|
| |
[Tweede bedryf]
Oratius en Bellemperia in den Hof.
Soo iemant van geluk, ooit oorsaek had te roemen
In liefde, dat ben ick, dies ick my luckig noemen,
En meer als luckig, en ick kenne dat ick niet
In al mijn voorspoet meer dan uwe min geniet.
Beleefde jongeling, om met beveinsde grillen
Mijn liefd' te decken, en mijn minsuchtige willen
Voor u te bergen, ben ick tegens, want ick weet
Oprechte trouwe swoer u zicle my,
De trouw, en al het geen dat ick u heb gesworen
Blijft eenwig, of ick blijf in eeuwigheit verlooren.
Ik ben daer mee vernoegt.
Dat ick na uwen staet u niet voldoen en kan.
En my niet anders dan, dat afgunst en mijn staten
Ons houwlijk schorten, en de voortgank niet toelaten,
Op dat ick na mijn lust, en na mijn wenschen mocht
Ey, siet daer van dauw bevocht,
Het lieffelijcke groen, de botten en de bloemen
En al wat in den hof men aengenaem mach noemen,
Dat blijft beslooten, schoon of 't lieffelijcke nat
Des dauws, het om end' om met sijne vocht bespat.
Wat is de reden? dit, stuursheit, en het donker
Der nare nacht, de koude en 't killig star-geflonker,
Die zijn haer tegen; maer wanneer de Sonne komt,
En met haer stralen in, en op het aerdrijck bromt,
| |
| |
En geeft haer hitte, dan soo fiet men schoon ontluiken
En botten en de bloem, op hare telg en struiken,
In spijt der nagt: soo ook, ons zal noch met 'er tijdt
Een Son verrijsen, ja ten ondank van de nijdt.
En sit wat neder in de schaduw van de blaren,
Don Pedron, Pedron Gano. Don Lorenso komen in den Hof.
Vlugt in der yl met haer,
Terwijlen dat ick hem aen desen boom verhange.
Moort, moort, help, help.
En vlugten met haer heen.
Jeronimo help! help! help! help Jeronimo!
Alle binn.
Ierenimo ontkleet, met een toorts en degen in sijn handt.
Wie roept my daer om hulp? wie hoor ik droevig klagen
Met een besweeken stem! waer zijt gy? spreek, ik vrage
Wie roept Jeronimo? wel dut ik? daer is niet,
Of warent spooken? neen: 't spreekt vry uit, is 'er yet
Dat kome voor dendag: dat's vreemt, en 't dunkt my wonder
Soo als ick my ontkleed', te bedde gaende, onder
En was ick nauw: of straks riep een benauwde Geest,
Jeronimo; ik stack de toorts aen, onbevreest
Vloog ick ten huyse uit, en nu ick herwaerts komen
En is 'er niet: noch eens doorsoek ick al de boomen,
De schaduw', lommers; en de enteryen? sus,
Hier is een mensch, zeg op wat is 'er datmen flus
My riep? wat drijft u hier, wat soekt gy? zegt, wilt spreken
| |
| |
En speelt geen stomme, of ik zal u voortdoorsteken,
Hy spreekt noch roert sich niet: spreek schelm, zeg ik, of
Dijn beenen dragen dy niet levend uit den hof.
Hy is besturven, stil; hy is verhangen, Goden?
Wat zal dit wesen; Moort, de Moorders zijn gevloden.
Help, help, 't is al vergeefs. Wat is 't voor een? ô Goôn!
Het is Oratius, Oratius mijn Soon;
Mijn Soon verhangen, ramp! hoe zal het my lucken?
Wat oorsaek, waerom doch, waer toe dees loose stucken?
Wat wanhoop dreef u zoo om uwe jonge ziel
Te moorden? hemel help! ach, of den hemel viel,
En mijn rampsaliger tot morselen verpletten:
Mijn soon, mijn saet, mijn kint, die breekt het regt der wetten,
En maekt sich schuldig aen de straf van eigen moordt:
Hy neemt Oratius af.
Ik neem hem af; maer siet, gewondt, en met de koort
Verworgt. Verleide sin, wat deivel maekt u krachtig
Dit uit te voeren; nooyt was eenig mensche machtig
Twee dooden uit te staen, Waer is de kling, waer meê
Hy zoo zijn zellefs griefd: den degen in de schee!
En nergens eenig scherp. Gewont en opgehangen!
Hier schuilt iets, Hemel help! ik flauw, my wort so bange?
Hy is vermoort, verworgt, en schandelijk omgebragt:
Ten kan niet wesen, neen, 't is nu schier middernacht,
De poort die is in slot, en niemandt is hier binnen
Dan hy alleen: maer stil, my speelt noch in de sinnen
Dat my een stemme riep, wie was het? Hy? ô neen:
Hy is vermoort, verworgt, en kan niet roepen: reên
En oordeel mis ik, Goôn! de Moorders zijn gevloden,
En hebben door 't gerucht, my zoo de moort ontboden.
Mijn twijfel staet ter zy, 't is zeker, en ik zal
Niet aers besorgen, dan der Moordenaren val.
Maer wie of 't is? Ik weet, 'k en doe, het is hier donker,
Hier staen ik weer, ey my! het yselijk geflonker.
Begint te rasen.
Der sterren wijst my iets: dan ik kan niet verstaen
| |
| |
Door haer beduidenis, wie dat zy wijsen aen.
Tuigt bomen, bloemen tuigt, tuigt diefsche en strenge koorde:
Wie wat u Meester? wie? die soo mijn Soon vermoorde?
En weet gy 't niet? al neen: seg Hemel dan wie 't is?
Is 't Izabelle? hoe, ô neen! ick heb gemist.
Het is een ander? ja als 't is, het zijn de struiken,
Van roode Roosen, die zoo aengename ruiken.
Oratius zegt gy, wie is 'et? is 'et niet
Den Koning? tonge swijgt, swijg zeg ick, hoger niet.
Mijn hoop is henen, Goôn! mijn Soon die is gesturven,
Ick en mijn huis, en al wat mijn is, is bedurven,
En uit den stoel geschopt, mijn ampten en mijn staet
Vervremden; want mijn stam met hem te gronde gaet,
Ach droetheit, ach verderf, ach jammer sonder weerga!
Loopt heen en weer, vat een boom.
Sta moorders, moorders sta, dat u den donder neer sla,
U vlugt is ydel, komt, dat is de rechte man.
Segt booswicht, wat verderf, wat Duivel raed' u an,
Om jong en edel bloet soo schelms uit te storten?
Spreek schelm, zeg ick, eer ick dy de vleugels korte,
En spreekt gy niet? ick sweer, ick sal van lit tot lit
U voort ontleeden: want de wraek mijn ziel besit.
Gy wilt niet? neen: hout daer, en noch eens daer, het vlochten
Is hem benomen, soo, en noch eens soo, het suchten
Noch kermen gelt hier niet, kom reukeloose kop.
Hy vat een tack.
Kom bloedtsuchtige tong, verslaet u in het sop,
Dat uit sijn aders sprong, en wilt u niet verquicken
In 't bloet te swelgen, en in 't swelgen te versticken.
Komt hier Orarius, en schouwt noch eenmael aen
Den moode loosen kop, van die u heeft verraen:
Siet hoe hy hem begrimt, fijn oogen schieten vlammen,
Mijn voorhooft rimpelt, en sijn aensicht schijnt te grammen.
Siet Soone hier den man, van die, die u doorstiet,
En overtollig noch uit moort-zucht hangen liet.
De moort aen u begaen, die heb ick soo gewrooken,
| |
| |
Dat mijne Vaders plicht blijft eeuwig onbesprooken:
Dan sit u in het hart noch iets, dat u tot wraek
Kan dienen? of tot rust, oft innerlijck vermaek?
Dat openbaert my nu, en ick en zal niet rusten
Voor dat u zijn voldaen uw wraekgierige lusten.
Isabella met licht in de hand, soekt Ieronimo in den Hof.
Dit is de stem van flus, wat duivel gaet my an?
Ik weet niet wat'er is, het schijnt dat helsche spooken
Om my te plagen heeft de grendels op gebrooken.
O! helsche deuren sluit, en schiet u grendels toe:
Want uwe borgery maekt mijn het leven moe.
Sluit, bid ick, of is 't park van u verborgentheden
Ten einde, soo ontsteekt u vlamme van beneden,
Het Aerdtrijck, en u vuur brandt eeu wig, op dat my
In tegenspoet elck een troost en geselschap zy.
Jeronimo mijn lief, ach! waer zijt gy gevlooden?
Beleefde Vrouw, wat druk, wat droefheit, leet, wat nooden
U quellen om mijn hulp, terstont en nu weerom?
Te willen, weet ick wel: maer ick sta stil en stom,
Te putten, mits ick niet begrijpen kan die dingen
Gaet ront, en schreumt doch niet,
Want my is openbaer de moort aen hem geschiet.
Segt heeft mijn Soon u heden
Uit heete vriendschap niet in mijnen hof gebeden,
Om daer sijn minne vuur te blusschen? en is hy
Door uwe Pollen niet uit haet en jalouzy
Neen hoeren, hoeren tongen
En hebben noit mijn hart met hare list bedwongen:
't Is seeker dat mijn Soon u minde, en dat gy
Hem liefde, dat een aêr versot op snoepery
U gangen heeft verspiet, en gy hebt dese boomen
Als veilig sijnde rot u snoepery genomen:
En daer heeft jalouzy van uwe Pollen hem
| |
| |
Vermoort, en uwe sucht die staet hier in de klem,
En weet niet hoe zy wil, sijn wonden doen u smarte:
Dies roept u tonge moort, maer weder in u harte
Bedenkt gy u, mids gy meer voordeel siet te moet
Van die noch leeft, dan die versmoort leid in sijn bloedt:
Maer dese saek vereist, dat gy uit uwe sinne
Stelt uwe hoerery, en wulpse loose minne;
En segt de waerheid, want uwe vryery, u min,
En wat daer aen kleeft, heeft niet op sich in mijn sin:
Dies slaet dat over, en bekent wie dat zy waren,
Die hem verhingen, aen dees eycke dicht van blaren:
En die daer na zo schelms, zoo moort-siek en soo snood,
Met veele wonden hem doorstieten tot 'er dood?
Soo zal ik rijklijk en dankbaer u beloonen:
Of anders tot u straf my reedt en veerdig toonen.
Jeronimo gy raest, de dompezware lucht
Ja, u loosen hoeren-sucht.
Sleept haer by 't hayr.
Mackt dat haer Pollen wijs, maer my niet. Dese vlegten
Sijn goede stroppen, om u aen een boom te hegten.
Jeronimo bedaert, en siet eens wie ik ben.
Isabel, u Vrouw, die al haer dagen
U kuische min genoot, in wien u welbehagen
Hy bedaert:
Ach! ik raes, ô Hemel stuurt mijn sin
Oprechte kennis en bescheiden reden in.
Staet op Me-vrouw, kom siet wat oorsaek dat my heden
De herssens rasen deed', en voerde buiten reden:
En wacht u dat den damp, die mijn verstandt verdooft,
U geest niet meê besmet, en u de reden rooft.
Siet Vrouwe, hy, die gy hebt onder 't hert gedragen,
Leidt hier ellendig in fijn eigen bloedt verslagen.
Ay my! Oratius, Oratius mijn Kindt,
U Moeder sterft met u, u Moeder die bemindt
De doodt voor 't leven, nu de hoope is verlooren
Die zy in u had, tot haer meeste wens gebooren,
Ey tranen, uwe vloedt bestelpt my als de Zee,
| |
| |
En voert my tot de doot, als tot een goede reê.
Ey vlegten, komt, verstrekt my dweylen om te droogen
Dit bloedig aenschijn, en dees nat beweende oogen;
Ach Zone! Zone ach! ik sturf, en soo terstoot,
Ten waer my uwe wrack tot leven noch verbont:
Ontfangt mijn tranen dan voor 't laetste als getuygen
Van uwe Moeders liefd, die nimmermeer sal buygen
Voor dat u leyde dood door ons gewrooken zy;
Ontfangt dees laetste kus, als 't pandt hier op, van my.
Verhaelt my, hoe, en waer, van wie, en om wat reden
Vrouw, dat ik niet zeggen kan
Spreekt, of 't slot van mijn meulen
Wort los, ik raek op hol, en mijne sinnen speulen.
Bedaert, en luystert toe: van al wat gy my vraegt
En weet ik niet, maer hoort: daer ginder daer gy saegt
Dien afgehouwen boom, daer vond ik aengebonden
Mijn Zoon Oratius, met dese zijne wonden,
Ik sneed hem af, ik riep, en socht den boomgaert door;
Maer ik en vond daer niet, noch niemant gaf gehoor;
Ik voel dat my de rouw is om het hert geslagen,
En dat noch gy, noch ik, zijn machtig om te dragen
Dees onverwachten slag; want mijne sinnen zijn
Als onrust-raders, los, en d'uwe als de mijn:
Dies laet ons samen 't leet verkroppen, en bedaren;
Verseekert zal de tijdt ons alles openbaren.
Ik voel (soo als gy segt) mijn sinnen op ter loop:
Mijn wraek heeft mijne ziel beseten.
Dat de rechtvaerdigheyt des Hemels onse zaeke
Begunstigt, en besorgt een ongemeene wracke:
Dan of den Hemel iet of niet om ons en gaf
Soo zy den afgront my een eeuwigduurend graf:
Mits dat ik maer verwerf, dat dese mijne handen
De wraek-lust boeten, van mijn droefheit en mijn schanden.
Steekt een deek in Oratius bloet.
En dese doek gedoopt in het onnoosel bloedt,
| |
| |
Sal mijn een prikkel zijn om mijn ontrust gemoedt
Tot eindeloose wraek te tergen: want ik sweere
Dat d'Asse eerder zal ontschieten 's Hemels Spheere,
Dat 't Acrdrijk keert en draeyt veel eerder als de Son,
Dat Pluto, Jovis rijk, en Jupijn, Acheron
Eer zal beheersen, eer ik sonder my te wreeken
Man, den Hemel geeft een teeken,
Aen 't Hemelse gewelf, in blinkende gewaet
Van 't Star-geflicker: fiet hoe dat sijn oogen branden,
Als of hy zeggen wou: ik wacht van uwe handen,
O Vader! uwe wraek, en soo die niet geschiet,
Soo plaegt uw eeuwig leet, ziel knaging en verdriet.
Komt Vrouwe, laet ons 't lijk in dragen, en verbergen
Ons droefheid, op dat wy geen achterdenken vergen
Aen iemandt van ons huys: want veel gebeurt het, dat
Een quaet bedenken, 't quaet uit iemands aenschijn vat.
Don Pedro uit.
Die willens zijn gemoet verkragt en wil bestrijden,
En sijn geweeten tergt in iemandt te benijden:
En voort den teugel viert aen sijn verborgen sin,
Die wickelt sich verderf en eeuwig knagen in:
En raekt ook op het spoor van wanhoop in de sonden,
En maek sich meed' genoot van Moorders ongebonden:
En die dan noch op eer, uit grootsheid, of uit schrik,
Sorgvuldelijken fiet, die raekt gelijk als ik,
Van quaet tot erger: want om eenen moort te decken,
Soo moet de tweede my weer voor een deksel strecken.
Ik heb my desen nacht door noodt gedient, met dien
Daer ik bey 't rouw noch eer noch voordeel aen kan sien.
Sijn met-gesel en hy sijn zielen, die haer handen
Om puer genot alleen, aen ieder een verbranden.
Dus loop ik prijkel, zoo ik hare holle ziel
Niet op en vul met goudt: en of al schoon de kiel
Van haer verboomde hulk den afgrondt quam te raken,
Sy souden Schip en goet gelijk te soeken maken.
Dies heb ik tot mijn rust en voordeel overdacht.
Den eenen door den aêr te rucken uit de vacht.
| |
| |
Heer de zaek is stil en soo verborgen,
Dat wy, noch gy voortaen iets hebben meer te zorgen.
Ons Hofgesin, de Stadt, 't Gemeen des Maerschalks Hof
U Suster in de zael van Lopes kan haer suchten
Eene zaek staet ons dan maer te vrugten.
Serberijn, die ik niet weet noch gy
Of hy of vroom, of schelm, of stil, of klappert zy,
Die vrees ik: en om vast en seeker onse zaeken
Gantsch zorgeloos en vry van alle vrees te maeken,
Soo vind ik noodig dat u mannelijke handt
Hem, tot ons aller rust, ook helpe van een kant
Sijn Heer die zal hem wreken.
Weet hy 't niet, de steenen sullen spreken.
Hoor hier, dat 's Vrouweklap.
Maer zwijgen kan, gaet voort, en alle wedersprong
Die u bestormen kan, die zal ik met mijn machten
Soo 't aensicht bieden, dat gy die niet hebt te achten.
U woordt en uwe macht onfeilbaer ik vertrouw:
Geeft last, en uwen wil ik voor een wet behouw.
Houd u de klocke drie met twee gelaen Pistolen,
Dicht voor het buyten hof: stil swijgend, en verscholen,
Daer zal ik door een trek hem doen verschijnen, siet
Dat gy u zelven redt, en dat gy hem deurschiet.
't Verga dan zoo het wil, ik zal den aenslag wagen,
En 't noodigste bestel bestellen op den tijdt:
En daer meê raek ik haer en al mijn zorge quijt.
Bellemperia uyt.
De vriendschap en de min vereysschen in 't besonder
Twee dingen ongemeen, en voor 't gemeen een wonder:
Het eerst is, dat een vriendt de vriendschap in de noot
| |
| |
Bewijse aen sijn vriendt; ja zelfs tot in der doot.
Het tweede, dat de Min zy door de liefd' verbonden
Aen voor- of tegen spoet, en daer wert in bevonden
Soo machtig, zoo gereet, en zoo gemoedigt, dat
Hy sijns geliefdens staet geheel de sijne schat.
Dat onderscheidt van min en vriendschap overwogen
Heb ik, bedroefde Maegt, en vind my van vermogen
Gansch iedel, dan van moed zoo krachtig, dat ik my
In liefd en vriendschaps pligt van laster wel bevry:
Maer 't middel om de zaek te drijven en te vatten
Ontbreekt my; en mijn rouw met tranen en met pratten
Te uiten, helpt my niet; maer hindert: veinsery
Dunkt my, dat metter tijdt noch eens mijn hulpe zy.
Dan lief Oratius, vergeef my doch de schanden,
Dat ik my selver niet met dese mijne handen
Het leven heb berooft, tot glory van u ziel,
Die in mijn lieve schoot zoo ongeluckig viel:
Ik ken mijn schult, maer weet dat alle mijn gedachten
Benevelt zijn met zorg, en kragtelijk betrachten
Een heerelijke wraek van u, en mijn bederf,
Op dat ik in mijn door niet ongewrook en sterf.
Soo lang gy hebt geleeft, heb ik gewenscht te leven,
Doodt zijnde, heb ik meé my tot de doodt begeven;
Maer had tot desen dach, noch middel, noch de macht
Om uit te voeren 't geen dat ik wel heb bedacht.
Rust sinnen, sinnen rust, bedaert u, al dit klagen
Is iedel, grijpt een moet, en neemt een wel-behagen.
Sy ontbloot haer arm, en opent een ader.
Het geene dat tot wraek u 't beste dienen kan:
Kom ader, komt mijn bloet, kom, kom, gy moet'er an,
Gy moet in dese noodt my voor de Inct verstrecken:
Mijn dunkt ik veel het bloet al van mijn herte trecken.
Sy stopt de ader meer toe.
Ik stop, en metter haest, terwijl den iever brandt
Schrijft ik Jeronimo met omstant, hoe ontmandt,
Hoe machteloos, hoe zwaer mijn ziele in de banden
| |
| |
Van hechten, wrake soekt, hoe liefde my doet branden
In sijn Oraty min; hoe staet sucht in mijn Broer,
En in den Portugees de jalouzye voer;
Hoe zy in onsen Hof ons eereloos beloerden,
Sijn Zoon vermoorden, en my voort gevangen voerden;
Hoe Vader-plicht hem raedt tot eerelijke wraek,
Sijn Zone tot de rust, mijn ziele tot vermaek.
Sy schrijft.
Jeronimo, de stem die laestmael in 't gelommert
Der Eykken, in den Hof, u oude ziel bekommert,
En uit den Bedde joeg, die komt u hier weer toe
Wel ffemmeloos, maer heet en brandend van gemoe:
En eyscht u uit tot wrack, tot straf, en tot verderven,
Tot moordery, tot haet, en tot wraekgierig sterven.
U Zoon en ik verlieft, min-suchtig minne-vrucht
Genooten in u Hof, daer mijnes Broeders sucht
Sy houd op van lesen.
Wie sucht daer? is 't spook, of zyn 't maer yd'le grillen,
Die my beletten om mijn wille niet te willen?
't Is niet met al: ik mis, dies zal ik soo ik ken
Jeronimo tot wraek verwecken met mijn Pen.
Sy begint weer te lesen.
Tot staet en jalouzy van hem, die most verdragen
Dat hy van uwen Soon wierd in den strijd verslagen,
Ons hebben met geweldt, in 't midden van de nacht,
Soo eereloos als schelms, in alle leet gebracht:
Oratius u Soon doorsteeken, is gehangen,
En ik sit hier op 't Hof in Lopes Zael gevangen.
En leve maer alleen op hoop dat ik verwerf
Een ongemeene wraek, eer dat ik met hem sterf.
Ik maen u in den naem van Vader, dat gy even
Gelijk ik my als Vrouw verbindt, u wilt begeven
Tot grouwelijke straf, en dat de wreede wraek
U moedigt u gemoed, gelijk als my: de zaek
| |
| |
Vereyscht dat kort en scherp men alles moet volvoeren,
Eer dat de Macht ten Hoof haer stelt in rep en roeren,
Weest hartig, soo als ik, die met een fieren moet
Dit, by gebrek van Inkt, schreef met mijn eygen bloet.
Bellemperia.
Oratii geeft suchtende, uyt sijn hant op de pen, haer sterk aenfiende soe als sy hem ook doet: de Geeft vluchtende, springt sy op, loopt hem na, moeds zijnde, en hem missende, komt klagende.
Ay my! ach lieve Geest! wat vlugt gy? ey komt weder,
En troost my in den rouw, en set mijn droefheyt neder,
En vlugt doch niet voor my, maer nadert, op dat ik
Mijn herte u ontsluyt; blijft, maer een oogenblik.
Ik heb hem: ey! ik mis, ô neen! hy is gevlooden.
Waer blijf ik? Hemel help! ey help, ik ben in nooden.
Hy volgt, hy houdtme vast: neen Geest, ey denkt dat niet
Dat ik om uwent wil mijn verwe soo verschiet:
Ik wil in eeuwigheyt u byzijn niet verlaten,
Maer sluyt u in mijn arm; u vlugten kan niet baten.
Noch is hy heenen, siet ik meend' dat ik hem hadt:
En in de plaets van hem, heb ik maer wint gevat.
Wat mach ik om een droom ontstellen en verschrik ken:
't Is best dat ik mijn werk voltrek, en ga beschikken.
De Geest weder uyt, en haer aensiende en suchtende als te voeren, entrukt haer de Brief, seggende (terwijl sy verhaest op springt en vlucht.)
Verschrikt niet, maer houd moet, lief Bellemperia,
Want u Oratii geest die volgt u schaduw na.
Ey vlugt niet, maer aenhoort mijn klagen, en mijn sugten;
Blijf staen, en neemt een moet in plaets van schrikkig vlugten
Ik ben Oratii geest, die 't duyvelsche besluyt
Van uwen Broeder, moort in d'armen van fijn Bruyt:
Aensiet my vry, en let op strop, op swaert, op wonden.
Die my ter quader uur ter hellen heenen sonden:
Aenschen mijn bloeke schim, aensiet dit naer gesicht,
| |
| |
Dat star-oogt in de glans van 't belder Hemels-licht.
Die dienstbaerheid die ik u schoone in mijn leven
Met hooge eeden zwoer, zal nimmer u begeven:
Dies kom ik hier tot u, in dit bebloede Kleedt,
Al suchtende ontrust, om dat ik seeker weet,
Dat u gemoedigt hert door 't Hemelsche bestuuren.
Besluit door wreede wraek mijn ziele offer vuuren
Te stooken, en de vlam van uwen heeten moet
Te blusschen in de beek van ons vyanden bloet:
Soo weet dat het besluit des Hemels, dat u dagen,
En doen, hier tijdt en maet gestelt heeft, goet behagen
En wel-gevallen heeft in uwe trouw, en my
Hier schikten, op dat ik u hulp en bystandt zy:
Dus kom ik hier tot u, wel met een onvermogen
Van vlees, maer met den Geest als Caesar opgetogen,
Om u, tot troost en dienst te wesen, en nadien
Dat u beslooten wraek niet wel en kan geschien
Ten zy met mijne hulp; zo sal ik al mijn klagten
Aenvoeren; om de wraek, en 't wit van u gedagten
Te dryven; dan de doodt, die zal daer na het graf
Vervullen met u lijf, en met een Konings staf.
Ik voel het noodt-lot my weer trecken na beneden,
Met grilling, trecking en met siddering van leden,
Ik ga, ik drijf, ik slijt, ik schuil en ik verdwijn.
Den Hemel moet u hulp, en wraek u trooster zijn.
Ach Geest! komt wederom, en hoort na mijne reden,
En helpt my, doch het schijnt dat tranen noch gebeden
In mijn besloten wraek vermogen niet met al;
Maer dat den Hemel my met errenst wreeken zal:
Dus houd' ik my gerust, en sal de tijdt verwagten,
Die eind'lijk zal voldoen het wit van mijn gedagten,
Ik zal de veinsery gebruiken als mijn schilt,
Tot dat het nootlot my in defe wrake spilt.
Don Pedro uit.
Wie komt daer in 't vertrek? my dunkt het is mijn Broeder
Suster segt, en wordt gy noch niet vroeder,
| |
| |
En leert u noch de tijdt en d'ondervinding niet
Dat uwe dwafe min maer op u schade siet?
Dat gy in staet, en goed, in bloedt en in geslachten,
U af-komst reukeloos verkleint en gaet verachten,
Dat gy Kastilien en d'Aragonsche stam,
Die heugeloos van ver uit Konings af-komst quam:
Soo onbedacht verkleint, en door u slecht verkiesen
De glory en de naem van groetheid doet verliesen?
Of is de reden ook door uwe dwase min
Noch dwaesheid heeft mijn hert beseeten in 't verkiefen;
Maer deugd en sinlijkheid die deden my verliesen
Beid' stact en macht, waer door ik heb verlooren, die,
Die ik gewilliglijk mijn Lijf en Leyen biê.
De tijdt heeft my geleert, dat liefd' door leet te missen,
Verliefde Zielen pijnt, meer als daer veele gissen;
En dat verkiesing meer, aen een verliefde Maegd,
Als Konings Scepter zway, haer keurig oog behaegd.
Wat schand heb ik begaen? wat eer heb ik vergeten?
Wat Stam heb ik verkleent? wat grootheid doch versmeten?
Wat staet, wat goet, wat bloet verkort ik met mijn min?
Ach Suster! 't is my leet, dat u vervoerde fin
Soo ongevoeglijk schoort de voortgank van de reden,
Ik bid u wilt doch eens tot overlegging treden,
Bedenkt hoe gy verkoost een Jongeling, die niet
Dan na sijn eigen eer, en sijne afkomst siet:
En wederom verwerpt een Prins, die van geslachten
In eigen deugden, meer als iemant is te achten,
Nu legt eens over, of door d'eene uwe staet
Niet tot den Hemel rijst, en heel te gronde gaet
Soud het so, so was 't een slegt verkiesen:
Maer waerom soud' ik doch, door d'een mijn staet verliesen,
En door den and're die verheffen? wat is deugt
De edele afkomst, daer gy dus van spreeken meugt?
Oratius, wiens deugt en kragten in hem zelven
Soo blonken, dat hy daer den snorkers in kon delven,
Die tuigen dat hy was van Adel, en van bloct
| |
| |
Doorluchtig, en in deugt een heer van sijn gemoet.
Daer tegens, die gy prijft, hoeft schandelijk verlaten
De deugd, en't voorbeeld van sijn Edele Voor-zaten.
Gevangen, en verlost, ge-eert, geyvert, gevrient
Heeft hem Oratius, dat heeft hy weer verdient
Met grouwelijke Moord, en eereloose troeken:
En dit is van sijn deugd en d'edelheid een teeken.
De zucht vervoert u ziel.
Ik bid u stelt ter zy de droefheid, en de reden
Laet die eens tot u nut, haer ampt in u besteden
Schoon of gy hadt gelijk, wat baet u het getreur?
Het is doch al geschiet, en moet 'er nu meê deur.
De Wijsen leeren ons 't verleden te vergeten,
Doet ook soo, quelt u ziel noch innerlijk geweten
Met het voorleden niet: maer overlegt wat raedt
U Redde: van u werdt het opgebeven quaet.
Gy weet wat ongedult, noch hoopeloose sugren
't Verleden niet herdoen: en oock, hoe die gerugten
Van u afwesen zijn in 't Koninklijke Hof,
En elk die mompelt wel: maer niemant weet 'er of.
Indien u reed'lijk heyt wil wijs'lijk overwegen
Wat nurst en dienstig is, soo wikt doch eens ter degen:
Of dit niet best en was, dat gy al metter tijdt,
U schadelijke Min en sotte droefheyd slijt;
En dat gy onder eedt, van niet te openbaren
Van 't geen daer is geschiet, ontslagen wert?
Soud' ik, indien ik kon vergeten mijn verdriet;
Maer dat het slijten zal, dat dunkt my nimmer niet.
Ten schort niet aen mijn willen.
Geselschap en de tydt u droefheyt sullen stillen.
Geselschap walgt my, en de tydt verdriet my.
De eensaemheyt brengt zorg en alle quelling voort,
Niet als een eensaem wesen,
En kan van quelling en van droefheyt my genesen.
| |
| |
Ey zuster, laet u raen, geloost, en doet mijn sin,
Want d'eene droetheid stort u d'ander droefheid in:
Dus bid ik neemt een moed.
Soo was ik van verdriet en alle zorg ontladen,
En noch te meer, soo gy gaeft soo veel plaets mijn raet,
Dat gy u voegen kondt tot meerdering van staet,
Die u geluckig biedt de Prins der Portugeesen.
Die gy geboeyt hebt aen u schoon en deftig Weesen;
Wat luk, wat sekerheid, wat grootheid, en wat magt
Sou sulk een Hou welijk toebrengen ons geslagt?
Beraet u, neemt een moet, en laet het u gevallen.
Gy springt van 't een op 't aer, en soekt het soo te kallen
Dat ik na uwen sin maer my begeven zou:
En of ik my bedogt, en met 'er tijdt de rou
Soo veel ik kon verjoeg, wat sekerheid van 't geene
Dat list mijn tong regeert: ik sweer u by mijn kap.
Ik sweer u by mijn Swaert, en by mijn Ridderschap,
Dat alles wat ik u belooft heb, zal geschieden,
Indien u maer belieft de Prince te gebieden:
Sijn wil is vaerdig, en hy zal u soo voldoen,
Dat sijne trouw by u blijft buiten quaet vermoen.
Wel aen, ik ben te vreên, ik zal my na u voegen,
En u met staet, en hem in sijne liefd' vernoegen:
Mids dat hy my belooft, noch nu, noch nimmermeer
Het geene is voorby te molden, noch mijn eer,
Noch my daerom in 't minst te wraken of te laken.
Ik zal voor hem my zelfs u onderdanig maken.
En ik zal al mijn kragt aenwenden, om mijn leet
Te dempen in sijn liefd'.
Laet hy al zoet en sacht, van tijdt tot tijdt beginnen,
Ik hoop hy door de tijdt mijn hart en liefd' zal winnen,
En dat een goede grondt geleidt, het heel gebouw
Stantvastelijke sticht, en voor den val behouw.
Indien 't u zoo gelieft, en dunkt het u geraden,
Ik vind het ook al goet, en 't kan voor al niet schaden:
Dus ley ik u ten Hoof, op dat het niemand siet,
Of quaet bedenken vat, van dat 'er is geschiet.
|
|
Auteursrechtvrij