De ballade van het dagelijksche brood

(1942)–Martien Beversluis– rechtenstatus



[pagina 22]
Tweede zang
[pagina 23]
Een groote stad met heel veel licht, met menschen en vertier! En daarin, met bedrukt gezicht, de kleine winkelier. Een groote stad, je droomt er van...... met standbeeld en fontein. Hoe kan daarin een kleine man dan niet gelukkig zijn. Een groote stad met boulevards, met beurs en bioscoop! Met auto's en met wandelaars Daar is zooveel te koop. De wagens staan aan het trottoir in rijen voor je pand Wat is er, kleine handelaar, een weelde in dit land! Maar alles spiegelt in dien schijn en zwijgt bedrukt en jacht. Alleen 't vermaak, de stadsfontein, en jouw reclame...... lacht. Er is genoeg, je duizelt er van alles wat wèlvaart - En er was niets voor duizenden dan maar een stempelkaart. Een groote stad, met heel veel goud en banken vol papier. En daarin, hooploos en benauwd de kleine winkelier.
[pagina 24]

[pagina 25]
Een schoone stad, een luxe stad, met schouwburg en een bar. Met kerken en een rijke schat musea...... wonderbaar. Een fraaie stad, een wereldstad, het grootste vindt men daar. En daarin, starend van zijn plat, de arme kunstenaar. Muziekstad, centrum van de kunst, der Vaad'ren kostbaarst erf. En daarin, beed'lend om een gunst, de schilder zonder verf. Stad van geleerdheid, roemrijk recht, doktoren, kloek en struisch. En daarin, die de rozen vlecht, een dichter, zonder huis. En daarin, maanden rusteloos, tot elke kans gerekt, maar dan verlamd en lusteloos, het werkloos intellect. De tram jaagt naar besparing en de ambtenaar van M.S. Door 't Huis heen van Bewaring ijlt de pleiter voor 't proces. Een heerlijke, beroemde stad, zoo welig, licht en warm! Zoo stralend en zoo overzat en toch zoo bitter-arm......
[pagina 26]
De enk'le lindeboomen verliezen al hun goud. Als straks de wind zal stroomen wordt alles leeg en koud. Men ziet de blaad'ren vuren tusschen een donk're hoop van saamgestroomde buren...... 't is ergens uitverkoop. Er staat een man te schreeuwen voor één- en andermaal! Als lichte illuzies sneeuwen de takken langzaam kaal...... De wieg, de klok, de bijbel, de wandtext ‘Hoopt op God!’ staan bloot in deze heibel van hebzucht en van spot. Wie voor dit kleed? dit vaasje? Ten laatste! Niemand niet? Er ging een timmerbaasje met weinig werk failliet. Nú zwaait er weer een hamer en timmert, luid en druk, uit een berooide kamer zijn verder leven stuk. Bij hoog of laag, nu, later gaat de belasting voor. Er drijft een pet op 't water...... De radio speelt door!
[pagina 27]

[pagina 28]
O Heer, wij danken U van harte, voor nooddruft en voor overvloed! Daar menig mensch eet 't brood der smarte hebt Gij òns mild en wèl gevoed! Wij hebben 't goed - Uw wil geschiede! Tot nu toe hebt G' ons wèl gedaan. Maar zie den nood der kleine lieden die daags aan onze deuren staan. De klopper valt voor vele vragen - 't Is triest wat men te koop aanbiedt. Zij staan er bijna alle dagen maar altijd helpen kan men niet. Men moet voor d'eigen toekomst zorgen. Maar 'k leg mijn deel der liefde neer. Laat and'ren ook het hunne borgen, die rijker zijn dan wij, o Heer! Is 't wel Uw wil te blijven geven aan wie zijn schande openbreidt? Talenten hebt Gij ons gegeven tot woeker in betaamlijkheid. Er wordt, Gij weet het, veel gegeven in stilte en aan liefdadigheid. Vaak heeft men een rampzalig leven door zonde en lichtvaardigheid. Dies zijn wij welgemoed en trachten te leven naar Uw wil en woord. Maar doe voor overdaad ons wachten en ons gedragen als 't behoort.
[pagina 29]
Er ligt op 't binnenplaatsje, op een bank van oome Jan, een streepje mensch, een bleeke pop, die niet meer verder kan. De dokter ging, de zuster kwam. Nu ligt zij sinds een jaar te luist'ren naar 't gegier der tram die langs glijdt vàn en náar. De wolken komen in de lijst der muren, recht en hoog, tot elk daaruit weer verder reist langs blauwen hemelboog. De stad spektakelt en 't gekook uit keuken en fabriek bezoekt haar daaglijks met zijn rook en treit'rende muziek. Tomaten! is het voorschrift, maar tomaten zijn geteld. Zij liggen eerlijk bij elkaar geveild en op de belt. De geur van dennen is zoo goed. In 't Geldersch land is baat. De zuivel roept dat melk zoo voedt! Maar vader staat op straat. Er zijn er die het licht beschijnt tè veel, tè bruin, tè rood. Geef God, die in den schemer kwijnt, wat meer als daag'lijksch brood.
[pagina 30]

[pagina 31]
En op die groote aarde ligt tusschen zand en wier een overwolkte gaarne het eigen goed revier. 't Werd van den wind gelouterd geliefkoosd door het licht. Door paarden staag bekouterd naar ieder vergezicht Rivieren maakten 't vruchtbaar...... De zee hield voor hem stand...... En 't werd beroemd en ruchtbaar tot over Engeland. Het heeft zijn reus bestreden, zijn dief en dwingeland. En met zijn Prins gebeden: Bewaar ons geuzenlant! De energie en d'orde en zijn geloof in God hebben het groot doen worden, spijt het wangunstig lot. Het koren-goude Noorden, het terwe-gulle Zuid, schonk ons, gestuwd ten boorde, een overvollen buit. De wind joeg op zijn vlerken de winst in rijke boot. En ieder had zijn werk en een ieder had zijn brood.
[pagina 32]
Merk nòg in verf en Lantstaal, in reyen en refrein, den zwierigen van Ruysdael, den gloeienden van Rhijn. Merk nòg onz' eeuw'ge waarden bij droom en bij verweer, in Pieneman te zwaarde en den heiligen Vermeer. De kunst, 't verstand, de rede, 't was Neerlants en 't was kloek. Wij schouwden 't recht en ree in de lens van Leeuwenhoek. Bevestigd fel bij Naarden, bij Duins of Solebay, hadden wij onze aard in de vesten en ter zee. Nog kaatsen langs de kaden, in 't stofgoud van den tijd, de grijzende fassaden, de glorie van dien tijd. In mijm'rende stadhuizen treurt de verschoten vaan. Beschuif'lend de plavuizen, zien wij 't niet éénmaal aan. Ach! al wat schoon en groot is, sta stil, zie nu alom...... Al wat ons geest'lijk brood is, wie vecht, wie vraagt er om?
[pagina 33]

[pagina 34]
De groote wereld, vol van licht en duizend breede paden. De meesten, met verweend gezicht, naast d' enk'len der genade. Een wereld wijs! een wereld dol! Een wereld om te werken. Een wereld van beloften, vol fabrieken en vol kerken. Een aarde, in de zon gestoofd, vol liefde en vol vruchten. Een aarde, die het al belooft, waarop millioenen zuchten. Een wereld van den angst doortrild; vol netels en vol rozen. En vol gebeden, zwak en wild: verlos ons van den booze! Een wereld vol met bloemen en de weelde in haar schoot. Waar kinderstemmen zoemen en het lied sniert van het lood. Een rijk, zoo vruchtbaar en zoo bar, een wank'lend Babylon. En een verschrikte Belsazar op zijn verweerd balcon. Een wereld met een grootsch verschiet maar vliegend naar den dood. En daarin de ballade van het dagelijksche brood.

Vorige Volgende

Tweede zang