Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Een vertelling uit het Drentsche boerenleven

XI.

Veel te gauw naar den zin van zijn vrouw, komt Harm Luten thuis. Ze heeft nog geen tijd gehad om te bedenken wat ze zal zeggen. Dat ze het moet vertellen vóór Wiecher terug komt, staat vast. Maar hoe zal ze het zeggen? Misschien heeft Harm het ook al gehoord. Wie weet of men hem er al niet mee ‘gestreken’ heeft. Daar zullen velen nog pleizier in hebben, dat Wiecher, de zoon van den rijksten boer met een keuters-boerendochter wil trouwen. Maar Wiecher zal wel verstandig wezen, denkt ze, hoewel ze in haar hart het niet gelooft. Wiecher is net als zijn vader: wat hij zich voorneemt, dat drijft hij door. Met tegenwerken krijgt men niets gedaan, dan gaat het hard tegen hard en dan is het leed niet te overzien. Als Harm het eens goed vindt. Hij houdt veel van Roelfien en al is ze niet rijk, arm is ze niet. Het plaatsje van Rieks Frieling is een best plaatsje en

[p. 66]

wel zoo groot, dat er een paard op gehouden kan worden. Nu verhuurt Rieks wat land. 't Is toch een boerendochter, al is 't dan van 'n keuterboer. Ze zal maar eens wachten wat Harm zegt, als hij straks thuis komt. Als ze wist, dat Wiecher er niet over zal spreken als hij terug komt, wil ze liever wachten, tot er zich een geschikte gelegenheid voordoet. Nog zelden heeft ze voor zoo'n moeilijke taak gestaan. Altijd heeft Harm alles in orde gebracht. Harm weet alles zooveel beter. En nu moet zij alles terecht brengen, want als Harm het zoo onverwacht hoort, vreest ze veel moeilijkheden. Misschien als 't hem zoo langzamerhand wordt bijgebracht...? Och, als Harm 't goed vindt, is zij er niet tegen. 't Was wel mooier als Wiecher een flinke boerendochter trouwde met ‘'n golden ooriezer op’ en waar nog wat ‘liefde achter zat’, zooals Jan-Bes van Wolters zegt en dan schuift hij duim en vinger over elkaar. Ja, dat was wel veel mooier, maar als dit Wiecher gelukkig zou maken en Harm ‘wilt liên’, dan is Fennechien er niet tegen.

Ze vult de ketel opnieuw met water om straks ‘zwienen voor te bruien’ en hangt haar over 't vuur dat ze ‘wat’ opstookt. Ze zet de turven om en doet er een paar bij. Meteen wordt de keukendeur open gedaan en komt Harm binnen.

‘Waor is Wiecher hen?’

‘Eem hen d' winkel, 'k hadd' kovvieboonen op.’

‘Ik zin hum krek teeg'n komm'n, hie zee, dat hie koek haolen mus.’

‘Koek,’ vraagt Fennechien verwonderd. Ze is al weer vergeten, dat ze maar gauw wat bedacht om Wiecher weg te krijgen. ‘Koek? O, jao. 't Is met 't mark aal opgaon met aal die kovviedrinkers.’

‘Hie zee, dunkt mij, wat van 'n traktaosie.’

‘Daor wee'k niet van, maor och, Wiecher hef wal ies meer 'n mal praotien.’

[p. 67]

Fennechien is wat verlegen. Ze weet niet recht of ze 't nu maar meteen zal zeggen of niet. Harm kijkt haar aan en schudt het hoofd. Daar begrijpt hij niets van. Wiecher zegt dat moeder tracteeren wil en Fennechien zegt, dat ze 't niet weet. Ze behoeft voor hem niet te verbergen, dat ze zin in een stuk koek heeft, zooveel kost dat niet en hij lust ook wel een stuk.

‘As ij zin an 'n stuk koek hebt, dan mag ik dat wal liên. Ik mag ok wal 'n stuk.’ Dan ziet hij het leege kopje op tafel staan en vraagt: ‘Hest 'n kovviedrinker had?’

‘Jao, Klaos zien Hillechien is er west.’

‘Zoo en wat hadd' veur nijs, want Hillechien hef miestentieds wat nijs.’

‘Och, nijs aal en ok niet. Hie daacht dat oes Wiecher veur dan wal ies trouwen mueg. En dat heb wij ok jao vaok genogt zegd, dat was gien nijs.’

‘Nee, dat niet, maor hie hadd' er zeker al ien toe?’

‘D'r wordt zooveul praot en Hillechien wet zooveul.’

‘Wel is 't?’ vraagt Harm, die begint te begrijpen, dat er toch wat is behalve ‘'n mal praotien van Wiecher’.

‘Hoe mien ij?’

‘Met wel of zie Wiecher op 't woord hef. 'k Heb er nooit van markt, dat hie looperij heft, dò dan wal?’

‘Nee, ik ok niet, maor daorum kun hie jao wal wat op 't oog hebb'n. 't Is krek mark west en Paosken. Hie kun jao wal 'n wicht had hebb'n, daor zie wat meer in zagen?’

‘Dat is zoo, maor ik zul hier in 't loeg haost gienent weet'n en in 't kaspel ok niet. Wiecher giet niet bij elk en ien.’

‘Ik wol ok niet geern, dat Wiecher elk en ien in hoes haolde. 't Is mij laank niet net geliek met wel ik hoeshollen moet.’

[p. 68]

‘Mij ok niet en ik hoop, dat oes Wiecher d'r um denken zal, wat hie an oes verschuldigd is en zulk niet mistrouwt. Maor daor zul ik ok wal veur waoken. Hie mot zörgen, dat hie zien liek krig.’

‘En beetien minder kun ok nog wal,’ zegt Fennechien, ‘zien liek vindt hie niet zoo gemakkelk. En as 't now tot zien geluk was.’

‘Dat kan nooit tot zien geluk weez'n as hie met zien minderman trouwt. Soort bij soort, daor hol ik van.’

‘Now moet ij daodliek niet denken, dat er 'n scheernslieper in 't spul is. D'r zint ok wal goe wichter die gien boerenplaos bezit.’

Harm ziet wantrouwig naar zijn vrouw en zegt: ‘En wel zee Hillechien now dat 't was?’

‘Roelfien... dat kunnen ij ducht mij wal haost raon.’

‘Zoo,’ zegt Harm, ‘Rieksen Roelfien? Dat spiet mij. Ik mag Roelfien geern liên en wij zult slecht um heur kunnen, maor dan moet wij maor naor aner hulp umzien. Dat valt mij of van Roelfien, dat zie zoo achter Wiecher heer wil. Dat valt mij slim of. Maor Wiecher zal wal wiezer weez'n as hie aal met heur mark hollen hef. Maor trouwen? Daor huefst niet bang veur te weez'n, dat zal oes Wiecher niet zoo wied laot'n komm'n. Of zee Hillechien dat te moeten was?’

‘Nee, dat niet, maor zie zee wal, dat Wiecher d'r bij west was en dat zie hum plaogd hadd'n en dat hie 't niet teeg'n spreuken hef.’

‘Dat lög Hillechien of zie hef 't niet goed begreep'n. 't Mekeert d'r nog maor an, dat Wiecher d'r op trakteert hef. Zee zie dat ok niet?’

‘Jao,’ zegt Fennechien aarzelend, ‘dat hef zie ok zegd.’

‘Hest Wiecher d'r al over spreuken. En wat zeg die?’

[p. 69]

‘Och, Harm, oes Wiecher... oes Wiecher die zeg 't zölf ok. Ik heb hum vraogd en hie zee, dat hie 't oes van 't winter al zegd hef en dat wij d'r nog nooit wat teeg'n zegd hebt. Hie is vaast overtuugd, dat wij d'r blied' met zint.’

‘Zoo,’ zegt Harm langzaam, ‘dan zal ik hum iens veur al zekgen, dat wij 't niet toestaot. Ik wil d'r niks van weet'n, niks. En as ik er is goed met hum over spreek, dan weet ik wal sekuur, dat Wiecher d'r of zöt. Roelfien zal hum wal is blied ankeken hebb'n. 't Is 'n knap wicht en dat Wiecher daor wal is 'n aovend met vrijen wol, dat is hum niet kwaoliek te neem'n. Maor trouwen, dat hebb' ij beid' niet goed begreep'n... doe niet en Hillechien ok niet. Wiecher hef je wat op d' nak daon, geleuv' dat van mij. Maor niet te veul van zekgen. Ik zal d'r wal is verstandig met hum over praot'n.’

‘O,’ zegt Hillechien eenigszins verlicht, ‘dunkt jow dat Haarm; dan zal ik mij stil holl'n. Jao, ij moet er maor is over praot'n, dat is 't beste, maor daodliek niet, mörgen of zoo as ik er niet bij zin.’

‘Dat is goed, Fennechien. Manlue kunt dat ok beter zunner vroulue. Most maor is op 'n bosschup gaon. En aners as wij te hoop is hen 't laand gaot ik en oes Wiecher, dan zal ik hum wal beet krieg'n. As hum dat maor is goed an 't verstaand braacht wordt, dan is die trouwerij wal an kaant.’

Fennechien is tevreden, dat Harm de zorgen op zich neemt en Harm, overtuigd, dat hier een misverstand is, ziet er geen bezwaar in om Wiecher tot rede te brengen. Dat lijkt hem zoo vanzelfsprekend. Als Wiecher er maar op gewezen wordt, dat het verkeerd is, dan komt dat vanzelf in orde. Wiecher is nooit lastig geweest. Hij was altijd bedaard en tevree, denkt Harm.

Hij vergeet echter, dat Wiecher nooit iets, dat hij ernstig begeerd heeft, is geweigerd. Wiecher heeft

[p. 70]

nooit met tegenspoeden te kampen gehad. En bovenal Wiecher is de zoon van zijn vader en even vast van wil als deze. En waar hij van moeder Fennechien nog een romantische aanleg kreeg, is de taak van Harm niet zoo licht als deze zich voorstelt!