|
| |
| |
| |
| |
Johannes aen Polycarpus,
sijn leerling, Bisschop tot Smyrnen.
Johannes gebannen, op het eyland Patmos, door den Romeynschen Keyser Domitianus, en wederom ingelaten, door Nerva.
HErts-lieve leereling, schoon het gewelt van Romen,
Dat self geen neven spaert, my van u heeft genomen;
Treur daerom niet, de Vorst wou sijn ge-eert voor God.
Ik heb 't geweygert, en verboden dat gebod,
| |
| |
Dat God in 't aenschijn spuwt. ik voelde 't vuur herleven,
Waer door ik Christus roem, en Godheyt heb beschreven,
Cerinthus heb beschaemt, en Ebion verstomt.
Hoe waent de Keyser, om dat hy in purper komt,
En goddelijk ontsag in de onderdaen kan drucken,
Door aerts-geweldery, dat ook Gods knechten bucken?
Dat die sich, aen den glimp van sijne aensienlijkheyt
Vergapen? neen haer trouw wert niet so licht mis-leyt.
Geen gloed van geel gewaet, kan onse moed, verbluffen.
Dat durft uw scepter self en arent-standaert puffen.
Treur dan niet Polycarp, maer lees met vreugt mijn ban.
Toen Vorst Vespasiaen al staende, in 't siek-bed, van
De dood was weg gerukt, 't gebied had opgedragen
Aen Titus, die dry jaer, sijn scepter-son sag dagen
In Romens heerschappy, die van den raed beweent,
Noyt wierd genoeg betreut van Romulus gemeent.
Is uyt de seste wijk van Romen, op geborsten
Een ondier, dat hoe 't drinkt, noch altijt schijnt te dorsten
Na bloed, dat hy uyt 't hert van alle onnoosle tapt.
Den dag schijnt hem te kort tot mensche-moord, hy stapt
By toorts- en mane-licht, na woedende gevechten,
Beloont, met hoed, en ring, den slave, en vrye knechten,
Die nat van sweet, en bloed een man-slag hem doet sien.
Deren perk-tafel werd voor paerd afrenners tien
En tien mael dicht herdischt, hy arm van alle ontsarmen
Siet met vernoeging, hoe gewapend vrouwlijke armen.
Elkander gaen te keer, de loop-baen siddert, van
Het vliegen na de pael, van maegt, en vrouw, en man.
De Griekschen tabbart, en pantoffelen, en kroonen,
Die Iuno en Minerve, en Iupiter vertonen;
Voltoyen, daer hy pronkt, sijn dolle moedigheyt.
De Flaviaelche stoet, van broederen, verbreyt
So veel sy kan sijn trots. hy uytgeput door bouwen,
Van schouw-tonelen, kan sijn schraep-sucht niet weerhouwen;
| |
| |
Daer munt klinkt is sijn hert. Domitianus, dan
De Vost van Rome, sond my de al te wrede ban.
Eed Eyland legt in zee die Grieken weygert t'hechten
Aen Asien, waer in Ulysses na 't bevechten
Van Trojen (so out dicht geloov' verdienen mach)
Van water-honden, sich alom besingelt sag.
't Heet Patmos, kleen, en woest, gants arm van vee, en vruchten.
Een rechte plaets om God gebeden toe te suchten.
Hier leev' ik wel gerust. de stille naerheyt streelt
Mijn ziel met soet gepeyns, en sweemsel, geest, en beelt.
Ik hoor een God-spraek niet uyt dry-voet, dijk noch holen,
't Berugte Delphos is voor dese spraek verscholen.
Gebies van slangen, noch het yselijk gebrul
Van ongedierte, ontset mijn vrolijk hert, hier vul
Ik mijne ziel vol op in geest-bespiegelingen.
Nu onlangs, als ik God mijn suchten op ging dringen,
Wierd mijne geest verrukt. een stem-sloeg my in 't oor
Als een basuyne klank. ik die my selfs verloor,
Sag, 's menschen soon, omringt in goude kandelaren.
Sijn vlammende oogen, en sneeuw-witte kleed, en haren
Weerlichten, op sijn voet, die als glad koper blonk.
Hoor Philadelphia, wat my de stem toeklonk.
Schrijv' Philadelphia dat ik haer ben genegen
Om hare lijdsaemheyt. maer 'k ben om u verlegen
O! Laödicea, dat laeuw, niet heet, noch kouwt,
U op een vluchtig niet van schatten, licht vertrouwt.
Ik schrik van 't scherpe swaerd, en 't onweer, opgestoken,
Toen ik de Hemel-deur van 't slot sag los-gebrooken,
Schrijv' Polycarp, dat ik self beefde, voor de gloet
Die ik in 't aenschijn sag, daer de ouderen te voet
Voor vielen, dat den troon, die vuur, en donder braekte,
Het sevenhoornig Lam, dat 't zegel-boek bewaekte,
En de onbedwelmde lamp, en 't vierderley gediert,
Dat dit gesicht gaer niet ontslippe als maer verçiert.
| |
| |
Druk haer de na-druk in, en leertse God so minnen;
Dat sy den diepen sin van dit geheym versinnen.
Verbaes de herden, met de naerheyt, die ik sag,
Toen het gezegelt boeck, door 't Lam geopent lag.
Daer 't gruwelijk geweld, van los-gerukte paerden,
Met boog, en swaerd, en vuur het vorstlijk hert vervaerden.
Doe haer de swarte Son, en roode Maen, het bloed
Gemengt met hagel, 't vuur in berg-spelonk, en vloed,
De vorsschen, en 't gesicht van wolk-en vlam-pylaren,
Met dreun, en velt-geschrey ten herde hert in varen.
Troost Pergamo, met hoop, sy sijn vaek swaer gedrukt,
In het vertoog, daer 't beest Gods knechten sleurt, en rukt;
Het lijk het graf ontseyt. dat sy sich in het lijen
Dat maer een oog-blik duurt, en eeuwig sal verblijen,
Verblijen: dat sy sich niet wreeken, God is reet
Om onder dreun van aerde, en hemelen, het leet
Te straffen, met de kracht van sijn getergde vingren.
Het bloed-beluste bloed, ten afgronde in te sling'ren.
Die na de moorders van de Kerke-vrede, al guwt.
Seg Pergamo dat sy voor geen verdrucken gruwt.
Toon Thyatira, dat van Misis, aengeprickelt,
Door God-spraek, is gebouwt: om dat hy hier, 't gespickelt,
Gewonde hert sag gaen, het gruwelijk gedrogt
Dat seven hoofden heeft, dat niet dan lastring wrogt,
God, en sijn roem, ten spijt. de werelt opgetogen
In Bere-klauw, en kroon, en hoornen, wierd bewogen,
Tot diep verwonderen. een ander ondier quam
Versien met horenen, gelijk het heylig Lam,
Door sijne wonder-kracht, die 't vuur ter aerd kon trecken,
Trok 't vele tot verderv'. laet haer dit beelt opwecken,
Om al wat God veracht spijt kronen, en geweld,
Te vloeken om sijn naem. de God-getrouwe held,
Sal 't spits der horenen, in blijdschap stomp sien stoten.
En onverseert sijn borst voor klauw en tand ontbloten.
| |
| |
Dat Sardis sich verheuge, als God ten straf geport,
De beker van sijn wraek, op 't groote Babel stort.
En brand, en moord, met kracht de tempels, en gewelven,
En steden hoog-bewalt, in asch, en puyn bedelven.
De Vorsten in het wee van vrees, en bloed verstikt.
Den hemel daverend van Eng'le-stem, verschrikt
Het hert, reets neêr gesmakt, door groote hagel stenen,
Wen gy de werelt bleek siet sidderen, en wenen.
Lach dan mijn Sardis, lach dan uwe krop eens uyt,
Dan is 't uw beurt. dat dan uw long sich vry ontsluyt,
Om Halelujah, en uw Heyland, lof te singen.
Terwijlgy werd gevoert, door blauwe hemel-kringen,
Daer duysend duysenden krieoelen, om de macht
Voor wien gy noch een poos (schep moed) moet zijn veracht.
Seg Smirna, daer ik u, als Kerk-voogd, heb gesonden,
Dat ik de duyvel sag, met ketenen gebonden,
Ten afgrond slepen, hy brulde yselijk; maer God
Gaf aen sijn hemel-knecht, het eeuwige gebod
Van sijn gestaefde wil. hy dook, maer kreeg in 't duyken,
Noch moed, ter tiender eeuw met kracht weêr op te luyken,
De werelt, het venijn van sijn verleydlijkheyt
Dat hy met smertend soet van weelde, en lust bereyt,
Te dissen ten verderv'; toen sag ik hemel-tronen,
En Martel-zielen, met ge-eerde scepters, kronen.
Als Vorsten heerschen, tot de laetste werelt-dag.
De duyvel sonk, toen ik het uyterste oordeel sag.
Dat wierd gevelt van een, die de aerde deed verdwijnen;
Geseten op een troon, die, door het wederschijnen,
Van 't glinsterend gelaet, als vuur, en Jaspis blonk.
Hy sag elkx levens-boek. de zee, en de aerde, schonk
Hun dooden, fel verbaest, die hemel-vreugt genoten,
Of door gerechte wraek van God sijn wech gestoten.
Waek dan mijn Polycarp, en hou 't gesicht in 't oog.
Maer gy, mijn Ephesen, dat ik uw wangen droog,
| |
| |
Die mijne ban beschreyt. mijn God-gewonne kind'ren,
Wat kan Joannes doch de bad des Keysers hind'ren?
En waerom noemt men my verlaten, die verselt
Van God en Geesten ben. wat tong, of veder, melt
De vreugt die ik geniet? komt Eng'len leent my veren,
Uyt uwe wieken, wilt my geeste-talen leren.
Mijne yver brand, om haer te schrijven, hoe ik was,
Toen ik de God-stad sag, nu Eng'len helpt my ras.
Ik sag het al vernieuwt, terwijl ik opgetogen
Het nieuw Jerusalem sag dalen uyt den hogen.
De bruyt, en wijf des Lams, dat als Saphiren blonk,
En in cristalle gloed, Gods heerlijkheyt en pronk
Opvoerde, hare muur, en ses paer paerle poorten
En Eng'len, met de stam van Israëls geboorten
Vertoonden 's bouw-heers macht de grond-vest gaf de stad,
Die al wat gloeyt, en brant, van God, gekregen had,
Een schoon, en groots gesicht. sink Son, en gâ verd wijnen,
Voor 't licht dat uyt de straet van louter gout, quam schijnen,
En my 't gesicht verbrak. set suyver diamant,
Robijn, en Amathist in doppen, of karkant.
't Is doov', kom blinde Jood, doe hier uwe oogen open:
Verstom voor dese glans. wilt uw gedachten nopen,
Om diep te sinken in het flick'ren dat hier brand
Ik sag, hoe krachtig speelt dat sien noch in 't verstand!
Geen tempel, of altaer; maer God, en 't Lam vertoonde
Een tempel, daer de roem, van de almacht selv' in woonde,
Geen Son, of flauwe Maen, die in de kimmen sijgt,
Wanneer de morgen-stond om licht, met tranen, hijgt.
Behoeft die hemel-stad. het eeuwig licht der lichten,
Maekt hier een enk'len dag, daer alles voor moet swichten,
Dat 't luyst'ren 't minst beswalkt. de vrede in dese wal
Gehuys-vest, vreest voor twist noch oorlogs overal.
Ik saf de levens stroom, uyt Godes setel vloeien.
De boom des Levens breet, by klare wat'ren, groeien.
| |
| |
Ik sag, op dat ik 't u al seg in eene stem.
Mijn Ephesen, ik sag, het nieuw Ierusalem;
Dat gy te wachten hebt, so gy gewelderijen,
Uw vleesch, en de eerste dood, om 't Lam, kunt overstrijen.
Dan wacht ik u vernoegt, daer de onbegrijp'likheyt
U weelde sonder eynd, of droefheyt toe bereyt.
So gy noch Polycarp, dats trouw zijt, schrijv' dit schrijven
De seven-kerken doch, 't sal haer vertrouwen stijven,
Haer hoop vermeerderen sy suk'len angstig om.
Ik ben van haer (ach! of mijn geest, Gods heyligdom
Kon blasen on de kerk. ach! of sy ook genoten
De troost die ik geniet) door Romen wel verstoten
Op Patmos, maer door God, op Patmos sagt gestreelt.
Tyran Domitiaen ontsteelt my niet; maer deelt
Mijn vol-vernoegen toe. ik socht niet wech te komen,
Als hy, die met Sabijn op 't Capitool van Romen,
Sich niet vertrouwde, maer in Isis Priester-rok,
Beangest, voor Vorst Vitel den Tiber overtrok.
Neen 'k heb de dood gewacht, veel min de ban gevloden.
Die vliegen self vermoord, Ioannes niet te doden!
Kan dat 't Latijnsche volk, en wie Domitiaen,
En de ingeboorne lust tot moorden kent, verstaen!
Hoe moet een bloed-verwand, om dubbelsinnig spreken
Van kant? en sou hy sich niet op Ioannes wreeken?
Die sijne Heerschappy, en grouw'le gout-dorst wraekt,
Die sijne ontuchtigheyt, die op sijn rust-bed waekt
En in de kussen slaept, so hevig, tegen kampten!
Daer selfs de aensienglijkheyt, van Burgermeester-ampten
Moet bucken voor de byl, de schilt-knaep van den staet
Voor honden werd gesmakt. daer niemant vry en gaet,
Die hem op 't minste raekt, of die hy wil betijgen:
Daer gaet Ioannes vry, met slegs een ban te krijgen.
Hoe groot is noch 't verschil der gunst die God my doet!
Eerst leunde ik op sijn borst, nu steune ik op sijn bloet.
| |
| |
Ik sag het doode kind eens kerk-voogts 't leven geven
Nu voel ik in mijn self, een tweede leven, leven;
Dat my gantsch uyt mijn self, in mijnen Schepper voert.
Getrouwe lieveling ik voel, ik werde ontroert.
Onnosel Nazareth, hoe wel werd het verachten,
Van dat niet goets, uyt u, voor Isr'el, stond te wachten
Betaelt! gy hebt my wel geteelt; maer hem gevoed
Die u alleenig nu moet voeden met sijn bloed.
Gy queekte God in 't vleesch, en my, van God gekoren,
Om sijne heerlijkheyt te sien, en 't woord te horen,
Dat van de berg-spits klonk, die uw legt in een dal.
Hy noemde my sijn soon, toen onder droev geschal
Sijn moeder hem gerekt, aen 't galge-hout sag hangen.
'k Heb dese weldaed, en noch duysenden ontsangen
Met dank, 't is waer, maer als Joannes overdenkt
De Hemel-gunsten, daer God nu hem mê beschenkt.
Sinkt sijn gedachtenis van vorige genaden,
In 't eyndelose soet der laetste wonder-daden.
Ik sie in 't hert der aerd, die voor my open leyt.
Den Hemel los gerolt toont my in een saemheyt,
Sijn Goddelijke pracht van tronen, en gewelven,
En dienstbaer geestendom. ik sie voor my opdelven
De slot-geheymenis, van 't eeuwige besluyt.
De werelt, die God lieft, trek' hie haer leering uyt.
Vertrapt, die ongoôn dient, het offer-sout met voeten.
Braveert de wierook-reuk, wilt uwe lust niet boeten,
In heesch-geschreuwde toon van Priester-choor-gejuyg;
Maer doet uw herten op, voor't lied dat ik betuyg,
Dat in het opperste der Hemelen, aerts Eng'len,
Die eer, en kracht, en roem in 't Halelujah meng'len,
Met noyt gehaelde toon, uytschreeuwen reys, op reys.
Ik mael geen vinding u een laffe kinders peys;
Maer waerheyt, diep gestaest in Gods geheymnis-boeken.
God doet hem, door mijn mond, in eeuwigheyt vervloeken,
| |
| |
Die tot mijn schrist een stip, of by, of af durft doen.
Dat wy, God ken elkx hert, van niemant noch vermoen.
Eer dan eerbiedelijk de Godheyt, die wy sagen,
En eerden eerst in 't vleesch, en die wy nu sien dagen:
Niet anders, dan wanneer de Son, in middle-lent
Betrocken met een wolk, sijn stralen schielijk sent
Op blauwe heuvelen, en vlacke water-bronnen.
So sagen wy die God in eene nis van sonnen,
Als 't middel-punt, daer al de gloring kracht af krijgt,
Uytflonkeren. komt hier, die u ter neder nijgt
Voor strale-tritzen, en voor wolk- en star-gesichten
Van Priester noyt gesien, die u so hoog verplichten,
't Afbeeltzel van 't bedrog, gemaelt, op doek, of Sij
Of uyt de muur gehoogt, te houden in waerdij.
Verlicht uwe oogen hier. mijn matte hand, en veder
Eyscht rust: nu Polycarp, liev' mijn so trouw, en teder,
Als ik uw lieven blijv' ik ken uw ziele-werck.
'k Beveel dan uwe sorg de suyvre Christe-kerk.
Licht als een morgen-star in 's werelt duyster nissen.
Volg stip dees laetste les, gy sult geen blijtschap missen.
Vertrouw, verdraeg, en waek, bid, troost, bestraf, en leer
Maer, 't is of my de Geest getuygt, dat ik noch weêr,
U, door een nieuwe Vorst van mijne ban ontslagen,
(Ach! of wy sulk een dag, noch voor de laetste sagen!)
Getrouwe Polycarp, een welkom kus sal bien.
Ik wacht, mijn Ephesen, noch eenmael weêr te sien.
| |
| |
Rey van Ephesers, verwelkommende Joannes.
EPhesen, trek uyt met sangen,
Ephesen, gâ hem ontfangen;
Broeders maekt de vreugt u stom?
Patmos sal de kerk-son geven,
Die door Vorst Domitiaen,
Niet gewoon, dan wreed te leven,
Twee jaer daer moest onder gaen.
Phillis, gâ vry 't lijk versengen
Eertijts aen uw borst gemint,
Gâ sijn been-asch vry vermengen,
Onder de asch van Titus kint.
Niemant sal de dood-bus drucken,
Noch het minste lijk-kruyt plucken.
Noch versien met balsem werk:
Als sijn dolle lijv'-schut benden,
Die hem roemen voor vergood,
En in 't leven Keyser kenden,
Die de tijt geen weergâ bood.
Nerva, sijne kroon moet duren,
Als hy wrede bloed-dorst haet,
Langer, dan de grond der muren
Van den Roomschen burger staet.
Nerva heest geen lust in 't plengen
Van onnosel Christe-bloed.
Hy sal rust in Rome brengen,
Door het moorden afgewoed.
| |
| |
REY van ROOMSCHE BURGERS.
OP Quiriten klopt uw handen,
Zegen drymael 't Goden-dom,
Doet de wierook-kluyten branden
Huwt schalmey, aen fluyt, en bom.
Bouwt nu om de Vorst te strelen
Bouwt Romeynen, 't is uw plicht
Eere-bogen, schou-tonelen,
Met sijn naem op 't aengesicht.
Slaet sijn beelt in goude stempels.
Houwt hem uyt wit marmor-steen.
Stelt in God-gewijde tempels,
Sijne naem op de altaer-treên.
Stikt een vorstelijke zadel,
Hecht juwelen aen sijn kroon.
Brengt hem in den drang der adel
Voor 't verlangend volk ten toon.
Priesters, wilt met Ram, en Stieren,
Haen, en Bocken-offer bloed,
't Heylig hoog feest-tijt vieren
Roost de luch met offer-gloed.
Hoog, en laeg, en jong, en out.
Laet ons doch de Vorst genieten
Wien den Hemel 't rijk betrout.
| |
| |
DAnk sy God, hy is gesturven
Die in dwang behagen had;
Nu heeft hem den dwang bedurven,
En met eyge bloed beklad.
Nerva, heeft de ban ontbonden,
Flavius gantsch ongelijk,
Die vermoord met seven wonden,
Nerva laet in 't Keyserrijk.
Galmt nu seven zege-sangen,
Seven kerken, lang gedrukt.
Stut uw hicken, droogt uw wangen,
't Ondier is in 't graft gerukt.
Gy sult weêr de leslen horen
Nu is weêr den dag geboren.
De aengename morgen-stond.
Gâ dan dese Son begroeten
Heygt om uwe lust te boeten,
Met den melk van dese borst.
Ephesen, trek uyt met sangen.
Ephesen, gâ hem ontfangen,
Broeders, stâ niet stil, en stom.
|
|
Auteursrechtvrij
