Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Een vertelling uit het Drentsche boerenleven

XXVII.

De tweede morgen na Harm's geboorte, komt buurvrouw Albertien eens kijken. 't Is nog wel vroeg,

[p. 142]

maar de kinderen zijn naar school en ‘klein Gerriet’ heeft ze meegenomen.

‘Kiek is an, komp Gerriet oes poppien zien? Dat was jao best. Wij hebt zun mooi poppien kreeg'n. Kom moar is an, dan zal Annechien-meui 't is krieg'n.’

Bedrijvig neemt moeder Annechien den kleinen jongen mee en toont hem het kindje in de wieg. Als grootmoeder het wiegekleed opslaat, wordt Harm wakker en begint zich te bewegen en geluid te geven.

‘Ik daacht,’ zegt Albertien, ‘juffrouw heb 'k niet zien, laot ik maor is hengaon, dan kan ik d' klein jong wal eem lös doen. Annechien hef 't drok genog.’

‘Dat was best,’ zegt Annechien, ‘as 't doen wist, wal geern.’

Ze neemt het kindje uit de wieg en laat het Gerrit zien. De kleine man ziet er vol bewondering naar.

‘Och, wat en mooi poppien.’

Dan legt grootmoeder 't weer in de wieg en maakt alles gereed, opdat Albertien het kan kleeden.

Een stoel en stoof tusschen tafel en haard. Op een stoel er naast de ‘kinderkörf’, op tafel een waschkommetje, een schoteltje, waarop een stukje rose gekleurde zeep. Dan nog de noodige doekjes. Buurvrouw helpt even. Onderwijl keert Roelfien in de bedstede zich naar de keuken en zegt: ‘Is Albertien daor, dat is jao goed.’

‘O, Heerenk, zinst wakker, ik miende dat oes Roelfien sleup.’

‘Nee, heur, 'k heb je wal heurd. Wat zeg Gerriet van oes klein Haarm?’ Hie hef hum ok wat metbraacht.’

‘Jao, heur,’ zegt Annechien, ‘en tweibak met zukker en 'n stuk plas, maagst dat wal?’

Gerrit zijn oogen glinsteren bij die heerlijkheden. Hij kijkt zóó glunder naar Roelfien en dan naar de wieg, waarin de brenger van de lekkernijen ligt.

Nu neemt Annechien Harm uit de wieg en legt hem

[p. 143]

op buurvrouw's schoot. Albertien, breed uit gezeten, begint het kindje uit te kleeden en daarna wascht zij het.

Gerrit staat er naar te kijken, hoe zijn moeder het weer aankleedt. Als zij het ponnetje opneemt, zegt Gerrit: ‘Ik miende, dat 't gien bienen hadd', maor ik heb ze wal zien. Warom döt moeder d'r 'n doekien um?’

‘Umdat Haarm aners kold wordt, hie mot er goed in.’

‘Waroum,’ zegt Gerrit nu, ‘döt moeder d'r nog 'n doek um en waorum döt moeder hum en ding um de kop?’

Albertien, die juist het dekentje met de witte ingespelde doek om het kind speldt, begint te lachen.

‘Most maor goed zien, want er komp nog 'n doek um.’

Nadat ze het dekentje vastgespeld heeft, slaat ze het van boven om, zoodat het kinderkopje weer te voorschijn komt. Gerrit slaakt een zucht van verlichting.

‘Hè,’ zegt hij, hè, gelukkeg, ik daacht dat moeder 't van boven ok dicht muuk.’

‘Nee heur, van boven blif 't lös en now komp er nog 'n mooi wit doekien unner en dan mag oes Gerriet hum en haandtien geev'n.’

Als 't kindje heelemaal klaar is, gaat Gerrit op z'n teenen staan en raakt voorzichtig een handje aan.

‘Ziezoo,’ zegt grootmoeder, ‘en now krig Gerriet wat lekkers.’

Ze heeft intusschen koffie gezet en eenige sneden van een groot lang krentenbrood afgesneden. Ze legt die met eenige beschuiten op een bord. Er komt een mes bij en de boter. Dan zet ze de pot met bruine suiker er naast. Voor Gerrit smeert ze een snee krentenbrood. De kleine jongen begint er dapper van te eten. Buurvrouw smeert ook een stukje, dat ze bij een kopje koffie opeet.

[p. 144]

‘Jong, Annechien, wat jao 'n lekker plas.

Waor he'j die zoo gaauw weg? Hie is jao haost waarm.’

‘Och, die hef oes Wiecher bakken laoten. Hie kost wal 'n daolder, maor hie was er zoo wies met.’

‘Wiecher is toch zun aorege jong,’ meent Albertien.

‘Jao, wij zint wies met oes Wiecher, aalmaol.’

Roelfien, die heeft liggen toezien en luisteren, moet even lachen. Het doet haar zoo goed, haar moeder dat te hooren zeggen. Dat zij veel van Wiecher houdt, dat is vanzelfsprekend, maar dat moeder zoo gereedelijk haar genegenheid uitspreekt, doet haar zoo goed.

Nu brengt moeder haar een kopje koffie en een beschuit. Ze lacht haar toe.

‘As 't op is, dan zal ik dij d' klein jong geev'n, daor zin wij zoo gelukkeg met, dat klein Haarm zoo in d' melkenkaomer kan komm'n.’

‘Dat is 'n groot veurrecht,’ meent Albertien.

Het kindje, keurig in ‘'t pak’, wordt bij zijn moeder gebracht en Albertien gaat met haar kind naar huis.

Tegen den middag komt nicht Hillechien en brengt voor de kraamvrouw wat ‘soepenbrood’, brood gekookt met karnemelk en pruimen, zoet gemaakt met stroop. Ze belooft haar den volgenden dag weer een bordje. Moeder Annechien, die het toch al zoo druk heeft, behoeft er niet voor te zorgen.

Den volgenden dag komt een andere buurvrouw en brengt een paar ‘boerenwaofels’.

‘'k Heb er en paor dikke eier in daon en maor ien tweibak in krummeld,’ zegt ze, ‘dan helpt 't wat beter. Maor fiksch eten das gaauw weer stark bist,’

‘Dat zal wal gaon,’ zegt Roelfien, ‘ik zin best gezond.’

Al spoedig is Roelfien weer de oude. Eerst nog wat voorzichtig, maar waar ze zich sterk en gezond voelt, wil ze van rusten niet weten. Kleine Harm groeit

[p. 145]

flink en als er over een paar weken ‘naoberwieven’ komen, kunnen moeder en kind zich wel laten zien.

Vijf buurvrouwen van elken kant komen op een middag ter kraamvisite. Allen hebben vooraf het gebruikelijke bezoek gebracht en een plas of een half pond koffieboonen of 'n ‘veerstuvers weggien’ geofferd, elk naar z'n vermogen.

Het Zondagsche jak is aangetrokken en een goede schort wordt voorgebonden. Het gouden of zilveren oorijzer wordt opgezet, maar de kanten muts komt er niet over, die wordt alleen maar bij feesten en uitgaan gedragen, niet eens elken Zondag.

De beste tinnen koffiepot staat al vroeg op het komfoor en op het theeblad staan de mooie kopjes en schoteltjes. Een porseleinen roomkommetje met de zilveren lepel, een glazen klontjespot met dikke klonten staat er bij. Op een bord ligt voor elk een stuk koek.

Onder 't gebruik van een kopje koffie met een klontje en een stuk koek, worden de vooruitzichten van den oogst en de varkensteelt besproken. Als straks de brandewijn met rozijnen op tafel komt, komen de dorpsnieuwtjes in behandeling. Afgewisseld met enkele spookgeschiedenissen en ‘veurloopen’, vormen ze het meest aantrekkelijk deel van de gesprekken. Zoowel bij het een, als bij 't andere, heeft de fantasie van sommigen vrij spel. Als ze op een oogenblik wat heel erg geïllustreerd worden, zegt Hillechien, die als familielid óók is genoodigd: ‘Now, now ij moet 't niet als te slim maoken, vrouwlue, d'r mot ok 'n beetien waor an bliev'n.’

‘Daor hef Hillechien geliek an,’ zegt Annechien, ‘'t begunt aners op hekserij te lieken en dat is toch veurbij.’

‘Men heurt er tenminsten niet meer van,’ meent schepers Albertien.

‘Daachst doe dan dat d'r wal heksen west hadd'n?’

[p. 146]

‘Och, dat wee'k niet, maor daor wassen vrogger toch wal wellent daor men van zee, dat zie van 't heksenvolk wassen.’

Wessels Jaai-meui, een oude boerin met een breed gouden oorijzer op, die al dicht bij de zeventig is, wordt door alle vrouwen aangekeken. Zij begint te lachen en zegt: ‘Waorum kiek ij mij aalmaol an? Ik zin toch gien heks?’

‘Nee,’ zegt Hillechien, ‘maor doe bist de aolste en wij denkt, dat Jaai-meui d'r nog wal wat meer van wet.’

‘En dan wollen ij d'r zeker wal wat meer van heur'n?’

‘Zoo is 't krek.’

‘Och,’ zegt de oude vrouw, ‘as ij zoo nijsgiereg zint, wil ik je wal vertell'n wat ik van oes bes heurd heb. Dat was dan is west, dat zie as kinner met 'n kanner in schoel heur “brukgen” opaten. Zie hadden met 'n kanner op de baanken zeten en doe was d'r ien en die zee: “Wat zuw is doen?” En 'n aner die zee: “Lao'w is moezen maoken”. En doe zie goed keken, doe luepen d'r 'n paor moezen over d' baank. Aal kinner wassen haard votloop'n, maor die dat zegd hadd'n die wassen d'r bij bleev'n. En now wollen zie wal zekgen dat die kinner van 't heksengeslaacht wassen.’

Een paar van de vrouwen zuchten. Jaai-meui ziet de rij rond en is zeer voldaan over het resultaat van haar verhaal.

Intusschen heeft de brandewijnskom plaats gemaakt voor een tweede pot met koffie, waarbij nu krentebrood en beschuiten met bruine suiker wordt gepresenteerd. Ieder moet minstens één snede ‘plas’ gebruiken ter eere van de jonggeborene, die door allen wordt bewonderd en geprezen.

Vader en grootvader komen eens even kijken, maar verdwijnen al gauw weer.

[p. 147]

Als allen voldaan zijn van eten en drinken, gaan ze gezamenlijk naar huis.

Onder het opruimen en afwasschen bespreken moeder Annechien en Roelfien de gezellige middag.

Alle vrouwen zijn er geweest. Er is geen enkele thuis gebleven. Ze kunnen tevreden zijn!