Hauk en hazze

[p. 27]

6

In kwestje fan it hûs ferkeapje en wat suniger libje, dat moast dochs net sa'n probleem wêze. En yndie wie dat earste gjin probleem.

Eins foar't ik my dat werklik realisearre, wie 'k eigner fan in mânske pleats oan 'e râne fan 'e Sleattemermar. Yn 'e fierte de kontoeren fan Sleat, Wikel en Balk, wer fierder de earste beammen fan Gaasterlân.

In stjelp as in âld monumint, lykas it massyf en ûnoantaastber grêf fan in farao. Dêr omhinne heldergriene flakten, dy't pas einigen op 'e kime dy't freonlik oandie; hjir en dêr in toer en wat beammen, en dêrtuskenyn de grêven fan de oare farao's. Want foar alles soe 'k hjir as in kening wenje, dêr wie 'k wis fan. En dan noch lang net rêstend yn 'e tombe, mar al oanhâldend yn it selskip fan 'e geasten fan keningen dy't hjir foar my wenne hienen.

Tichterby wie te sjen hoe't de geasten, meast bretale protters, troch de gatten yn it dak yn en út fleagen, en bliek it houtwurk om ferve te razen. Mar foar immen dy't neitinke woe, bleau der plak genôch oer om droech en waarm te sitten.

Dan dy earste jûn, in jûn dat inkeld de wyn foar lûd soarge. Dan wer in fûgel, of wat wie 't? Lûden

[p. 28]

dy't ik ommers wol koe, mar dan fan hiel lang lyn. Om dúdlik te meitsjen dat ik der sels ek noch wie, gong ik lûd sjongend alle keamers troch, it bûthús, de tsjerkehege en folslein lege skuorre, de souder dêr't gjin ljocht wie en dêr't ik, as in bline om my hinne taastend, ynienen werklik allinnich wie. Allinnich mei de rook fan ieuwen stof fan hea, hout en bisten.

As ik troch de flier skeat, waard ik wierskynlik earst nei wiken fûn, as freonen my hjir foar it earst opsykje soenen, en sels dat wie noch mar de fraach. Waard in mummy fûn, útdroege, mar goed konservearre, lykas de oerbliuwsels fan in stik as wat ratten en in kat op 'e bûthússouder.

Ik bleau stean wêr't ik stie, sakke foarsichtich troch de knibbels en siet dêr miskien in healoere, deastil, fjochtsjend tsjin mysels. In kening hearde oer de pleats te hearskjen, net oarsom.

De freonen hienen har hjir de bûsen om útskuord. Dy koenen har al gjin byld foarmje as ik it ris oer in pleats hie. Mar dat koe 'k har, hast sûnder útsûndering hikke en tein yn 'e stêd, net kwea-ôf nimme. En it idee har wizer meitsje te kinnen, hie 'k ek al gau opjûn. Ik lake mar wat mei en wie it eins wol mei har iens dat ik in frjemde taal spriek.

It fêste wurk farwol te sizzen, wie gjin muoite; it skoaljier rûn dochs al te 'n ein. Wat fertaalwurk byinoar te garjen likemin, en ek de freonen dach te sizzen noch net.

Mar dan dy earste nacht op 'e pleats, om my hinne inkeld dat lûd fan wyn en fûgels, dat ik net koe en dochs al, lân dat ik net koe en dochs al. De nacht

[p. 29]

as in tekken oer de pleats hinne. In kleed dat neat trochliet en dochs alles, mar dat neat ûntkomme liet; gjin tinzen, gjin eangst, gjin langst. De âlderwetse opkeamer yn 't foarhûs, boppe de molkenkelder, dy't my beskermjend omsleat, alle lûd bûtendoar hold. Nee, net alle lûd.

Ik wist it wer. Sa wie de nacht op 'e romte, driigjend en feilich tagelyk. Ik wist wer: hjir kin my neat oerkomme, of krekt alles.

Ien ding koe 'k dwaan: de radio oan en harkje nei fertroude stimmen, fertroude muzyk, en 't soe wêze as hie 'k de stêd wer om my hinne. En skriuwe. Want as eat trochgean moast, as wie der neat feroare, dan wienen it de brieven oan Groesjenka, dy't ik al wer sa'n twa jier net mear sjoen hie.

Groesjenka dy't noch hieltyd moaier en begearliker waard op 'e foto's dy't se út en troch meistjoerde. En by elke brief dy't ik skreau, boaze de langst wer oan nei har stal, hast dat fan in dûnseres; it tsjokke, donkere hier, wêrfan't de rook my noait ferlitten hie en dy't ik mar net omskriuwe koe. Ja, miskien in swietrook, as kaam se krekt werom fan in lange kuier yn it Russyske bosk, dêr't de tûken, fol mei hars, har út en troch pleagjend by 't hier fêsthienen; de suver swarte eagen dy't meastentiids ûndogens glimken. Elke brief wer jage de langst troch it bloed fan it bern dat alles hie, mar dochs wat kwyt wie.

Se hie der ynienen west, lykas alles dêr't men earst it bestean net fan ôfwit, mar dêr't men neitiid net mear sûnder kin. In frou dy't mei grut gemak

[p. 30]

Ingelsk prate en ús groep troch Moskou liede, dit yn it ramt fan in kursus Russysk, dêr't ik mei wat freonen oan begûn wie. Ut nijsgjirrigens, foar de grap, om ús wrâld te fergrutsjen, en om 'e moade, hoewol't fansels gjinien fan ús dat tajaan soe.

Groesjenka wie ús gastfrou en dan ien dy't dêr sichtber nocht oan hie. Noch mei de opteinens fan ien dy't soks foar it earst die en alles tagelyk sjen litte woe, brocht se ús nei plakken dêr't alle dielnimmers oan datsoarte kursussen ûntfongen waarden. As ús tolk wie se der as wy har noadich hienen, fersoarge papieren, wie ferpleechster doe't ien fan ús de gryp krige en wie alle dagen wer moai, ûngrypber moai.

Lykwols, as se even neat te dwaan hie, lykas by de lêzings yn it Ingelsk, hold se har ôfsidich en glimke út en troch as ik sabeare tafallich har kant útseach. En ik wie der al gau fan oertsjûge dat se, oars as har kollega's, wol net sa swier tille soe oan 'e wetten fan har griisblau unifoarmpakje.