Twee Rijnlandsche novellen

VIII. De Laachersee.

De Berlijnsche geleerde had gelijk.

De molensteengroeven van Niedermendig, het Brohltal en de Laachersee moeten onder de voornaamste deelen van de Rijnlanden gerangschikt worden. Hoogstbelangrijk voor de wetenschap, zijn zij niet minder bemind door de natuurkenners en de Dusseldorpsche schilders.

Humboldt, Forster, Nöggerath en andere geologen hebben het land in alle deelen doorkruist, en het vormen van het vulkanisch Brohltal tot onderwerp hunner onvermoeibare opzoekingen gekozen.

Hoe komt het inderdaad, dat daar de grond bestaat uit lava en leem, gelijk aan den voet van den Etna of op de helling van den Vesuvius?

Nergens gewaagt er het menschelijk geheugen van vuurbergen en vulkanen.

Van waar dan die lava? Van waar die tufsteen, die leem, die vreemde grond? Van waar dit inwendig meer, 800 voet boven den waterspiegel verheven, dat door geen vloed gespijsd wordt, toch nooit uitdroogt, en sedert duizenden

[p. 34]

en duizenden van jaren daar onveranderd, immer hetzelfde ligt.

Een Duitsch schrijver heeft, met Germaansche fantasie, het tooneel beschreven, dat in de voorwereld moet bestaan hebben op de plaats, waar wij thans, op twee wagens geladen, zoo rustig over heen rijden.

‘In een tijd,’ zegt hij, ‘dat nog geene stad, geen dorp bestond, dat nog geen mensch ademde, dat nog geen der dieren, welke wij thans kennen, geschapen was, - maar toch ook in een tijd, dat reeds de Rijnvallei bestond en de bergen gevormd waren, brandden op de plaats van het tegenwoordig Brohltal, honderden vulkanen, die al de omstreken onder hunne assche begroeven en 's nachts een dreigend licht wierpen over geheel de streek.’

De Berlijnsche doctor kende al de stelsels der wetenschap, en wist ze met dichterlijke welsprekendheid voor te dragen.

Op een nietig plantje bouwde hij eene geheele theorie; een onbeduidend rotsstukje diende tot grondslag voor de geleerdste bespiegelingen.

Op zijne stem verandert de dorre en vlakke streek, welke wij van Andernach uit de Niedermendig overvaren, en die sterk op ons Kempenland gelijkt, in een levendig tooneel. De sedert eeuwen onder dikke boomgewassen slapende heuvelen, schieten opnieuw vlammen en vuur. Uit den schoot der aarde stroomen brandende en blakende stoffen. In onzen geest wonen wij het natuurtooneel bij, dat de geleerden bestatigd of de dichters gedroomd hebben.

De Dorre Rots teekent van tijd tot tijd eene gewaarwording in haar reisboekje aan. De tantjes zijn in 't geheel niet gerust gesteld over al die vlammen en dien gloed; niet dat zij benauwd zijn, maar enkel wegens Neef Die-

[p. 35]

trich, die zoo eens in een cataclysme moest vergaan! Maar toen wij aan de steengroeven kwamen, was het een ander tooneel. - Dietrich wilde met ons in de mijnen gaan, en de twee tantjes verstonden niet, dat zijne gewaande weeke borst aan de ijskoude lucht der onderaardsche kelders werd blootgesteld. - Om te eindigen wierpen zij hem al wat zij zelven om hadden, op het lijf: een zijden mantel om de schouders, een dikken shawl om den hals, eene Schotsche plaid over alles heen, en zoo ingebusseld als een Hottentot, werd Dietrich, onder duizend aanbevelingen, naar onder gelaten.

In die groeven worden de molensteenen gehouwen en de tuf gegraven, welke gemalen en met kalk gemengd den tras vormt, waar wij onze kelders mede droog houden, en die bij de waterwerken der geheele wereld wordt gebruikt.

De luchtgesteldheid daaronder is bestendig dezelfde, en daar men in de heetste dagen dikwijls in de diepte ijs vindt, worden de verlaten mijnen tot bierkelders benuttigd. Dertig, veertig brouwerijen, in den omtrek opgericht, vullen die bewaarplaatsen gestadig aan, en 't is van daar dat wij het koel en frisch Niedermendiger Felsenbier ontvangen.

Dit gevaar hadden de tantjes niet voorzien. Zoover kenden zij hunnen neef niet, noch wisten zij, welke kennis zijn bedaard uiterlijk bedekte.

Eens in den rotskelder, trad Dietrich op als een volmaakt bierkenner. Hij proefde uit alle vaten, keurde ieder brouwsel, en beoordeelde naar degelijke ondervinding elke soort.

De brouwersgasten namen hunne klak af voor zijn talent; maar toen hij boven kwam beving hem de warme lucht. Het sterke bier steeg hem naar 't hoofd.

[p. 36]

Lieber neef begon te flikkeren en te dansen, te springen en te jubelen, bezong de schöne Mädchen en den zoeten wijn, en eindigde met zijn tantjes den zijden mantel over het hoofd te werpen, en ze rond te draaien in een dwarrelenden wals.

Mevrouw Stuyp gilde, Jetje weende, de Justizratin dreigde in zwijm te vallen, de Dorre Rots en Othilie wendden lofwaardige pogingen aan, om de zusterkens onder den mantel uit te halen, terwijl wij met ons drieën alle moeite der wereld hadden, om den teeren en zwakken Dietrich bij zijn frak te vatten, weder in het rijtuig te krijgen en de reis voort te zetten.

De weg van Niedermendig blijft nog een tijd treurig en eentonig, het landschap kaal en naakt. 't Gelijkt meer dan ooit het Kempenland met zijne onafmeetbare vlakten en zijn aldoordringend stof.

Op eens opent zich een dal, en daar, aan onze voeten, in de diepte, te midden van frissche wouden en weelderig boomgewas, rust ongerimpeld, en glad als een spiegel, de donkere Laachersee.

Het onverwacht tooneel trof elk van ons. Wij richtten ons op in den wagen, en Dietrich zelf, eindelijk uit zijn slaap gewekt, liet luidruchtig wunderschön's, reizend's, prachtvoll's hooren.

Ja, de Laachersee levert voorzeker een der meest woeste en tevens aangrijpende tooneelen op, welke men droomen kan.

Verbeeldt u eene sombere watermassa, twee uren breed en lang. - Aan alle zijden hooge bergen. - Op de oevers niet het kleinste huisje, niet de nederigste hut. - Niets, dat aan het bestaan van den mensch herinnert. - Overal het ondoordringbaar woud, dat zijne laagste takken tot in het water baadt.

[p. 37]

Alleen aan eenen kant de bouwvallen eener verlatene Byzantijnsche kerk, met grauwe torens en sombere wanden, als een verschijnsel uit eeuwen, die lang verloopen zijn.

In het schuitje, dat ons rondvaart, het eenig vaartuig op het meer, heerscht plechtige stilte. - Geen kreet, geen woord, geen zucht. - Wij zitten als biddend nevens elkaar.

Het potlood der Dorre Rots blijft haar roerloos voor de lippen hangen. - De professor vergeet zijne theorieën, de Frau Justizratin haren dominee. - Het lachend gezichtje van Jetje draagt sporen van ernst en ingetogenheid.

Aan den achtersteven staat de schoone Othilie, hoog van gestalte, slank van leden. - Het koeltje speelt haar in de blonde lokken, en den stouten blik verre vooruit op het meer gevestigd, schijnt zij de Sylphe der Laachersee te zijn.

Edward zit aan hare voeten, in bewondering verzonken.

‘Wie zal haar ooit genoeg kunnen liefhebben, beminnen, aanbidden?’ fluistert hij mij toe.

- ‘'t Is de toovergodin, die verrukt, begoochelt, verleidt, maar geene liefde schenkt,’ waarschuw ik stil.

Hij hoorde mij niet meer. - Reeds had de geestdrift hem overmeesterd. - 't Is voortaan geene vriendenstem meer, die zijn hart nog treffen kan.