De dood van een regisseur

9 juli
7e complex, scène 8

De laatste scène met Haar in de studio. Ik heb gehoord dat ze daarna naar Duitsland gaat, om aan een andere film te werken. Lieve Eve, ik word krankzinnig als ik aan al die andere mannen denk die je zullen omgeven, die je zullen zien, die je zullen proberen te verleiden, je aankijken. Het maakt me razend en machteloos, deze gedachten, hier aan deze tafel.

Iedereen is vroeg op de set. Om negen uur begint de eerste repetitie. Ik heb een stukje uit Het testament van Adolf Hitler vertaald, dat als inlas in de film gebruikt zal worden:

‘Als Noord-Amerika er niet in slaagt een minder pueriele doctrine te ontwerpen dan die op het ogenblik als een soort vademecum der moraal dienst doet en die gebaseerd is op verheven maar wezenloze principes en zogenaamde Christian Science, is het de vraag of het nog lang een overwegend blank continent zal blijven. Spoedig zal het duidelijk worden dat deze reus met voeten van klei, na zijn spectaculaire opkomst,

[p. 149]

nog net kracht genoeg over heeft om zijn eigen ineenstorting te bewerkstelligen. En wat een prachtige kans zal deze plotselinge ineenstorting de gele rassen geven! Zowel uit het oogpunt van geschiedenis als rechtvaardigheid zullen zij precies dezelfde argumenten (of gebrek aan argumenten) hanteren om hun invasie van het Amerikaanse continent te steunen, als de Europeanen in de zestiende eeuw. Hun grote en ondervoede massa's zullen hun het enige recht verlenen dat de geschiedenis erkent - het recht van hongerende mensen om hun honger te stillen - natuurlijk altijd vooropgesteld dat hun eis voldoende door geweld wordt ondersteund.’

Ik heb mijn blocnote meegenomen naar de studio, tegen mijn gewoonte in. Meestal noteer ik pas 's avonds of 's middags uit mijn geheugen wat zich heeft afgespeeld, wat er gezegd is. Maar nu zij er is wil ik alles vastleggen, van minuut tot minuut.

Als ik om 9.04 uur de studio binnenkom staat zij op een keukentrap. Vlak voor haar de camera op een statief met erachter Vic Stevens. Naast de trap Ted. Langzaam daalt zij de trap af, haar smalle billen tekenen zich als kinderwangen in haar kapotte, gerafelde blauwe rok af. Als zij beneden is stuurt Ted haar weer naar boven. Ik zie aan haar voorzichtige bewegingen dat ze bang is, dat ze hoogtevrees heeft, net als ik. Als ze weer van de trap afdaalt kijkt Ted door de viewer van de camera. De trap wordt nu iets verder weg geschoven en opnieuw bestijgen haar benen waarin de kuitspieren zich spannen de keukentrap.

9.06 uur:	Timmerlieden zijn bezig van ruwhouten planken een soort bak in elkaar te timmeren; de scriptgirl, May Kaiser, sleept met een studiobediende enorme krakende massa's bruin pakpapier aan. Op een stoel liggen vrouwenkleren.
9.20 uur:	De papierbak is af. Het papier wordt erin gegooid en op aanwijzing van Vic Stevens hier en daar iets ingepropt. De kleren worden in de papierbak gelegd.
9.46 uur:	De eerste opname van Bryan in de kelder die een boek van een stapel pakt.
10.08 uur:	Vierde take van deze opname.

[p. 150]

10.12 uur:	Triomf! Ze zit in een hoekje van de studio naast een emmer met dweilen op een laag krukje en leest in het boek dat ik haar gegeven heb; een belichter veegt met zijn mouw over het natte decor en wist een paar tralies voor een keldervenster uit. De decorateur wordt uit de kantine gehaald, waar nu de cameraploeg en de acteurs op hun beurt heengaan.
10.15 uur:	De kleedster zit geknield voor Eve op de grond en vermaakt iets aan haar rok, dat wil zeggen ze maakt er op aanwijzing van Ted nog twee scheuren bij. Ze steekt spelden in de stof terwijl Eve doorleest. Heel haar houding drukt aandacht uit. Ik zal haar straks vragen of ze het boeiend vindt.
10.16 uur:	Net toen ik naar haar toe wilde gaan kwam Bryan bij me zitten en probeerde in mijn blocnote te gluren. In de tussentijd is zij met de kleedster vertrokken.

Ik haat hem, deze geslaagde vlot pratende Bryan Miller, die straks zijn handen op haar borst zal leggen, haar zal grijpen in de papierbak als niet alleen de camera maar ook wij allemaal niet meer kunnen zien wat daar gebeurt!

10.40 uur:	Eindelijk is hij weg. Ik ontdek het boek, dat zij opengevouwen met de rug naar boven heeft laten liggen.
11.02 uur:	Met een rok die nog verder dan straks over haar knieën valt staat zij voor Bryan die schuchter probeert te doen, iets dat hem helemaal niet afgaat, en zij, die de opdracht uit mijn boek gescheurd heeft, zij pakt zijn behaarde hand met het brede polshorloge en legt hem op haar borst en ten slotte om
1.04 uur:	lopen zij samen naar de papierbak en stapt zij met haar lange slanke benen over de rand. Even later vliegen de kleren de bak uit. De onderrok komt precies op de camera terecht en Ted is woedend dat Vic ophoudt met draaien, maakt ruzie en zegt dat hij bepaalt wat wel en wat niet gedraaid moet worden. Vic haalt zijn schouders op. Ted probeert

[p. 151]

Eves toevalstreffer te enscèneren, maar dat lukt natuurlijk niet meer.

2.00 uur:

Teds humeur is ver onder nul nu Bryan ook nog te hard op de rand van de houten bak leunt zodat de hele voorwand eruit klapt en wij Eve met opgetrokken knieën temidden van het bruine krakende pakpapier zien zitten, als ‘een bange haas in haar leger’. Bryan tuimelt half over haar heen. Vic Stevens heeft zijn lesje goed geleerd en registreert hoe Bryan op zijn knieën gaat zitten en met zijn rug naar de camera toe zijn buik vasthoudt van het lachen en zich ten slotte voorover in het krakende papier laat vallen terwijl Eve ernstig in de lens tuurt, een stukje bruin pakpapier in haar zwarte haar. Dan schreeuwt Ted stop en breekt de ruzie tussen Vic en Ted, die de hele dag al in de lucht hing, los.

Vic: - En net wil je...

Ted: - Dit is heel wat anders.

Vic: - Ik zie het niet.

Ted: - Hoeft ook niet.

Vic: - Als je met een onderjurk over de lens heen door wilt draaien, ik bedoel je betrekt de camera in je film.

Ted: - Nou en, wat is daar tegen?

Vic: - Niks natuurlijk.

Ted: - Nou dan.

Vic: - Maar hier gebeurt hetzelfde en dan schreeuw je stop.

Ted: - Het is niet hetzelfde. Dit is gewoon een ongelukje, zonder charme.

Vic: - Ja maar luister nou toch eens...

Ted: - Ik discussieer niet met je.

Hij loopt kwaad van de set. Vijf minuten later komt hij met twee timmerlieden terug. Hij loopt naar Vic toe en slaat zijn arm om zijn schouders en zegt dat hij het hem maar niet kwalijk moet nemen, dat hij echt geschrokken was, zenuwachtig.

3.46 uur stapt Bryan opnieuw in de papiermand. Ik sluip de studio uit en neem een taxi naar het hotel.

[p. 152]

Reclameborden flitsen voorbij zonder dat ik de tekst kan lezen. Een man die een dagblad koopt, een meisje dat in haar neus peutert terwijl zij met haar andere hand een kinderwagen voortduwt. Een jongen die voor de etalage van een platenwinkel zijn brommer tegen de winkelruit zet. In de etalage (ik sta stil voor een stoplicht) zie ik de hoes van een plaat: Pianoparty by Semprini. Dan trekt de taxi op en mij weg van de etalage van de winkel waar de jongen inmiddels naar binnen is gegaan. Waarom ze de opdracht uit het boek gescheurd heeft is een vraag die moeilijk te beantwoorden is omdat ik zo weinig van haar weet:

a) ze is getrouwd en is bang dat haar man... maar ze draagt geen ring en waarom zou ze dan naar haar moeder in Yorkshire gaan.

b)ze is niet getrouwd maar ze heeft wel een vriend.

c) ze heeft de opdracht eruit gescheurd om hem te kunnen opvouwen en bij voorbeeld in een rode agenda of kleine portefeuille in haar tasje te bewaren.

En dan brengt een brievenbus op een straathoek waar een klein meisje in een blauw jasje op haar tenen staand een brief in laat glijden mij op een nieuw idee.