|
| |
| |
| |
| |
Bartholomaeus aen Simon Cleophas,
Een der t'seventig Jongeren van Christus.
Bartholomaeus in Armenien, onder de Regering van den Koning Astyages, op een Rad gepijnigt, levendig gevilt, en ten laetsten het hooft afgehouwen.
MEn dwingt het lichaem wel, maer niet de ziel, die luystert
Niet na het rinkelen van 't boey-tuijg, 't lijf gekluystert
| |
| |
Siet de ongebonde geest in een benauwde zugt,
Al 't sugten losen, en in een geruymer lugt
Den adem halen, dat bevinden wy, verwesen
Door Vorst Astyages: maer Cleophas wy vresen
Het sterven minder, als 't vertoeven van de doot,
Verlangede na Godt: een yder weet hoe groot
De pijn is van verlang na winst, en waerdigheden.
Ik hen den hooghsten top van hoog-verlang betreden.
Wat blinden Heyden haekt na wijfel-heyligheyt,
Die hem een losse droom, of Prienster vley-tong seyt?
Die niet door Burgerdienst, en pragtige offerhanden
Die waerdigheyt betraght; geen beesten ingewanden
Zijn vry van 't snuflende oog der wufte wichelaer,
Geen God, of duyvel-spraek in bosch, of op altaer
Blijst ongemoeyt: maer wy, die dese damp ontdooken,
Staen vaerdig van ons self een offer God te stooken,
Daer geen bewasse braeuw, gemaekte stemmmigheyt,
Nog pruylend lip gehang, een sedig kerk beleyt,
In's Priesters aensigt geeft; wy sullen 't harte koffer
Wiens rook meer gelden sal dan Hekatombes offer,
Daer Vorst Augustus hand de Priesterin mê paeyt,
En niet dam weygering voor sulk een saysel maeyt,
Ontsluyten: wen die rook ten Hemel door komt stijgen,
Sal op mijn bede niet de ware God-spraek swijgen,
Maer in een geesten-sang mijn heylig roemen: maer
Wy zijn geheel wel in, geheel niet door 't gevaer,
Astyages heeft nog yets op ons lijf, wy geven
't Hem willig, die alrê van 't lijf gescheyden leven.
Het wrede vonnis van sijn bloet-raed eyscht mijn vel
Getrocken van het vleesch, mijn beenen in de knel
Van 't ysere raedbraek rad, Armeners slaet aen 't wenen
Om 't misdoen van uw Vorst. of sout gy wrede menen
Mijn levendige hoop te blussen, met in 't hert
Een beelt te drucken van ondraegelijke smert,
| |
| |
Daer schiet uw kracht te kort. men dwingt geen ziel, op 't leven
Dat aerds, is de Vorst der aerd maer macht gegeven,
En dat gebonden noch, uw hand houd wel de roê,
Het knevel-tuyg, en swaerd. maer God besoeken moê
Werpt hand, en roê ten vuur van sijn getergde toren.
Gerechte wraek werd uyt onrechte straf geboren.
Wat is de plaets, en tijd van sterven sonder merk
Mijn Cleophas? ik heb van God begaeft, Gods Kerk
In 't onbereysde deel des werelts omgedragen;
So draegt een moeder trouw haer vrugt aen 't hert, wy sagen
Het land, gedeelt door 't nat van Ganges gulde stroom,
Ik trachte de Indiaen te redden uyt den droom
Van Afgodistery; 'k heb haer Gods weg gewesen,
De blye bootschap in hun moeder-tael doen lesen.
Hier werkte ik yverig, maer won te weyning, 't hert
Trok my God weet hoe sterk na 't land, dat westwaert wert
Bestromt van dẽ Euphraet, die vruchtbre stroom, wiens strandẽ
Geen dorheyt sien maer geele, en vette koren-landen,
Gelijk het land, so droeg de kerken-acker, vrucht
Ach! Albanopolis, mijn geest is niet beducht
Voor sich, maer voor de groey van uwe tedre telgen
O! vruchbaer land, wilt u mijn vege vrees niet belgen,
Want Jesus akkeerbou eyscht ook een tong-Euphraet,
Die door een geestlijk hert in 't land der ziele gaet.
Ik heb de bouw-tijd tot mijn eynde waergenomen,
God wil ter jongster eeuwe Armenïen bestroomen
Met so veel tong Euphrats, als 't lant ziel-akkers heeft,
Daer leeft noch meenig ziel, die na het leven streeft
Daer wy om sterven, die God Christus trouw soekt te eeren.
Schoon Vorst Astyages, 't bekeeren noemt verkeeren;
So heest sijn Broeders huys in Jesus dood gelooft,
En ik den hel de winst van dese buyt ontrooft.
De Koning eyschte my ten duyvel-dienst; sy leijen
My in een Kerk-kapel, met sang, en Priester-Reijen
| |
| |
Quansuys om hun gew is noch vol te doen, alwaer
Een doffe lanp, of twee, van louter gout, een naer,
En aklig weerlicht gaf op schapen Afgod-beelden,
De Opper-tempelier die sich in schijn, noch streelden,
Misschien in ernst, met hoop dat ik noch wank'len sou,
Quam my beleeft aen boort, bad dat ik knielen wou,
De Goden offeren, 's lands oude Kerk-wet eren.
Op 't eerste wygeren begon hy sich te keren
Na 't hooft-beeld, sag om hood, met wonderlijk gebaer,
En momlend gaf hy last met sang, en sluyt, en snaer
De Goden plegtelijk een bede toe te singen
Tot mijn bekering, maer ik quam in 't midden dringen,
En vloekten haere dienst vol ydelheyt, en spot,
Sijn stramme stem beswoer my by den donder-Godt,
En als ik onverschrikt die sotterny dorst wyg'ren,
Scheen de oude gal en 't bloed in 't aengesicht te styg'ren.
Hy greep sijn baerd, riep al de Hel, en Hemel-goon
Tot tuygen, dat men my de gunst had aengeboon
Van mijn vergiffenis by Astharot te soeken.
Driemael versoeken, deed' my drie mael my verkloeken,
Om haer vergifte gift man-moedig af te slaen.
Toen volgde drie geboon so stuurs, als 't oog kon staen,
Die mê gewygert, sloeg de Priester aen 't vervloeken,
Greep sidderend van spijt, en ouderdom, de doeken
Die op het altaer-vlak de giften van het volk
Voor smet bewaren, hy gaf my het kruys, den dolk,
Den Stiere-pees, den tant der wilde beesten, 't villen
Den oxeltoorts, en al dat hy noch meer kon willen,
Als moê van wel te doen, in dolle raserny
Nu over, kende sich van mijne dood gantsch vry.
De wreedheyt van 't gemeen bauwt 's Priesters heesche krijten
Met luyder weer-galm na, die my in 't aensicht bijten
Dat nu de lasteraer van hare Goôn, dat ik
De wraek sou voelen; ik, die voor geen daden schrik,
| |
| |
Veel min voor dreygen; wees haer hoe de Priesters spotten,
En selver lachen, met de Goden die verrotten,
Die niet meer heyligheyt besitten, dan 't gemeen,
Dat sich verblint verheugt in altaer, gout en steen,
En wondre wisseling der Goden, haer wil geven:
Ik toonde dat sy na geheymenissen leven,
Guytstreeken, die geheym by 't arge Priesterschap,
In volle deeglijkeheyt verschijnen uyt de kap.
Ik vraeg de wat sy self van bloet-schande en boelaedje
Der Goden hielden? wat van dry-voet, en boschaedje
Geweydt om t'samen gaen van Jupiter met.... maer
Ik sweeg om 't errlijke oor 't verboden wederpaer.
'k Begon te ontvouwen, hoe de Priesters selver twisten
Om de afkomst, naem, en kracht der Goden, hoe sy misten,
En hoe de Godheyt van God Christus sonder smok
Van altaer-reuk-blanket, sich nederig onttrok
Dat haer de stacy geeft. how God geen tover-woorden
Noch wierook-nevelen, noch offer-pracht bekoorden
Ik gaf haer beelden, hoe het sweemsel van de wet
In 't ware wesen van den Heylant lag verplet.
Dat in de bond-kist was verzegelt, Moses wetten
Aaron Priester-ampt te niet gedaen, wy setten
Het ware levens-licht in volle kreyts, maer ach!
Hare oogen haten selfs dien aengenamen dach
De nacht van wijfeling, en wan-geloof had de ogen
Der ziel geblind, het hert te sacht op 't bed getogen
Van sorgeloosheyts, om so licht te ontwaeken, 't vless,
Dit is den aert van 't vlees, vreest selve voor de vrees
Van leet, veel meer dan noch voor lijen self, te sterven
Onschuldig, willig, bly het lichaem te bederven,
Om onbederfelijk in leven op te gaen,
Dat kan het aerds verstant geloven, noch verstaen,
Of liever 't wil het niet. de Priester neêrgeseten
Op de altaer-voet, wierd ik ter Tempel uytgesmeten,
| |
| |
Had God, en 's Konings wacht, my niet beschermt, dit schrift
Was noyt in uwe hant, so hevig was de drift
Van 't volk, om my de ziel op 't Voor-hof te doen braken
Geraekt, God laet het nu u, en de broedren naken.
Astyages mach 't vleesch van vel ontblooten, en
Met wrede raserny van zenuw-veselen
Afrucken sijne wraek sal mijne sucht niet rucken
So lang den adem my een sucht noch doet gelucken
Van al die Jesus als mijn Cleophas bemint.
Het nare graf, dat al wat leven heeft verslint,
Sal my noch na mijn dood in desen brief sien leven,
En van de broederen een eeuwige adem geven.
Kon 't denken van in naem onsterfelijk te zijn
De letter-wijse Griek, en dappere Romijn
In 't sekerste gevaer van vuur, en water drijven,
Wat sal 't beseffen van in eeuwigheyt te blijven
In 't salig zielen-hof by de eerste Majesteyt,
Gescheyen van 't verderf so ver, so hoog geleyt
Van het beweegelijk, ons niet met lust doen wagen?
Verkeerd, vergramde Vorst, verdubbel uwe plagen,
So kroont gy 't lijen met een meerder heerlijkheyt
Elk bloed-vlek maelt de gront mijn voet tot een tapeyt.
't Bebloede vel sal my een purpre mantel strecken,
Van gloeiender coleur als uwe bloed-rok, trecken
Gedachten van een vreugt die nadert 't hert om hoog,
Mijn hert steygt vol van vreugt om hooge met het oog:
Daer de Al-macht my verbeyd in de opperste vertrecken.
'k Ga slapen, tot my God met kracht weêr op sal wecken.
|
|
Auteursrechtvrij
