgegeven door de Classicale Vergadering te Franeker, in het Jaar 1703. 8. May aan het aanstaande Synodus van Vriesland, te weten, dat van A.V. Deutekom, Six, of H. Gyzen? Gelyk te zien voor het Aphabeth der Godzaligheyd van den Heer Job. d'Outreyn; alwaar men ook kan lezen, wat redenen de Genevoisen heeft bewogen, om de Psalmen van Marot, en Beza te verwerpen, nevens andere omstandigheden daar omtrent door zyn Eerw. opgesteld. Hier by mag ook wel in nadagtige aanmerking komen, dat ook de Luterschen haar oud Psalm-boek van W.V. Haagt hebben afgekeurd, en dat van J.V. Duysberg aangenomen, zulkx deze in alle de Lutersche van Nederland ten Kerkelyken gebruyk zyn gebragt. Men leeze voorts over het stuk der berymers van de Psalmen den geleerden Ad. Pars Index Batavicus.

[p. 102]

 

‘Gods Eer zy boven al, op aller Vroomen Tongen,

 

Daar dit Heylheylig Lied zal werden opgezongen.

 

Op haare Ontmanden stem, en Vêel zy Romen fier;

 

Maar 't Panpoëticon is by den Batavier.’

 

Men voeg daar by ^* zoo veel van onze Lands-genooten,

 

Door wien dit Heyligdom den Vreemden is ontslooten,

 

In de Algemeene Taal, waar door Geleerdheyds-Faam

 

Roemrugtig klinken doed den Nederlandschen Naam;

 

Latynsche Vaarssen, die een Poësy doen hooren,

 

Als wasze in Caesars Tyd, en wel op 't best, gebooren;

 

't Zy als Vertaling, of een ^† Uytleg naar den last

 

Uyt Geest der Profecy den Heyland toegepast.

* Zoo veel van onze ] zekerlyk een zeer groot getal, door wien de Psalmen alle, of ten deele in Latynsche Vaarssen, van veelerhande Maat, en Voeten hebben in 't ligt gegeven; en onder deze ook in Latynsche Rymen, voornamentlyk de 7. onder de Roomsch Katholyken bekende Boet Psalmen, byzonderlyk hebben zig in deze geheyligde Poësy gequeten, de Jesuiten, waar van ik eenige met veel genoegen heb gelezen; dog behalven deze komt my wel lezens-waardig voor het Werk van Joh. Bochius, Geheym-Schryver des Raads van Antwerpen. 't Is gedigt in Vaarssen, by de Latynen, Carmina Heroïca geheten, den styl der Nederlandsche Heldendigten; deze voortreffelyke Man, dit Werk hebbende volbragt, geeft in de Voorreden een fraye verantwoording voor het gebruyk der Poësye in Geestelyke stof, en voegd after de Vaarssen zyne Paraphrases.

† Eene Uytleg ] in Prosa, zonder eenige Twistredening in den Gods-dienst, waar van hy zig uytdrukkelyk verschoond, en ingevolge van dien is een Paraphrastes, of Metaphrastes, namen zeer naar van eenerley betekening, waar over ik alhier niet wil den Taal-geleerden maken. Zulk zyner veele onder de Oud-vaders, en van jonger Tyden eenige, als met eygene namen bekendt, zoo als men ziet in Leon. Allat. Diatrib. de Symeonum Scriptis, waar in breed word gehandeld van eene Symeon Metaphrastes.

[p. 103]

 

Daar heerscht een Misgebruyk, 't welk de overdaad doed wraken

 

In Kerk, en Huys-bewind, de onnooselste aller zaken.

 

Zooze in haar zelfs bestaan. Wat kan'er nutter zyn

 

Voor 't Menschlyk onderhoud, als Graan, de Melk, en Wyn!

 

Nogtans kan 't al te veel die tot een Gift verkeeren,

 

En was 't geen doorheyd deze, als Doodelyk, te weeren!

 

Zoo, door de onwetenheyd eens Artz, en 't al te veel,

 

Genees-kruyd wierd Fenyn, moest dat daarom geheel

 

En al zyn afgekeurd! Zoo in de ^* Roomsche Kerken

 

In Zang, en Snaren-spel, een By-dienst zy te merken,

 

Moet dit tot Lof- en Dank- of Boete- en Treur-geluyd,

 

By Feest, of ^† Christen-pligt ook onzen Tempel uyt!

 

Dan was de Psalter, en al wat'er is geschreven

 

Door Mannen Heylig, en van Hemel-Geest gedreven,

 

't Geen door geene Eeuwen-loop, of staat verand'ren kan,

 

Nu, als gantsch noodeloos, verwezen tot den Ban.

 

Welk eene dweperty! ^‡ dwars tegen de Gebooden,

 

Die ons tot Heyliging door Geest-Gezangen nooden.

 

Men volge ^§ Diederyk, die wel de Afgodery

 

In Digteren bestraft, maar noyt de Poësy,

 

Gerigt naar 't Heylig Woord, en Christelyke Zeden.

 

Men zie op dezen Voet hem rustig na-getreden

 

Aan wien ^✠ 't Geloofs-Begryp, naar Menschelyk beleyd,

 

In Vaarssen heeft gelust te werden uytgebreyd:

* Roomsche Kerk ] by de Inwying van Vaandelen, Geschut, Klokken, Swaarden, bloedige Overwinningen, Heyligmaking (naar der Heydenen Vergoding) Ziel-missen enz.

† Christen-Pligt ] des Heeren Avondmaal.

‡ Dwars tegen de Gebooden ] Ephes. 5.19. Colossens. 3.16. en elders.

§ Diederyk ] Camphuyzen. Zie zyn Idololenchus.

✠ Geloofs-begrip ] in 't Jaar 1624. heeft Sam. Ampzing , Predikant tot Haarlem , uytgegeven de Catechismus in Rym; en in 1638. Rudolphus Meyer , Predikant te Franeker den Heydelbergsche, Catechismus in Nederduytsche Vaarssen, gelyk 1694. gebragt door Joan. Bagelaar, den Waren Gereformeerde Catechismus, in 52. Klink-Digten.

[p. 104]

 

Om die te vaster het geheugen in te drukken,

 

Gelyk de Ervaring leerd dit altyd te gelukken,

 

En onbelezenen, tot zulke Erkentenis,

 

De ^* diepe Stempeling in 't Breyn, en Geesten is;

 

En wel te dieper, als de Digt-stift scharp geslepen

 

Door waare Zielen-Ernst op 't Geestelyk begrepen,

 

De Poësy 't gepeyns, en Togten van 't Gemoed

 

Des Lezers, naar zyn staat gevoelig treffen doed,

 

En doordringd tot het Hert: Voor al in die Gezangen,

 

Daar 't Christen-Pezah, met zyn Offer werd ontfangen

 

In 't schuld'loos lyden voor 't gantsch Menschelyk Geslagt,

 

Door 't Bloed Immanuels op Adams straf volbragt.

 

Wat zienwe op deze Stof Voortreffelyke Mannen

 

Hoe 't zamenstemmend Koor ter Melody gespannen!

 

Op zulk een Toon, waar in Elks Geest zig hoogst Verheft,

 

En Rym-konst blyken doed wiens Maat het sterkste treft.

 

Wat nu, myn Digt-lust, wien na Camphuyz 't Lot gegeven!

 

Wien in dit groot getal ter naaster roem Verheven!

 

Gelukkig u, zie daar den ^† Drossaard, of wiens Woord

 

Gy onbekommerd (wie zig uwer uytspraak stoord)

* Diepe Stempeling ] after volgende het Latyns Vaarsje. Metra juvant animos, comprendunt plurima paucis, de Rymen helpen den Geest, ('t Geheugen) zy begrypen in weynig Woorden veel Zin.

† Drossaard ] P.C. Hoofd , In zyn Brief van den 20. April 1645. aan den Professor C. Barlaeus , ‘mag men niet wel zeggen, 't is den Luyden niet aan te zien! Wie zoude gedroomt hebben, dat die Predikant, laatst met Ued. en den H. Poirier 't mynent ten Eeten geweest, toegang ten Heyligdom der Zang-Godinnen gehad hadde, daar en tusschen zend hy my dit Gedigt op 't Lyden Christi, waar in ik veel aardige slagen, en schranderheden speur, die my doen geloven, dat hy voor geenen van onze Duytsche Rymers (ik zondere altyd den Heere van Zuylichem uyt) zoude behoeven te wyken, wen het hem luste zynen Geest aan de Poësye te koste te leggen’ enz. Loffelyke getuygenis ten Roem van Martinius; dog my dunkt, dat de Drossaard (behoudens de hoog-agting, welke ik voor zyn Poësy heb) hem niets had behooren af te dingen van zyn eerst gegevene waardye, met dat uytzonderen; want, schoon ik alle bedenkelyke Eerbiedenis heb voor Heer Constantyns Heylige dagen, kan ik (een ander heb zyn oordeel vry) niet toestaan dat hy daar in Martinius overtreft, hoe ikse tegen malkander overeenbreng, en wel in 't eene en de zelfde onderwerp, den Goeden Vrydag, Paaschen, en Hemelvaart: Dog men neme dit in Hoofd voor een Vleyerytien tusschen Vrienden, op zoo goed Wêerom.

[p. 105]

 

Zult aan Martinius den tweeden Pryz opdragen:

 

En wie zouw tog bestaan zig tegen hem te wagen!

 

Wie wagten 't hand-geklap! Hem viel veel eer ten deel

 

Eens slegten Digters lot, op 't ^* Attisch Zang-Thooneel,

 

^† Werk, waar in Heydenen Afgodische Gezangen

 

Door Christen Poësy zyn stigtelyk vervangen;

 

Doorwrogt met alles 't geen een Leke, of Letter-Man

 

Onwederstandelyk de Ziel beroeren kan,

 

Van de aanvang tot het eynd: Ja, 'k wil hier myn Gepeynsen

 

Tot reed'lyk afterdogt op veelen, niet ontveynsen,

 

Of hunne Schildery (schoon egter waard geëerdt)

 

Niet uyt Martinius mogt wezen gestoffeerdt.

 

Wat is'er t'allen Tyd Penn, en Papier versleten,

 

In veelerhande Taal, op ^‡ Ramp-spoed der Poëten!

* Attisch Zang-Thooneel ] Odeum, waar van hier naar breder.

† Werk ] 'k weet niet van F. Martinius yts anders in druk uyt te staan; maar het is myn Vader, S.G. gelukt, door gunste van iemand der Vloedverwanten, te mogen Copyeren, uyt des Overledenen eygen Hand-schrift, een Ugtend-Middag, en Avond-Gebed, op Zing-maaten: Van 't welke ik niet geloof, de Heer Hoofd, indien het zyn Hooged. by zyn Leven was voorgekomen, ten voordeele des Roems van Zuylichem yts het minste zoude hebben kunnen aftrekken, ook niet het Digter-legitime: Ten aanzien der Hoogdravende Styl, Zinryke Vindingen, en Toepassingen: Waarom het voornoemde Gedigt (indien eenige ter Weireld) waardig is den Godvrugtigen Poësy Liefhebberen te werden gemeen gemaakt.

‡ Rampspoed der ] veel brave Mannen hebben daar over geschreven, waar uyt Mart. Schokius een Redenvoering heeft gemaakt; maar omstandiger hebben daar over geschreven P. Dan. Bartoli l'Huomo di Lettere, pover ta felice, en Pierius Valerianus , die dezer ongelukkiger Levens, en Sterven heeft uytgebreyd, en daar van ten getale van 108. opteld; waar by men voegen kan Corn. Tollius, die'er nog 53. by voegd: alle Italianen, Hedendagsche Grieken, Franssen, weynige Hoogduytzers, maar geene Nederlanders, welke aan dezen Schakel niet ontbreken. Wegens de Vertroosting der Nakomelingen, Waarschouwingen, en Hulp-middelen, om daar in niet te vervallen, Lees men de twee eerst aangetoogene Schryvers, waar by ook ik ter gelegener Plaatze myne Aanmerking opstel, te weten, zulkx voor 't meerendeel te ontstaan uyt der Poëten eygene schuld, volgens ons spreekwoord, niemand komt in last of hy helpt'er zig zelfs in, namentlyk door quaad gedrag, van Hoererye, Overspel, Tuyschen, Dronkenschap, Faamrovery, Wraakzugt, en wat des meer is van gebreken, die zoo wel andere Menschen, als den Geleerden, en Poëten te schande, en verderf brengen.

[p. 106]

 

Dog meldt wel imand, dat eens grooten Digters Geest

 

Voor zeep, of Peper-huys oyt is verkoft geweest!

 

Als werd door 't Maagschap van Martinius verkondigdt;

 

Misschien (ten besten) door onwetenheyd gezondigdt,

 

By Letter-weets gebrek, daar 't onvergeef'lyk was,

 

Zoo 't, om dit kleyn gewin, de Vrekheyd quam te pas.

 

Hoe blaakt de Poësy in Neêrlands Kreytz met ligten

 

Van Euangelische, en Profetische Gedigten!

 

Daar 't Stigt'lyk, Zedig, en 't Godsdienstelyk, ontmoet

 

In haare ^* 't Zamen-komst 't vermakelyk, en zoet;

 

De waare Wezens, in den Hemel der Poëten,

 

Waar door hen ^† Plato een ‘Geslagt uyt God deed heten,

 

En in geblasen, die, terwyl men God-Zang Digt,

 

Met een aanminnigheyd der Musen Waarheyd stigt.’

 

Op welk een menigte van dezer schoone Bloemen

 

Mag zig de Batavier op zynen Preekstoel roemen!

 

Wat zouw myn Digt-lust graag hun Werken aan de Faam

 

Uytbreyden, maar Verdienste op elkx bescheyden Naam;

 

Maar 't lukt my niet die meer als stukx-gewys te ontfangen;

 

Dan ('t zy met hun verlof) datwe aller roem vervangen

 

In ^‡ Sluyter, schoon tot nog het Beeld des grooten Mans,

 

Niet in de Schatkist van Heer Arnoud is: de Krans

 

Van ^§ Tien-paar Digters, om zyn Gryze Kruyn gevlogten,

 

My veyligdt, om niet ligt te werden aangevogten

* 't Zamenkomst ] de Starren-loopkundige noemen dit Constellatio en Vormen daar uyt hunne Aspecten, Aangezigten.

† Plato ] de Legib. lib. III. by my pag. 814.

‡ Sluyter ] Wilhem, Predikant tot Eybergen. Zoo zyn ook Geestelyke Gezangen van J.V. Lodesteyn, Wilhem d'Orville, Cornelius Thuynman, H. Ulenbroek, en een zeer groot getal anderen.

§ Tien-paar ] tot zulk getal ziet menze, en is aanmerkelyk, dat de beroemde Vollenhoven hem eerd met 5. goede Lofgedigten.

[p. 107]

 

Door nydige Afterklap, geslepen op Verwyt,

 

Dat zulkx 't onzydig Lof van anderen bestrydt.

 

Welk Een, is 't mogelyk, aan allen toe te voegen

 

't Geen Eer-zugt op haar eysch ten vollen kan vernoegen!

 

Dat yders Werk hem volge in Rymers Agtbaarheyd,

 

Als voor de Heyligen ter Zalige Eeuw bereyd.

 

Op dan, myn Digt-lust, laat ons vlytig onderzoeken,

 

Hoe Sluyters Besigheyd te Eybergen hier te boeken.

 

Men laate aan zyne Kerk al wat het Ampt betreft,

 

En 't eerste noodig in die Waardigheyd bezeft.

 

Wat maakt dog Sluyter, als het lastige bezorgen

 

Des Predik-stoels hem gundt een weynig rust te borgen?

 

Met Spelen, Slapen, Drank onnut voor Geest, en Lyf,

 

Of rennen, jagen, of wat Kind'ren lust-bedryf

 

Den Kostelyken Tyd, hoe kleyn, Verwareloosen?

 

ô Neen! de Poësy was hem een zoet verpoosen,

 

Zyn ^* Spelen gaan; maar tog op welk een Maat, en Voet?

 

Een Hoog-gelaarsde? die, bevlekt met Menschen-bloed,

 

By Trommel, en Trompet, en daar 't vervaarlyk brommen

 

Doed dav'ren Bosch, en Berg door Heyren-Ketel-Trommen,

 

Is Lieflyk Maat-Gespel? Of doed hy by de Vloên,

 

En Zeê-Goôn, Tritons door Klink-Hoorenen-Klaroen

 

De Lugt vervullen, of met Stroomen uyt te Wat'ren

 

Door Schelpe-Vaten, en, door dit langs Keyen-Klat'ren,

 

Begroet de Gryzaards, en Najaden Melody

 

Doen hooren? Wyd van daar. Heer Sluyters Poësy,

 

Veel veyliger verlieft door lust op Buyten-Leven,

 

Aan stille Alleenzaamheyd zyn Geest wilde overgeven

 

Tot Ziel-Bespiegeling, en zingd op 't Lief-geluydt,

 

Als door den ^† Kempenaar, en ^‡ Delfsche Muys geuyt.

* Speelen gaan ] dus noemdt Sluyter zyn Rymen, in de Opdragt aan den Leezer, voor zyn Eenzaam Huys- en Winter Leven .

† Kempenaar ] Thomas a Kempis, Navolging Christi, en zyn Byspreuk, in een hoekje, met een Boekje.

‡ Delfsche Muys ] zie van dezen Blad. 20.

[p. 108]

 

Terwyl hy de ydelheyd van 's Weirelds woelen, slaven,

 

En naar 't minst-noodig met den meesten yver drayen

 

In Zedigheyt bestraft, en te Eyberg proeven doedt

 

't Regt Kost'lyk Kost'lyk Mal, en 't smaak'lyk ^* Bitter-Zoet

 

Van Hofwyk, Okkenburg , en Zorg-vliedt opgegeven.

 

Dus doed zyn 's Winters, en des Zoomers t'Huys te Leven;

 

Met veel genoegen voor zig zelfs in God gerust.

 

Maar die beoogen gaat zyn Liefste Rymens-lust

 

Zie hoe hem 't Geestelyk der Liefde, en Sterf-Gezangen,

 

De Ziel met innige bedenking heeft omvangen.

 

Wat roemd men op het doen, en woord van Saladin!

 

Als ingeblazen door een Geestelyke zin

 

Van Christen-Nedrigheyd, of in de Ziel bewoogen;

 

Toen hy voor Heyr-Labaar zyn Lyk-Hemd deed verhoogen;

 

Ten Spitz des Standaards! Hem, die meer dan 't wreedste Beest,

 

Bloed-gierig, en alom Verwoester is geweest

 

Van Land, en Volkeren, met Moorden, Branden, Schenden.

 

Myn Digtlust, ga veel eer uw Penn, en yver wenden

 

Tot Sluyter, die in stilte, en zonder Roem, of Boog

 

Van Eygen-Heyligheyd in al des Weirelds Oog,

 

Zyn ^† Dood-kleed heeft bereyd, met opschrift, hoe het Leven

 

Wanneer het God beroept, in rust hem op te geven.

 

't Was dwaaz, en roekeloos der Protestanten Lof,

 

Die zig verdienstelyk betuygden in die Stof,

 

Ter Weeg-schaal, van yts meer of minder swaar, te wagen:

 

Maar 't lustme ook ter Balanz der Waarheyd op te dragen,

 

Hoe ^‡ Vader Hesius, schoon in Lojolaas Kap,

 

De Christen-Deugden van het Drie-Gesusterschap

* Bitter-Zoet ] Dulcamara bekend Kruyd, als het Terra Catechu anders Cachou, eerst bitter, dan een zoete nasmaak gevende.

† Zyn Dood-kleed ] dit wierd na zyn Afsterven gevonden, met het By-schrift Dit is het laatste Gewaad, te zien after het Tractaat, Lyk-reden aan de Gemeente J.C. t' Eybergen,

‡ Vader Hesius ] Antwerpsch Jesuyt, door wien de boven gemelde Uytbreydingen in 't Latyn zyn uytgegeven 1636. 'k heb dit Tractaat met veel genoegen door gelezen, en bevonden zoo ik het heb aangemerkt; en 't was my zeer bevallig, zoo ten opzigte der fraye Poësye, als om dat'er niet een enkel woord in voorkomt, van dat geene, waar over de Protestanten de Roomsch-Catholischen niet onregtmatig beschuldigen van overgeloof, in het verdiensten stellen van Bedevaarden, Missen bywoonen, groot getal gebeeden op te zeggen, enz. Ja dat men'er niet een eenigmaal ziet bygebragt den Naam der H. Maagt Maria, veel min iemand der Heyligen, Gezag van Concilien, Outvaderen, of Pausen; ja zelf alle de Tytelen der Zinnebeelden (Emblemata) bestaan uyt zuyvere en enkelde Schriftuur-Plaatzen; ook zoo in de Uytbreydingen: Waarom ik wel wenschte dat iemand, die wat meerder tyd, en magt had, het voornoemde Werk in 't Nederlandsch Vertaalde. 't Geld my in dezen niet, dat men zegge, daar onder Jesuytsche streeken te konnen zyn: zulkx weet God, maar ik wil veel eer, naar den plegtelyken Aart der Christelyke Liefde, het beste van myn Evenmensch vertrouwen, en denken, dat desen Man, toen hy dit schreef, ook zoo gevoeld heeft; op zulk een trant leest men ook de Magdalena van Bald. Cabiljav. mede van die ordre en in veel hooger Poësy: dog dat hier in de geheele Roomsche Kerk, en der tegenwoordige Jesuyten, zoo sterk de Pauselyke Constitutie, Unigenitus, aannemende, aldus bestaat, neem ik niet 't mynen laste te beweeren; ook niet of de Geneefsch-Hervormden in het voorschrevene niet wel eenige heele, of halve Pelagianistery tegen de Hoogvliegende Engelsche Kerk zouden kunnen opdelven, of by gevolgen besluyten: naardien my genoeg schynd, daar in geene dusdanige uytwendigheden woordelyk werden bygebragt,

[p. 109]

 

Zin-beeldelyk verthoond in Lieve Tafereelen,

 

Waarin men schaduw of een Ommetrek ziet spelen,

 

Die sweemdt naar Bygeloof, uyt Overlevering,

 

Of Menschelyk gezag tot Wet, en Ordening;

 

Maar alle gronden, met haar uytzigt zyn Verheven

 

Regt-streekx naar 't Godlykwoord, en Regel-maat geschreven.

 

Dat my geen Protestant, op eenig onderscheyd

 

In Elkx Geloovens-Vorm, of Kerk'lyke eenigheyd,

 

Niet Plaatz-gemeen, Verdenk van Veynzery, of Vleyën.

 

Geduld. Myn Digt-lust zal zig des aanstonds bevryën.

 

Hoe heeft Heer Sluyters Ernst, en Yver haar behaagd!

 

Daar hy de Heylige, de Reyne Moeder-Maagd

 

Door zyne Vaarssen eerd, zoo 't Godspraak der Profeten,

 

En Geest der Waarheyd uyt haar eygen Mond doed weten,

 

Daar zy zig ‘Zaligste van alle Vrouwen’ noemd,

 

En, in haar Nedrigheyd, op haaren Heyland roemdt.

 

Maar wel is 't wyd van daar, dat haar oyt quam ter zinnen,

 

Met Over-Eerbewys te aanbidden, ^* Vergoddinnen

* Vergoddinnen ] men leze over dit stuk een die voor allen kan verantwoorden, te weten, den Schryver van het Tractaat, after den verduytsten Juliaan den Apostaat. het x. Hoofd-stuk, waar in men dit onwedersprekelyk klaar ziet bevestigdt, en alle verzagtingen, verminderingen, en uytvlugten weren weg genomen; ook is by my zeker Tractaat van een Poolsch Carmeliter, Sebastianus a Matre Dei, by wien men zien kan een groote menigte der Profecyen op den Messias onbeschroomdelyk de H. Maagd Maria toegepast, en daar nevens ook wel Goddelyke Eygenschappen, niet, zonder onnatuurlyk verwringen, buyten Gods lastering te houden. Uyt dusdanige onschrifmatige Eerbiedenis moet zyn ontstaan die onvergevelyke stoutheyd van de Fameuse Francisc, Borri, die zig niet ontzien heeft de H. Maagd opentlyk te Vergoodinnen, en alzoo ('t welk geen goed Christen zonder afschrik kan hooren) van het H. Godlyk Wezen een Quadriniteyt te maken: Waar over hy te Romen in de Inquisitie gebragt, door Paus Alexander de 7de, is verlost, om zyn H. van zekere ziekte te genezen. Dog hy wierd weder op het Casteel St. Agnolo gebragt, waar in hy dan, door een natuurlyke, en andere zeggen geweldige, Dood, is gestorven.

[p. 110]

 

De Kuysche Zedigheyd der Jonkvrouw, die zig zelf

 

geen Keyzerinne noemd van 't Hemelsche Gewelf,

 

Maar Dienstmaagd van de Heer in haare Schoot gedragen.

 

Dus werd door Poësy eens Protestants ontslagen,

 

Der grove Lastering, ons stout ten hals gebragt,

 

Dat de Eer de Reyne Maagd verkleynd werd, en veragt.

 

Gy nu, myn Digt-lust, ga verkondig aan Van Halen,

 

Hy, zoo hem Sluyters Beeld eens voorkomt af te malen,

 

Zyn Hoofd niet Lauwerier; dog wil hy de Eer des Mans,

 

Naar zyner Werken-Eysch, Verçieren met een Krans,

 

't Zy uyt Veld-Lelykens, en zuyvere Kerssouwen;

 

Zoo zal, wie immermeer zyn Schat-kist komt beschouwen,

 

Het ^* Lof der Kerk-Bruyd, en het ^† Moeder-Maagdelyn

 

In 't Protestantendom altyd voor oogen zyn.

 

Ook hoefdt hy 't Krygs-loof niet, om de Eer-Zuyl te bekleden

 

Der Kruys-Triomf. ô Neen! Hy ga daar toe besteden

 

Een zafte ^‡ Olyve-Tak, nog groen, en bloeisem-vol,

 

Bewonden om en om met de allerwitste Wol

* Lof der Kerk-Bruyd ] 't Hooge-Lied Salomons.

† Moeder-Maagdelyn ] Lof van de H. Maagd Maria.

‡ Olyve-Tak ] hier vind in my in al te schoon, en bloemryk veld vol Aaloude Gedenkwaardigheden op de Poësye, en wel zakelyk toe te passen, om'er zonder aanmerking door te rennen. 'k Zal den Lezer niet ophouden met den Fabel van de eerste Olyve plant in 't Slot van Cecrops, maar voort aanhalen 't gebruyk van dien Tak. Zulk een wierd gedragen in de hand van een Man geschikt om Vreede te maken, of aan te bieden. Dezen noemden de Romeynen Caduceator, gelyk die den Oorlog verkondigde Fecialis; wier Letterlyke oirsprong te lang zouw vallen onze Taalgenooten mede te deelen; de Latyn-kundigen kunnen het zien by Gab. Perott. en anderen. De Vreede-Boô, gelyk gezegt, droeg die in de hand; maar die ter Bedevaard, of om den Goden, of Vorsten te smeeken gingen, haddense in de Mond; tog in gemeene omgangen, gelyk op het Panathener-feest, waar van hier naar breder, in de hand. Die deze droegen, noemden de Grieken θαλλόφοροι takken dragers, en het Feest zelfs dat der Takken. Deze wierden, voornamentlyk in smeekingen, bewonden met witte Wol van een Maagdelyk Lam; en was het voor een Outer, men plukte het uyt het fynste des Slagt-offers, en anderzintz wierd die Wol van Athene ontbooden, alwaar de Schapen den allerfynsten, en zaften Wol droegen, zoo ik lees in Athenaeus. Conviv. Serm. Lib. v. c. 19. Pag. 21. 9. Ook sloeg men wel geheele vagten om de Altaren, en waren der smeekers handen met wolle Linten of Strengen, die men Vittae noemde, 't zaam gebonden, tot een Teken van zig geheel en al op te geven, en te onderwerpen aan de genade der Goden, of Princen, voor wien men in dien toestand verscheen. Voorts was met Olyve-loof bekroond te zyn by de Atheners zoo hoog geagt, dat men daar mede, als den hoogsten pryz, beschonk Themistocles, die het Vaderland uyt het dreygende geweld der Persianen verlost had. Wat was uyt zoo veele opmerkelyke Aaloudheden, dien het luste, een schoone vergelyking, en Poëtische toepassing op de Immanuel te maken! doch ik vreese, dat deze buytenstap den Lezer zouw verdrieten.

[p. 111]

 

Eens onbevlekten Lams. Dit past, door Lyden, Sterven

 

Des Grooten Veldheers, Vreede, en Vryheyd, te verwerven

 

Voor 't gantsche Menschdom; dat dus werde Sluyters Beeld

 

In 't Panpoëticon zyn rang van Eer bedeeld.