DE wijl wy nu van alderhande dranck gesproken hebben, soo en sal niet ondienstig wesen, hier een weynig by te voegen van den Taback, die wy mede, in onse tale seggen te drincken, al is 't dat wy daer van geen vochtigheydt, maer alleen den roock af in trecken.
Taback heeft den naem van een Landtschap van West-Indien daer hy wel wast, even gelijck de wortel Cina, en Mechoucan heeft, beyde in de Apoteken bekent. Hy heeft mede den naem van Nicotiaen na eenen Nicotius, die den selfden, Ambassadeur in Portugael zijnde, van daer alder eerst in Vranckrijk bracht, Anno 1560 gelijck de Ridder en Admirael Drake, den selfden mede in Engelant gebracht heeft ontrent het jaer 1564. Daer na is hy oock in Hollant gekomen, alwaer met den selfden nu een stercken handel gedreven wert.
De Taback en is niet kout van aert, om dat hy den mensche slaperigh maeckt, gelijck Dodonaeus eertijdts plagh te meenen, maer heet ende droog, ghelijck hy daer nae oock door reden ende ervarentheyt wel gheoordeelt heeft, ende dat wel ontrent den derden graet, ghelijck hy oock gestelt werdt van den Engelschen schrijver Edoard Done, hoewel hier in wat verschillen den Italiaenschen Caesalpinus, den Spaenschen Monardes, ende den Françoyschen D'alechamps, van welke de twee laetsten niet verder en gaen in beyde de gemarigheden als in den tweeden graedt, de eerste houdt hem wel voor droogh in den derden, maer alleen warm in den eersten. Dese hitte blijckt genoegh uyt de bijtende scherpigheydt, die men in den Taback gewaer werdt, als oock door dien hy soo geweldig alle vochtig heydt en sliimerigheyt uyt het hooft treckt. Maer behalven dese kracht heeft hy noch een verdroogende eygentheydt, ende den roock in 't lichaem komende (insonderheydt in de gene, die hem ongewent zijn te drincken) werpt de maegh om ende maeckt den buyck heellos, met groote ontroeringe van 't geheele lichaem. Daer beneffens wordt hem noch sonderlinge kracht teghens het vergiftoegeschreven. Het is t' Antwerpen gebeurt dat een snoepige kat een broek met rottekruyt toegeworpen was, die sy in-slickende op ende neder spronk, soeckende den selfden uyt te braken, maer te vergeefs. De vrouw sulcks siende, maeckte den mont opte krijgen, ende stacker Taback met boter in, waer door de kat aen 't brake komende, te lijf bleef. Maer dit soude alleen op 't braken konnen geleyt werden. Dan veele versekeren, dat hy wonder goet is tegens het Pestilentiael fenijn. En my is van geloof-weerdige luyden verhaelt, dat ten tijde alsser seer groote sterfte te Londen in Engelant was, de Taback-huysen heel bevrijt waren.
Het is aen merckens weerdig 't gene de ghemelte Monardes schrijft, dat de Indianen honger ende dorst met den Taback verslaen, op dese maniere. Sy branden eenige schelpen van Rivier-slecken, die stootense sijn als kalck. Hier van ende van den Taback nemense even-veel, dat knaeuwense tot dat het gelijck deegh aen malkanderen hanght, daer rollense ronde bollekens van, als erweten, dewelcke sy in de schaduwe droogen, ende wech leggen. Als sy dan door eenige bosschen moeten reysen daer te eten, noch te drincken en is, soo nemense al gaende een bolleken-tusschen de lippen ende het onderste van de tanden, ende de vochtigheydt daer van komende, slickense door: ende met dat middel konnense drie vier dagen
Auteursrechtvrij