De schat der gezondheid

Aambeien

Onder de plagen en ziekten waarmee God de mensen straft, is de pijnlijke aandoening die we speen, aambeien, taken of vijgepuisten noemen. Uit de bijbel blijkt dat de Filistijnen toen ze de ark Gods meegenomen hadden, vreselijk door aambeien gekweld werden (1 Samuël 5). Dit gebrek is niets anders dan een grote en smartelijke spanning van de speenaderen, waar dik en grof bloed blijft steken zodat de adertjes van de endeldarm uitgerekt worden. De kwaal kan inwendig zijn of als een vijg of bei buiten tegen het lichaam aan hangen. Soms blijft deze vijg gesloten, soms bloedt ze.

De inwendige oorzaak van aambeien is grof en zwaar bloed, dat het lichaam probeert kwijt te raken. Uitwendig kunnen ze ontstaan door flink persen, zoals ik dikwijls bij vrouwen in de kraam gezien heb en dan kunnen ze wel het formaat van twee of drie hoendereieren hebben. Ook scherpe laxeermiddelen als aloë of kwintappels kunnen tot aambeien leiden: ze drijven met geweld de scherpe en bijtende vochten af en openen met kracht de aderen.

Bij personen die van nature grof bloed hebben, zijn bloedende aambeien niet gevaarlijk omdat het lichaam zich slechts ontlast. Zo voorkomen of genezen ze waterzucht, melancholie, miltzucht en vele andere ziekten die uit zwart en grof bloed ontstaan. Ik heb iemand gekend vol donker bloed en van zwaarmoedige natuur: hij bloedde elke maand op dezelfde tijd en is zonder andere kwalen oud geworden. Sennert schrijft iets dergelijks over een vrouw. Omdat aambeien grof bloed naar zich toe trekken, hebben ze bovendien het voordeel dat ze de menstruatie gemakkelijker laten komen.

[p. 36]

Bij lichte aambeien moet men de natuur laten begaan, maar als de aandoening te lang aanhoudt en te veel bloedverlies oplevert, moet men proberen het bloed een andere uitweg te geven door ader te laten in de arm of de voet en een papje op te brengen van tarwebloem, gekookt in zoete melk met een eendeëi. Wanneer de aambeien te weinig vloeien, moet men ze wrijven met glaskruid, rode biet, vijgebladeren of kleine santorie. Als ze helemaal niet bloeden en gespannen zijn, dient men direct te proberen de pijn te verzachten met een zalfje. Men kan dan ook speenkruid in het voedsel verwerken. Zelfs het dragen van de wortels van speenkruid kan de pijn laten verdwijnen. Dit komt door de uiterlijke overeenkomst van de kwaal met die plant, zoals ik bij de geneesmiddelen uit zal leggen. Ook het vet dat van een paling aan het spit af druipt, kan hier goede diensten bewijzen.