Logo DBNL
De dood van een regisseur (1968)

De dood van een regisseur

(1968)–J. Bernlef–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Derde complex

1. Oud journaal Tweede Wereldoorlog

Intocht van de Duitsers in Parijs. Parade op de Champs-Elysées (hoge standpunten). Graf van de Onbekende Soldaat. Langs de hele route een zwijgende massa Parijzenaars. Fanfaremuziek.

2. Overdag - exterieur - mensen langs de kant van de weg

Op zijn tenen staand, achteraan, het gezicht van Léon Sage, met een meer verbaasde dan verschrikte uitdrukking.

3. Overdag - exterieur - straat met grote gebouwen, ambassades

Uit een van de gebouwen hangt een gigantische vlag (fantasievlag). De camera gaat langs de gevels (gevelstenen, opschriften, spuwers, daklijsten, ornamenten) tot aan de flauw in de wind bewegende vlag. Overnemen op de overkant van de straat waar Sage staat. Hij kijkt omhoog, naar de overkant van de straat. Een enorm bord dat onder de daklijst en boven de vlag hangt en waarop staat: meld u hier voor de strijd.

4. Overdag - exterieur - weiland

Camera verkent een vredig weiland. Hier en daar grazen of liggen wat koeien. Een hek staat half open. Oude koeievla's waar wat mussen in pikken. Dan ontdekt de camera min of meer toevallig een groepje soldaten naast een van plaggen opgeworpen muurtje. Een van de soldaten heeft een handgranaat in zijn hand. De soldaat trekt de veiligheidspin uit de granaat. Hij werpt hem weg. Iedereen valt bang, paniekerig, half over elkaar heen achter het muurtje. Tussen de soldaten herkent men Sage. Explosie en oversnijden op de volgende scène.

5. Journaal Eerste Wereldoorlog

Explosie in een volkomen kaalgeschoten slagveld, ergens in België. Tussen de rondvliegende aardkluiten en kruitdamp, met het geknetter van machinegeweervuur kruipen opeens poppetjes uit de grond en hollen met vooruit gestrekte geweertjes met zijn allen een eind vooruit. Soms valt er een om.

6. Late middag - exterieur - een besneeuwd en smetteloos veld

In de verte een bosrand, waar duidelijk afstekend tegen het wit een tank staat. De lange loop beweegt langzaam, zoekend; vuurt zo nu en dan: een felle plotselinge steekvlam die uit de donkere bosrand springt. Van rechts komt iemand in tijgersluipgang het beeld inkruipen. Hij steekt schuin het witte veld over in de richting van de tank. Hij laat een duidelijk spoor in de sneeuw achter. Er klinkt machinegeweervuur. Sneeuw spat rond de kruipende figuur op. Hij is vlak bij de tank. Oorverdovend machinegeweervuur. De langzaam bewegende loop van de tank. De man wentelt zich op zijn zij en haalt een granaat uit een patroontas aan zijn gordel. Hij gooit. De exploderende tank.

7. Kaart

Op een witte ondergrond heeft iemand een rondje getekend. Een hand met een Flowmaster beweegt van rechts onder op het papier in een zigzag lijn naar het rondje toe. Geluid van machinegeweervuur uit 6e scène. Als de Flowmaster in het rondje is, tekent de hand straaltjes rond het rondje. Geluid van de explosie uit scène 6.

8. Overdag - exterieur - excercitieterrein

In het midden een houten podium met een duidelijk zichtbare microfoon. Op het podium enige hoge militairen in battledress. Rond het podium militairen, in carré-vorm opgesteld. Camera zoomt vanaf hoog standpunt in op platform. Een van de hoge officieren haalt een papier uit zijn borstzak, daarna uit de andere een bril, die hij voorzichtig opzet. Het kraken van het papier is duidelijk hoorbaar door de talloze loudspeakers die overal op het terrein zijn opgehangen. De generaal begint te spreken. Zijn woorden galmen over het excercitieterrein. Wat hij zegt is niet te verstaan. Een man maakt zich uit het carré los. Hij baant zich al excuserend een weg naar het podium. Camera zoomt op hem in. Sage, een beetje onhandig, beklimt het podium. De generaal speldt hem een medaille op de borst. Marsmuziek. Iedereen salueert, presenteert het geweer. Er wordt een vlag gehesen.

9. Journaalopname oorlog in Vietnam

Een Amerikaanse patrouille schiet vanaf een heuvel met vlammenwerpers en mortiervuur een dorp in brand. Een Amerikaanse militair raapt een kapotte schoen op, bekijkt hem, gooit hem in een brandend huis. Marsmuziek.

10. Overdag - exterieur - landweg in lommerrijke omgeving

Sage in wit uniform met tropenhelm op. Hij ment een bokkewagen. Tussen zijn knieën houdt hij een dubbelloops jachtgeweer. Op de achtergrond het doffe gerommel van geschut. Camera rijdt mee door een bocht in de weg. In de verte wordt een patrouille - vier soldaten - zichtbaar die met het geweer in de aanslag schuin achter elkaar langzaam over de weg lopen. Vogelgekwetter. Sage rijdt zijn bokkewagen met een scherpe draai het bos in, zodat het wagentje bijna kantelt.

11. Overdag - exterieur - landweg

De patrouille, maar nu dichterbij. Een knalletje, als uit een klapperpistool. De voorste soldaat valt voorover. De anderen beginnen verward door elkaar te lopen, te schreeuwen. Iemand zwaait met een witte zakdoek. Weer zo'n knalletje. Er valt opnieuw een soldaat voorover. De soldaat die net met de zakdoek heeft gezwaaid snuit nu zijn neus ermee, hartgrondig en op zijn gemak. Daarna wandelt hij achter de andere soldaat het bos in om dekking te zoeken. Twee dode soldaten op de landweg. Stilte. Gekwinkeleer van vogels. Sage die op zijn gemak zijn jachtgeweer zit te laden. Er fluit een kogel langs zijn oren. Hij gaat verzitten. Weer een kogel. Geïrriteerd richt hij zijn geweer zonder door het vizier te kijken en schiet. Er klinkt een kreet: au! Sage laat zich op zijn buik vallen, schiet weer. Een helm rolt uit de struiken de weg op. De man met de witte zakdoek komt zwaaiend het bos uit, doet zijn handen omhoog. Sage staat op, en slaat stof, takjes, mos van zijn witte broek. Hij maakt zijn wijsvinger nat en wrijft over een plek op zijn ene knie. Hij hangt zijn geweer over zijn schouder en komt ook de weg op. Sage fluit op zijn vingers. De bok komt met de bokkewagen uit het bos te voorschijn. Sage en de overgebleven militair laden samen de doden op het karretje. De militair gaat op de lijken zitten, snuit opnieuw zijn neus. Sage klimt op de

bok, probeert het wagentje op gang te krijgen, maar de last is te zwaar voor de bok. Sage stapt van de wagen af, spant de bok uit, die op een verheugd sukkeldrafje het bos in verdwijnt. Sage neemt zelf tussen het lamoen plaats en trekt. De soldaat die op de lijken zit begint een droevig lied te neuriën. Zij verdwijnen in een bocht van de weg uit het beeld. Vogelgekwetter.

12. Avond - interieur - luxueuze hotelsuite

Het grote vertrek wordt gedomineerd door een enorm hemelbed. In het bed Sage met een mooi meisje. Het meisje speelt met haar goedverzorgde vingers op zijn behaarde/onbehaarde borst. Sage ligt op zijn rug en kijkt naar het plafond. Zijn gezicht heeft geen speciale uitdrukking. Het meisje kijkt hem van opzij bewonderend, dweperig aan.

zij: - Jij bent een held.

hij: - Ach.

zij: - Ze zeggen dat je over geheime krachten beschikt.

Sage zwijgt, kijkt somber naar het plafond, naar de enorme kroonluchter.

zij: - Dat je onkwetsbaar bent...

Sage zwijgt.

zij: - Dat je onsterfelijk bent...

hij: - Ik ben God niet. Misschien krijg ik morgen een steen op m'n kop, struikel ik in de mess. God weet het. Dood.

Het meisje kust zijn slaap.

zij: - Je kunt niet dood.

hij: - Waarom niet?

zij: - Anders was je allang dood geweest, allang.

hij: - Niemand weet wanneer hij dood zal gaan.

zij: - Je bent een held! Ze begint hem hartstochtelijk overal te kussen. De camera rijdt uit. Totaal van de kamer waarop een groot aantal deuren uitkomt. Al deze deuren gaan tegelijkertijd open. Er komen meisjes in verleidelijke peignoirs, babydolls en dergelijke uit. Ze komen heupwiegend op het bed af. Van alle kanten klimmen ze op het bed. De dekens en lakens glijden eraf. De meisjes werpen zich in een giechelende kluwen op de onzichtbare Sage. Violen.

13. Nacht - exterieur - fabriek

Een eenzaam aan de rand van de stad of even erbuiten gelegen fabriek, omgeven door een hoog hekwerk. Camera rijdt langs het hek tot aan een portiersloge, een houten huisje bij de ingang. Een raampje. Aan een houten tafel zit een soldaat het hoofd op de handen gesteund te slapen. Naast hem staat een transistorradio met uitgeschoven antennes. De achterzijde van de fabriek. Een blinde muur waar een schijnwerper op staat gericht. Aan de zijkant is vaag een ijzeren brandtrap zichtbaar. Sage met tarzanbroekje aan en verder naakt beklimt de brandtrap. Sage opent een raam, klimt de fabriek in.

14. Tv. - beelden van een vernielde fabriek

Hierachter commentaarstem: ‘Terroristen slaagden er gisteren in de fabriek voor zwaar water op te blazen. Het blijft vooralsnog een raadsel hoe de daders het gebouw zijn binnengekomen zonder opgemerkt te worden door de wachtposten. De produktie van de suprabommen zal echter niet in gevaar komen, zo verzekerde ons een vertegenwoordiger van het ministerie van oorlog.’

15. Avond - exterieur - kermis

Camera dwaalt langs de kraampjes en tenten. Close-ups van gezichten kermisbezoekers. Min of meer toevallig vindt de camera Sage die voor de tent van een waarzegster stilstaat en de gevel bekijkt. De gevel van de tent: een met oosterse voorstellingen beschilderd stuk zeildoek. De tekens van de dierenriem. Fatima: Leer hier uw levensloop kennen. De toekomst. Het fortuin. Een oosterse prinses die een filtersigaret rookt op een divan. Een breed lachende man met in iedere hand een zak goudstukken.

16. Avond - interieur - tent waarzegster

Sage komt binnen. In het midden van de tent een klein rond tafeltje dat op de straatstenen staat. Er ligt een kleedje overheen. In een vaas een bos narcissen, precies in het midden. Achter het tafeltje een dikke zigeunerin in een leunstoel. Ze spreekt een soort Limburgs, heeft zwarte tanden, grote goedkope bazarringen om praktisch alle dikke vingers.

zij: - Herr gaat zitten.

hij: - Geen toverbol, geen vissenkom, koffiedik?

zij: - Niets van dit alles... ik lees hand... enige methode.

Sage gaat zitten. Subjectieve camera. De bos narcissen belemmert het uitzicht op de waarzegster. Zij haalt de bos narcissen weg en zet hem moeilijk bukkend op straat.

zij: - U gelooft niet in voorspellen.

hij: - We zullen zien.

Hij legt zijn rechterhand op het tafeltje. De waarzegster pakt hem, buigt zich over de hand. Zij voelt met haar dikke vingers over Sages handpalm en sluit haar ogen.

zij: - U bent een onrustige natuur... u bent bekend... ik zie tal van personen op uw levensweg... uniformen... het zijn hoogwaardigheidsbekleders... ministers... u wacht geld... en roem.

hij: - Verder...

zij: - Er zijn ook minder prettige dingen, schaduwen.

hij: - Ziektes?

Stilte. Close-up gezicht waarzegster.

zij: - U bent kerngezond. Ik kan niets vinden.

hij: - Hoe lang nog?

zij: - Dat vraagt iedereen.

Ze lacht haar zwarte tanden bloot.

zij: - De levenslijn breekt plotseling af, zoals bij iedereen. Zie maar.

Close-up van muis hand Sage waar de dikke vinger van de waarzegster een afbrekende handlijn in aanwijst.

zij: - Hier.

hij: - Waar?

zij: - Hier.

hij: - Ik bedoel... waar, waar gebeurt het.

zij: - Het consult is om. Het fluïdum werkt niet langer dan 5 minuten.

Sage haalt een bankbiljet te voorschijn en legt het op tafel. De vrouw pakt het aan. Ze schort haar rok op, trekt een portefeuille uit haar kous en bergt het bankbiljet er handig en snel in op.

hij: - Nou...

Zij pakt zijn hand weer en tuurt er een hele tijd zwijgend in. Dan begint zij langs de camera kijkend te spreken. Deze

monoloog crosscutten met: extreme close-ups van het gezicht van Sage.

zij: - Ik zie een hond... een bruinige hond... hij gaat een hoek om. Een lange stille straat.

hij: - Aan de rechterkant is een schutting, een houten schutting.

De waarzegster schudt haar hoofd.

zij: - Nee... aan de linkerkant. De hond steekt de straat over.

Hij is verdwenen. Er komt iets aan... ik weet niet wat... het gaat snel... ik verlies het beeld... ik verlies het beeld... alles wordt zwart...

Ze slaat haar handen voor haar gezicht.

hij: - Waar? Waar is het?

De waarzegster kijkt tussen haar gespreide beringde vingers naar het wanhopige gezicht van Sage. Ze schudt haar hoofd.

Sage trekt nog een biljet. Ze schuift het terug.

zij: - Ik weet het niet... er zijn zoveel van dat soort straten... overal... op de hele wereld.

Ze staat op. Ook Sage staat op. Hij gaat bijna wankelend de tent uit. De waarzegster die de bos narcissen weer op tafel zet, naar het nog licht bewegende tentdoek kijkt.

17. Avond - exterieur - tent, waarzegster

Close op Sage die uit de tent komt, opgeslokt wordt door de mensenmassa. Zijn gezicht voor het leven getekend door Miss Fatima.

18. Overdag - interieur - hoofdkwartier leger

Sage in burger loopt door gang. Militairen kleven als vliegen tegen de muur als zij hem ontwaren. Hij blijft voor een kamerdeur staan. Hij kijkt een ogenblik naar een opflikkerend lampje boven de deur. Hij opent zonder kloppen de deur.

19. Overdag - interieur - kamer generaal

De ruime lichte kamer wordt gedomineerd door een enorm bureau in een hoek van het vertrek. Aan de muren landkaarten met vlaggetjes, geschilderde portretten van generaals, politici. Op de schoorsteenmantel een scheepje in een fles, tinnen soldaatjes, een Batmanuitrusting. Achter het bureau de boekhan-

delaar uit complex 2. Als Sage binnenkomt staat hij langzaam, duidelijk vermoeid op.

generaal: - 17.

sage: - 2006.

generaal: - De tijden zijn veranderd.

sage: - Mijn opdracht 2006.

generaal: - Ach dat is waar ook. Een routineonderzoekje wat ik toch niet aan een nieuweling wilde overlaten.

De generaal komt achter zijn bureau vandaan en loopt naar een van de landkaarten. Hij pakt een aanwijsstok die naast de kaart aan een haakje tegen de muur hangt. Hij wijst een plaats op de kaart aan.

generaal: - Hier.

sage: - Juist.

De generaal hangt de stok weer op het haakje, loopt terug naar zijn bureau en haalt uit een van de laden een verzegelde envelop die hij aan Sage geeft.

sage: - Wanneer vertrek ik.

generaal: - Het staat in de opdracht.

Sage steekt zijn hand uit. De twee mannen geven elkaar zwijgend ieder aan een kant van het bureau een hand. Sage draait zich om en loopt naar de deur.

20. Avond - exterieur - vliegveld

Sage loopt in vliegenierspak, met parachute op zijn rug, tussen vijftien stewardessen die in plaats van schoudertasjes stenguns over de schouder dragen, over een stuk landingsbaan naar een gereedstaande straaljager. Hij klimt via een trapje in de straaljager. Hij sluit de doorzichtige koepel van de cockpit. De stewardessen wuiven op een rij staand en lossen dan, zeer onregelmatig, met hun stenguns saluutschoten. De motoren van de straaljager die de saluutschoten overstemmen. De straaljager over de startbaan die los van de grond komt en uit het beeld verdwijnt. De vurige uitlaatgassen in de donkere lucht.

21. Ochtend - exterieur - wolkenloze hemel

Een totaal van de wolkeloze lucht. Dit houdt tamelijk lang aan.

Vogelgekwinkeleer. Dan drijft langzaam van boven af een

mannetje aan een parachute in het beeld en verdwijnt er schuin naar beneden zakkend weer uit. Totaal van de wolkeloze lucht. Een haan kraait driemaal.

Insert: bordje met volgende tekst: mattheus 26:34-35.

Een weiland. Van boven af komt de parachutist het beeld indrijven. Hij komt met een smak op de grond terecht. De parachute die zich over hem heenplooit.

22. Ochtend - exterieur - weiland

Sage die zich losmaakt uit zijn parachute. Hij kijkt oplettend om zich heen. In de verte wat boerderijen, een paar koeien, een molen, een kerktorentje. Vogelgekwinkeleer. Hij loopt naar een slootje, springt er overheen en staat op een smalle weg die langs het weiland loopt. Aan de overkant begint een bos. Het geluid van een bromfiets. Sage steekt snel de weg over en verbergt zich in het struikgewas.

23. Ochtend - exterieur - struikgewas

Sage haalt een pistool te voorschijn, schroeft er een geluiddemper op.

24. Ochtend - exterieur - landweg

Wij zien een man op een bromfiets naderen. Hij heeft een pet op. Plotseling zeilt hij met zijn bromfiets schuin over de weg en verdwijnt in het struikgewas. De motor blijft half op de weg liggen met draaiend achterwiel. Vogelgeluiden.

25. Ochtend - exterieur - landweg

Sage springt uit het struikgewas te voorschijn en loopt naar de man die voorover in een struik hangt. Hij draait hem op zijn rug, zoekt in zijn binnenzak en vindt een portefeuille. Hij haalt er een paspoort uit, slaat het open, glimlacht. Extreme close-up paspoort.

sage: (off-screen): - Jacques de la Porte. Jacques de la Porte, boswachter.

26. Ochtend - exterieur - bos

Sage alias Jacques de la Porte sleept de boswachter verder het bos in. Hij begint hem uit te kleden.

27. Ochtend - exterieur - landweg

Sage komt in de kleren van de boswachter het bos uit, pakt de bromfiets op, start en rijdt de landweg af. Hij verdwijnt in de verte.


Vorige Volgende