|
| |
XII.
Tegenspoed hardt... zoo gaat het Wiecher.
Een paar dagen na het bezoek van Hillechien is Wiecher aan 't aardappel schoffelen. Meestal gaat Roelfien mee, maar moeder Annechien is niet goed in orde en nu kan Roelfien niet weg. Deze omstandigheden komt Harm goed te pas. Hij gaat 's middags naar den akker om Wiecher koffie te brengen. Eigenlijk om met Wiecher te spreken. Met een enkel woord is er over gesproken, maar Harm heeft zich den uitleg voorbehouden. Hij is op een los gezegde van Wiecher niet ingegaan, maar nu zal 't wezen. Heel nauwkeurig heeft hij bij zichzelf overlegd, wat hij zal zeggen. 't Is gemakkelijk om het gesprek in die richting te leiden en dan zal hij heel omzichtig en bedaard de zaak met Wiecher bespreken. Hij twijfelt niet aan den goeden uitslag. 't Moet maar gauw gebeuren, anders ‘vreet’ het verder en zou het voor Roelfien een teleurstelling worden. Dat wil hij niet. Hij heeft Roelfien altijd graag mogen lijden en wil daarom voorkomen, dat Wiecher haar beloften doet, die hij niet zal nakomen. Dat dit in werkelijkheid al lang gebeurd is, dat het tusschen de beide jonge menschen een voldongen feit is, daar heeft hij geen idee van. Zoo'n marktavond dan wordt er zooveel gezegd, dat niet waar gemaakt wordt, denkt Harm. Voordat het tijd heeft tot wasdom te komen, moet het uitgeroeid worden. En dan maar gauw zien, dat Wiecher met een ander trouwt. Na zoo'n teleurstelling wil dat nog wel eens lukken. Dat was wel meer gebeurd.
| |
| |
Zijn eigen zuster wilde ook trouwen met 'n keuterboer, maar daar had vader Luut een stokje voor gestoken. En dat zal Harm ook wel doen. Daarvoor heeft hij geen zorg, nee hoor. Met Wiecher speelt hij 't wel klaar en dan eens rond gekeken, wie 't dan wel zal wezen. Wiecher is 'n flinke kerel en geld bij de vleet, hij kan wel 'n vrouw krijgen. Onderwijl hij voortloopt, overdenkt hij deze dingen. ‘'t Is en toer um alles liek en recht te krieg'n.’ Dat is te zeggen, zooals Harm 't graag wil; of dat nu wel ‘liek en recht’ is, daar denkt hij niet over.
Als Harm bij den akker komt, is Wiecher juist op 't andere eind. Als zijn vader hem aanroept, keert hij zich om en zwaait met de hand, dat hij terug komt. Al schoffelend nadert Wiecher. Hij loopt langzaam achteruit, tot hij bij zijn vader is. Dan zegt hij: ‘Ik zin al mooi opscheuten, niet? D'r zit niet veul roet in. Ik kan er gaauw deur, hiel wat gaauwer as gister, doe gunk 't niet zoo gezwind. Ik kun Roelfien vandaog beter missen as gister. Hoe zul 't met Annechien weez'n? Ik zal d'r 't aovend maor eem is hen gaon en heuren is toe.’
‘Zullen ij dat wal doen, Wiecher?’ vraagt Harm. Hij heeft onderwijl Wiecher een kom koffie ingeschonken en reikt hem die over.
‘Waorum niet, vaoder, of wil moeder er soms hen, dan bliev' ik in hoes. Dat is misschien ok nog wal zoo aoreg.’
‘Dat gleuv' ik niet, maor 't is aaltied beter as dat ij d'r hen gaot. IJ moet je d'r maor wat weg holl'n, dat is 't beste wa'j doen kunt.’
‘Waroum?’ vraagt Wiecher, ‘zul ik d'r weg blieven,’ Ik daacht dat ik er now tenminsen vaok komm'n zul.’
‘Nee, jong, dat mot niet, dat mot niet, daor maok ij 't minner met; zachies an d'r met opholl'm, dan begriept zie 't van zölf.’
| |
| |
Wiecher kijkt zijn vader aan, hij begrijpt er niet veel van; dan zegt hij: ‘Maor wat mienst dan, vaoder? Ik kan now toch niet weg bliev'n, dat was toch al te gek.’
‘As ij d'r vrij van zint, dan mot dat toch. As ij d'r hen gaot, dan zullen zie jao verbeeldengs maoken en denken, dat 't mienens was. En dat zul niet mooi van je weez'n. Nee, Wiecher, as ij eerliek man bliev'n wilt, moe'j d'r weg bliev'n.’
‘As ik eerliek man bliev'n wil, vaoder, dan kan ik er niet weg bliev'n, dan is mien plaos bij Roelfien, zoo denk ik er over. Ik begriep wal, dat moeder d'r over spreuken hef. Maor as ij d'r goed over denkt, dan kun ij mij niet anraon um d'r weg te bliev'n. Ik heb altied mient, dat ij d'r wal met ingeneum'n wassen, maor now liekt 't jao wal van niet. Maor al was dat ok zoo, wat ik niet geleuv'n kan, dan mussen ij dat eer zegd hebb'n. IJ hebt 't laank genog weet'n. Ik zin er nooit geheim met west. Maor now kan ik er niet van of. Nee, vaoder, now niet meer, daorveur zin wij te wied hen praot.’
De oude man ziet zijn zoon onderzoekend aan en zegt dan: ‘Wiecher, wij zint er vlak teeg'n; niet um 't wicht, maor 't is jow soort niet; d'r is maor ien umstandegheid, dat wij oes stil holl'n zult, dat wij oes niet verzetten zult.
‘Wiecher... is 't te moeten?’
Wiecher is wit geworden; hij ziet naar zijn vader, maar zegt niets. Deze vervolgt: ‘As dat zoo is, Wiecher, dan zul wij 't niet keeren, aners geef ik nooit mien toestemming.’
't Is een zware strijd voor Wiecher. Eén woord kan maken, dat zijn ouders zich bij z'n huwelijk met Roelfien neerleggen. Eén woord slechts, dat echter niet waar zou zijn. Toch kan hij het uitspreken. Hij voelt het op eens, dat de laatste woorden van zijn vader gemeend zijn. Hij voelt een hevige woede in
| |
| |
zich op komen tegen zijn vader, die hem voor deze zware keuze stelt: liegen of een strijd, die hard en lang zal zijn en misschien geen overwinning brengt. Hij klemt zijn lippen op elkaar en sluit even zijn oogen. Een oogenblik denkt hij het verlossende woord te spreken, een oogenblik slechts. Hij balt zijn handen tot vuisten en ziet naar zijn vader. Neen, liegen wil hij niet. Hij wenscht Roelfien tot vrouw, eerlijk en onbesproken, zooals hij haar kent en lief heeft. Dan zegt hij zacht maar nadrukkelijk: ‘Nee, het is niet te moeten, wij zint beide vrij.’
‘Dan is er gien kaold' an de locht,’ zegt Harm, ‘dan huef ij ok niet te schromen urn d'r 'n enn an te maoken.’
‘Zoo, vaoder, dunkt dij dat? Ik denk er anders over en ik wil dij now daodliek wal zekgen, dat ik Roelfien niet gaon laot. Now niet en laoter ok niet. Ik heb mien zin op heur zet en ik wil heur ok trouwen.’
‘Dat zul ij wal laot'n zunner mien toestemming en die geef ik je nooit,’ zegt Harm nijdig, ‘snötjong, wat verbeeld ij je wal?’
Wiecher wordt rood en wit bij zijn vaders woorden. Hij blijft een oogenblik staan en keert zich dan om. Langzaam gaat hij weer aan 't werk, zonder naar zijn vader te kijken.
Harm weet niet recht hoe hij 't heeft. Hij bukt zich en raapt het kommetje, dat Wiecher heeft laten vallen, op. Dan vraagt hij: ‘Wo'j gien kovvie meer hebb'n, dat ij zoo vot loopt?’
Hij krijgt geen antwoord. Een poosje blijft hij nog wachten, maar als Wiecher doorgaat met zijn werk, gaat hij hoofdschuddend naar huis. Dat is iets, dat hij niet begrijpt. Hij had voor 't minst een kwaad wederwoord verwacht. Wiecher is naar zijn meening gauw bekeerd, want dat het zwijgen van Wiecher anders moet worden uitgelegd, daar denkt hij geen oogenblik aan. Och, ja, als je 't maar goed aanpakt
| |
| |
en dadelijk zegt, hoe 't er bij staat. Wiecher is nu in eenmaal genezen. Harm zal nu wel eens naar een geschikte boerendochter omzien en dan is 't gauw Pinkster, dan moet Wiecher er maar op af. En als hij dan met geweld in den herfst trouwen wil, zooals Fennechien zegt, nu dan zal Harm er niet tegen wezen. Wiecher heeft de jaren en al is dat nu wel wat gauw, dat gaat ook niemand aan. Ja, dat lijkt hem het beste. Hij zal er dadelijk met zijn vrouw over praten. En dan zoo in den loop van de week eens uitzien, en dan tegen Hemelvaart Wiecher eens polsen. 't Kan dan net tegen Pinkster voor elkaar komen. Wiecher moet maar niet weer naar Roelfien, want men kan nooit weten. 't Is wel jammer, dat het nu net zoo treft, dat het Roelfien is. Nu is 't ook uit met de hulp van Rieksen en moet Harm naar een ander omzien. Dat zal voor Fennechien wel 't ergste zijn. 't Beste lijkt hem om maar een meid te nemen, dan is er altijd hulp en dan moet er voor de ‘lapperij’ maar een naaister komen. Harm vindt het een lastige boel. Er staat ook maar zoo geen meid klaar. 't Is al half Mei en al is Wiecher er voor te vinden om een ander te trouwen, vóór November komt er toch geen jonge vrouw in huis. Zoo lang moet er hulp zijn, dat is vast. Straks met het landwerk zullen ze Roelfien wel missen. ‘Dat die jong now ok krek met Roelfien begunnen mus,’ zegt hij hardop.
Intusschen is hij weer thuis gekomen en vertelt aan zijn vrouw z'n wedervaren.
‘Dan dunkt je dat Wiecher d'r wal of zien zal?’
‘Wis en zeker, aners hadd' jao wal tegenpraoties had. Hie hef er niks op zegd en is weer an 't wark gaon. As wij d'r now niet over spreekt, dan duurt dat maor 'n dag of wat en dan zal Wiecher oés geliek geev'n en blied' weez'n, dat hie d'r zoo of komm'n kan, dat geleuv' ik vaast.’
Fennechien zegt niet veel, maar ze is er niet zoo
| |
| |
zeker van, dat Wiecher hun gelijk zal geven en van zijn blijdschap gelooft ze heelemaal niets. Zij had liever gehad, dat hij wel wat zei.
‘Wij moet now maor is oetkiek'n naar 'n geschikt wicht,’ meent Harm, als hij met zijn vrouw zit te koffie drinken.
‘Wat zin ij toch drok, zun haost hef dat toch niet. Wiecher kan nog trouwen genog doen.’
‘Maor as hie 't haarfst trouwen wil, dan mot hie toch ok klaoregheid maoken.’
‘Wel, zeg je dan, dat hie 't haarfst trouwen wil?’
‘Dat hest ja zölf zegd.’
‘Ja, met Roelfien, maor daor is nog niet met zegd, dat hie met elk en ien 't haarfst wil trouwen.’
‘Met elk en ien, niet met elk en ien, met 'n wicht dat oes goed toe liekt, anders niet.’
‘Och maor, Harm, laot Wiecher daor zölf dan maor achter an loop'n.’
‘Nee, heur, dan kan hie wal weer met 'n keutersdochter an komm'n, ik zal mij d'r now wal is met bemuien. Dat had ik al eer doen moet'n, dan was dit niet veurkomm'n.’
‘Ik zul toch maor zachies an doen. Wiecher is gien kind meer.’
‘Daorum mus hie al laank trouwt west hebb'n, daor zit hum de fout. Hie hef te laank allien loop'n en now is de eerste de beste zienent.’
Fennechien zucht; ze ziet geen kans om Harm tegen te houden en toch meent ze, dat het verkeerd is wat hij wil. Als hij dat maar begrijpen wou. Zij kan dat alles niet zoo goed zeggen, maar Harm moest wijzer wezen en Wiecher met rust laten. Als Wiecher werkelijk van Roelfien afzien wil, dan moet Harm hem geen ander aanraden, dat is dunkt haar, heelemaal mis. ‘As ij de kat op 't spek bindt, dan wil die toch niet bieten’, en dat Harm dat niet begrijpt.
‘Wat dunkt dij van Haarms Aoltien,’ zegt Harm
| |
| |
opeens. ‘'k Heb ok al um Nijkaamps Gertrud daacht, maor die ik nog wat jonk. Aoltien liekt mij zoo min nog niet. Zie hebt 't dik achter 't linnen en 't is een fiks wicht.’
‘Och, maor Harm toch... wat heb ij 'n rit, waacht now je tied maor is of.’
‘Wat dunkt dij d'r van,’ zegt Harm weer, zonder acht op Fennechien's tegenwerping te slaan, ‘liekt Gertrud dij beter?’
‘Wat mij d'r van dunkt, dat ij maor is wat an 't vuur mussen haolen, dan kun ij wat bedaoren met je praoties. Holt je maor stil as Wiecher d'r bij is, aans bedarf ij alles nog weer.’
‘Dan zul ik Wiecher niet kennen,’ meent Harm, ‘maor ik zal wal 'n dag waachten; um 'n dag heb ik gien haost. En now za'k wat törf haolen, bist dan tevrêe?’
Neen, tevreden is vrouw Fennechien niet, lang niet. Het staat haar niet aan, zooals Harm de zaak behandelt. 't Was misschien veel beter geweest als zij met Wiecher had gesproken. ‘Haarms Aoltien,’ denkt ze, ‘die pronkstaart. Die wol ik niet geern in hoes hebb'n, Ok lang gien mooie, 'n groot verschil bij Roelfien. Daor zal Wiecher niet haard op bieten. Die mient met mooi goed de jongs te lokken, maor 't is heur nog niet gelukt. Nee, daor is Wiecher te goed veur, al hef zie dan ok en dikke geldpuut. Eerst maor niks zekgen. Ik kom ok wal an beurt. Dan Gertrud nog liever al is die wat jonk, dat wordt aal daag beter.’
|
|
Auteursrecht onbekend