Camera Obscura

[p. 68]

Bijlage 2
Lijst van drukken

Aan de reconstructie van de drukgeschiedenis tot 1939 heeft het artikel van C. Cath. v.d. Graft, ‘Bibliografie betreffende de Camera Obscura’, in Opstellen bij zijn afscheid van de bibliotheek der Rijksuniversiteit te Utrecht op 31 Mei 1940 aangeboden aan G.A. Evers (Utrecht, 1940), blz. 74-106, ten grondslag gelegen. De daar gegeven beschrijvingen zijn echter alle gecontroleerd en zo nodig verbeterd en/of aangevuld. Indien een beschrijving niet op autopsie berust, is voor het vetgedrukte volgnummer een asterisk (*) geplaatst. De maten van de boekband (hoogte × breedte) zijn tot op een halve centimeter nauwkeurig.

De Camera Obscura of gedeelten eruit werden nog tijdens het leven van Beets vertaald in het Duits, Engels, Frans, Italiaans, Hongaars, Volapük en Zweeds, en na zijn overlijden in het Esperanto, Noors, Tsjechisch, Schiermonnikoogs (een dialect van het Fries) en Roemeens. Die vertalingen zijn niet in deze lijst opgenomen.

Deze bibliografie werd afgesloten op 30 juli 1997.

1

Hildebrand. Camera Obscura. Erven F. Bohn, Haarlem, 1839. iv, 252 blz. + titelblad. 23 × 14 cm. ƒ2,80 (geb.).

Tekening op titelblad door J.W. Kaiser [gegraveerd door W. Steelink?].

Inhoud:

Jongens

Kinderrampen [gedateerd 1839]

Een beestenspel [gedateerd 1836]

Een onaangenaam mensch in den Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

Humoristen

De familie Stastok

Varen en rijden [gedateerd 1837]

Genoegens smaken [gedateerd 1838, gesigneerd Hildebrand]

Een oude kennis

Verre vrienden

Narede, en opdracht aan een vriend

[p. 69]

2

Hildebrand. Camera Obscura. Tweede druk. Erven F. Bohn, Haarlem, 1840. 256 blz. + titelblad. 23 × 13,5 cm. ƒ2,80 (geb.).

Tekening op titelblad door J.W. Kaiser [gegraveerd door W. Steelink?].

Inhoud:

Jongens

Kinderrampen [gedateerd 1839]

Een beestenspel [gedateerd 1836]

Een onaangenaam mensch in den Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

Humoristen

De familie Stastok

Varen en rijden [gedateerd 1837]

Genoegens smaken [gedateerd 1838, gesigneerd Hildebrand]

Een oude kennis

Verre vrienden

Narede, en opdracht aan een vriend. [Narede gedateerd October 1839, opdracht gedateerd April 1840]

3 - 1

Hildebrand. Camera Obscura. Eerste deel. Derde, vermeerderde druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1851. viii, 252 blz. + titelblad. 19 × 11,5 cm.

Tekening op titelblad door J.W. Kaiser [gegraveerd door W. Steelink?].

Inhoud:

De familie Stastok

Een oude kennis

De familie Kegge

Een onaangenaam mensch in den Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

3 - 2

Hildebrand. Camera Obscura. Tweede deel. Derde, vermeerderde druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1851. iv, 160 blz. 19 × 11,5 cm. De twee delen tezamen ƒ2,40 (ing.), ƒ2,80 (geb.).

Inhoud:

Jongens

Kinderrampen

Een beestenspel

Humoristen

Varen en rijden [gedateerd 1837]

Genoegens smaken [gesigneerd Hildebrand]

Verre vrienden

's Winters buiten

[p. 70]

Gerrit Witse [gedateerd 1840]

Narede, en opdracht aan een vriend. (Eerste uitgave.) [gedateerd 1839]. (Tweede uitgave.) Derde uitgave. [gedateerd 1 October 1851]

4 - 1

Hildebrand. Camera Obscura. Eerste deel. [Roofdruk]. H. Hoste, boekhandelaer, Veldstraet, 13, Gent, 1853. 112 blz. 17,5 × 11,5 cm. Prijs onbekend (ing.), prijs onbekend (geb.).

Inhoud:

De familie Stastok

Een oude kennis

Humoristen

4 - 2

Hildebrand. Camera Obscura. Tweede deel. [Roofdruk]. H. Hoste, boekhandelaer, Veldstraet, 43, Gent, 1854. 124 blz. 17,5 × 11,5 cm. Prijs onbekend (ing.), prijs onbekend (geb.).

Inhoud:

De familie Kegge

4 - 3

Hildebrand. Camera Obscura. Derde deel. Leesmuseum. - N^r 9. [Roofdruk]. H. Hoste, boekhandelaer, Veldstraet, 43, Gent, 1854. 176 blz. 17,5 × 11,5 cm. Prijs onbekend (ing.), prijs onbekend (geb.).

Inhoud:

Een onaangenaam mensch in den Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

Jongens

Kinderrampen

Een beestenspel

Varen en rijden [gedateerd 1837]

Genoegens smaken [gesigneerd Hildebrand]

Verre vrienden

's Winters buiten

Gerrit Witse [gedateerd 1840]

Narede, en opdracht aan een vriend. (Eerste uitgave.) [gedateerd 1839]. (Tweede uitgave.) Derde uitgave. [gedateerd 1 October 1851]

5 - 1

Hildebrand. Camera Obscura. Eerste deel. Vierde, volledige Uitgave. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1854. 200 blz. + titelblad. 17,5 × 11 cm.

Titelgravure door J.W. Kaiser [gegraveerd door W. Steelink?].

[p. 71]

Inhoud:

Jongens

Kinderrampen

Een beestenspel

Een onaangenaam mensch in den Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

Humoristen

De familie Stastok

Varen en rijden [gedateerd 1837]

Genoegens smaken [gedateerd 1839, gesigneerd Hildebrand]

Een oude kennis

Verre vrienden

Narede, en opdracht aan een vriend. (Eerste uitgave.) [gedateerd 1839]. (Tweede uitgave.)

5 - 2

Hildebrand. Camera Obscura. Tweede deel. Vierde, volledige, Uitgave. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1854. [iv], 344 blz. 17,5 × 11 cm. De twee delen tezamen ƒ3,25 (ing.), ƒ3,60 (geb.).

Inhoud:

De familie Kegge

's Winters buiten

Gerrit Witse [gedateerd 1840]

Bijvoegsel der derde uitgave, tot de narede en opdracht aan een vriend. [gedateerd 1 October 1851]

Verspreide stukken van Hildebrand. Een aanhangsel tot de 4^de volledige, uitgave zijner Camera Obscura.

Vooruitgang [gedateerd 1837]

Het water

Begraven

Eene tentoonstelling van schilderyen [gedateerd 1838]

De wind [gedateerd 1838]

Andwoord op een brief uit Parijs [gedateerd 17 January 1839, gesigneerd Hildebrand]

Teun de jager [gedateerd 1840]

De veerschipper

De schippersknecht

De barbier

De huurkoetsier

Het Noord-Brabantsche meisjen

De Limburgsche voerman

De Markensche visscher

[p. 72]

De jager en de polsdrager

De Leydsche peuëraar

De Noordhollandsche boerin

De Noordhollandsche boer

De baker [gedateerd 1840]

6

Hildebrand. Camera Obscura. [Vijfde, geïllustreerde, druk]. De Erven F. Bohn, Haarlem, [1857]. [Eerste aflevering:] De familie Stastok. (25,5 × 17 cm). 16 blz. ƒ0,50 per aflevering.

Afbeelding op de voorzijde van het omslag getekend door K.F. Bombléd en in hout gegraveerd door Is. Weissenbruch; houtgravures door W.H. Stam en Is. Weissenbruch naar tekeningen van K.F. Bombléd. Met een illustratie door Bombléd op een niet in de paginering opgenomen blad.

Deze uitgave heeft géén titelpagina; het omslag vermeldt enkel en alleen de auteursnaam, de titel, de naam van de uitgever en de plaats van uitgave.

Niet verder verschenen.

7

Hildebrand. Camera Obscura. Vijfde druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1858 [i.e. 1857]. [iv], 360 blz. + titelblad. 18,5 × 13 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.).

Tekening op titelblad door J.W. Kaiser [gegraveerd door W. Steelink?].

Volgorde en datering der opstellen als in de vierde, volledige uitgave, met uitzondering van: Begraven [gedateerd 1837].

8

Hildebrand. Camera Obscura. Zesde, herziene druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1864. [viii], 360 blz. + titelblad. 18,5 × 13 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.).

Tekening op titelblad door J.W. Kaiser gegraveerd door W. Steelink.

Met verbetering van enige taal- en stijlfouten (met name zuivering van bastaardwoorden) en een ingevoegd, ongepagineerd Voorbericht voor deze uitgave van 4 blz., gedateerd 1 October, 1864 en gesigneerd H. Dit Voorbericht werd in alle volgende uitgaven opgenomen.

Volgorde en datering der opstellen als in de vijfde druk.

9

Hildebrand. Camera Obscura. Zevende, herziene en vermeerderde druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1871. [ii], x, 356 blz. + titelblad. 19,5 × 14 cm. ƒ1,60 (ing.), ƒ1,80 (geb.), ƒ2,25 (geb. in rood linnen, verg. op snee).

[p. 73]

Tekening op titelblad door J.W. Kaiser gegraveerd door W. Steelink.

De Narede, en opdracht aan een vriend. (Eerste uitgave) in deze druk (evenals in de tweede) gedateerd October 1839, die der (Tweede uitgave) is gedateerd April 1840. In volgende drukken blijven deze dateringen gehandhaafd.

Achter het Bijvoegsel der derde uitgave, tot de narede en opdracht aan een vriend is ingevoegd een Laatste bijvoegsel gedateerd 1 Juni 1871, gevolgd door een In Memoriam in het Latijn, gesigneerd Hildebrand.

Achter De baker is toegevoegd een Brief van Hildebrand aan schipper Rietheuvel, gedateerd Dec. 1865 en gesigneerd Hildebrand.

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de vijfde druk, met uitzondering van: Genoegens smaken [gedateerd 1838, gesigneerd Hildebrand].

10

Hildebrand. Camera Obscura. Achtste, herziene druk. Erven F. Bohn, Haarlem, 1872. xii, 436 blz. 25,5 × 18 cm. Prijs onbekend (ing.), ƒ4,50 (geb.), ƒ5,50 (in prachtband, verg. op snee).

Geen titelplaat.

Met wijzigingen in het Voorbericht, gedateerd 19 October 1872 en gesigneerd H.

Het Laatste bijvoegsel gedateerd 1 Juni 1871, gevolgd door een In Memoriam in het Latijn uit de zevende, herziene en vermeerderde druk is gecombineerd tot het Laatste bijvoegsel. (Zevende uitgave.); dit Laatste bijvoegsel is in alle volgende uitgaven in deze vorm opgenomen.

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de zevende, herziene en vermeerderde druk.

11

Hildebrand. Camera Obscura. (Volksuitgaaf.). Negende, herziene druk. Erven F. Bohn, Haarlem, 1874. x, 356 blz. + titelplaat. 19,5 × 13,5 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.).

Nieuwe titelplaat van ‘Hollandsche Jongens’: anonieme steendruk.

Met wijzigingen in het Voorbericht, gedateerd 10 November 1874 en gesigneerd H.

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de achtste, herziene druk.

12

Hildebrand. Camera Obscura. Tiende, herziene druk. Geïllustreerd door F. Carl Sierig. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1878. xii, 436 blz. 34,5 × 27,5 cm. ƒ28,50 (geb.).

[p. 74]

Van deze druk werden vijftig exemplaren gedrukt op groot papier: 44 × 31 cm, genummerd 1 t/m 50. Prijs ƒ75,-.

Geen titelplaat maar op het titelblad een kleine gravure van Petrus Stastokius Jr. die ook voorkomt op blz. 148.

Verschenen in zevenentwintig afleveringen (de eerste in 1875 en de laatste in 1878; prijs per afl. ƒ0,90) en met het Voorbericht van 1877 gedateerd 10 November 1877 uit de elfde, herziene druk, voorafgegaan door een nieuw Voorbericht gedateerd September 1878 met mededelingen over de veranderde volgorde van de opstellen.

De tweehonderd kleine en twintig grote houtgravures (op twintig bladen die niet in de paginering zijn opgenomen) zijn gegraveerd door Smeeton-Tilly (Burn Smeeton en Auguste Tilly: samenwerkend als Smeeton-Tilly) en J.G. Midderigh.

Band gesigneerd R. Gerhold's G.A. Leipzig.

Van deze druk verscheen in 1884 een titeluitgave met op de titelpagina de vermelding: Nieuwe, goedkoope uitgaaf. Prijs ƒ16,50.

Inhoud:

Een onaangenaam mensch in den Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

De familie Kegge

Jongens

Kinderrampen

Een beestenspel

Humoristen

De familie Stastok

Varen en rijden [gedateerd 1837]

Genoegens smaken [gedateerd 1838, gesigneerd Hildebrand]

Een oude kennis

Verre vrienden

's Winters buiten

Gerrit Witse [gedateerd 1840]

Verspreide stukken van Hildebrand

Vooruitgang

Het water

Begraven [gedateerd 1837]

Eene tentoonstelling van schilderijen [gedateerd 1838]

De wind [gedateerd 1838]

Antwoord op een brief uit Parijs [gedateerd 17 Januari 1839, gesigneerd Hildebrand]

Teun de jager [gedateerd 1840]

De veerschipper

De schippersknecht

[p. 75]

De barbier

De huurkoetsier

Het Noordbrabantsche meisje

De Limburgsche voerman

De Markensche visscher

De jager en de polsdrager

De Leidsche peuëraar

De Noordhollandsche boerin

De Noordhollandsche boer

De baker [gedateerd 1840]

Brief van Hildebrand aan schipper Rietheuvel [gedateerd Dec. 1865, gesigneerd Hildebrand]

Narede, en opdracht aan een vriend. (Eerste uitgave.) [gedateerd October 1839]. (Tweede uitgave.) [gedateerd April 1840]

Bijvoegsel der derde uitgave, tot de narede en opdracht aan een vriend. [gedateerd 1 October 1851]

Laatste bijvoegsel. (Zevende uitgave.) [gedateerd 1 Juni 1871]

13

Hildebrand. Camera Obscura. (Volksuitgaaf.). Elfde, herziene druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1877. viii, 360 blz. + titelplaat 19,5 × 14 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.).

Titelplaat van de negende, herziene druk (‘Hollandsche Jongens’: anonieme steendruk).

Met wijzigingen in het Voorbericht, gedateerd 10 November 1877.

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de achtste, herziene druk, met uitzondering van: Eene tentoonstelling van schilderijen [abusievelijk? gedateerd 1831].

14

Hildebrand. Camera Obscura. Twaalfde, herziene druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1880. xii, 532 blz. + titelplaat. 22 × 16 cm. ƒ3,90 (geb.). Nieuwe titelplaat van Smeeton-Tilly (‘Hollandsche Jongens’: houtgravure naar een tekening van Sierig, zevende grote plaat uit de tiende, herziene druk, tussen blz. 118 en 119).

Met wijzigingen in het Voorbericht, gedateerd 1 November 1880.

Deze druk bevat zeer veel zetfouten.

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de achtste, herziene druk, met uitzondering van: Een beestenspel [gedateerd 1836] en Eene tentoonstelling van schilderijen [abusievelijk? gedateerd 1831].

[p. 76]

15

Hildebrand. Camera Obscura. (Volksuitgaaf.). Dertiende, herziene druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1880. viii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.).

Titelplaat van de negende druk (‘Hollandsche Jongens’: lithografie door Tresling & C^o Hof Lith Amst [met niet te ontcijferen signatuur]).

Met wijzigingen in het Voorbericht, gedateerd 1 November 1880.

Deze druk bevat zeer veel zetfouten en verminkingen.

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de achtste, herziene druk, met uitzondering van: Een beestenspel [gedateerd 1836].

16

Hildebrand. Camera Obscura. (Volksuitgaaf.) Veertiende, met zorg herziene druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1883. xii, 360 blz. + titelplaat. 19 × 14 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.).

Titelplaat van Smeeton-Tilly (‘Hollandsche Jongens’; dezelfde als in de twaalfde, herziene druk).

Met redactiewijzigingen in de noot bij het Voorbericht, zesde druk; 1864, deze tekst blijft in volgende drukken gehandhaafd. Gevolgd door een op 1 November, 1883 gedateerd bijvoegsel; dit Voorbericht van den veertienden druk is eveneens in alle volgende uitgaven opgenomen.

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de achtste, herziene druk, met uitzondering van: Kinderrampen [gedateerd 1839], Een beestenspel [gedateerd 1836], Het water [gedateerd 9 Jan. 1838], De wind [gedateerd October, 1838] en De baker [gedateerd 1841].

17

Hildebrand. Camera Obscura. Vijftiende, met zorg herziene druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1884. xx, 528 blz. + titelplaat. 22 × 16 cm. ƒ3,90 (geb.).

Tussen de Franse titel en het Voorbericht, zesde druk; 1864 zit een bladzijde met de tekst: Deze druk is verschenen op den 13^en September 1884, den 70^sten verjaardag van den Schrijver. De Uitgevers.

Nieuwe titelplaat van spelende jongens, getekend door Ch. Rochussen en gegraveerd in staal door E. Abot.

Op Bijvoegsel, veertiende druk; 1883 volgt een vierregelig Naschrift betreffende deze druk, gedateerd 1 Augustus, 1884.

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de veertiende, met zorg herziene druk; met uitzondering van: Varen en rijden [gedateerd November, 1837].

Van deze uitgave zijn vier exemplaren in groter formaat (25 × 16 cm) op

[p. 77]

Hollands papier gedrukt, welke niet in de handel waren. Een van deze werd aan Beets op zijn zeventigste verjaardag aangeboden.

18

Hildebrand. Camera Obscura. (Volksuitgaaf.). Zestiende, met zorg herziene druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1886. xii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14 cm, in prachtband 19 × 14 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.), ƒ2,75 (in prachtband).

Titelplaat van Smeeton-Tilly, dezelfde als in de twaalfde, herziene druk.

Het vierregelig naschrift van de vijftiende, met zorg herziene druk is hier gedateerd 1 Mei 1886.

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de vijftiende, met zorg herziene druk.

19

Hildebrand. Camera Obscura. Zeventiende, met zorg herziene druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1888. xvi, 528 blz. + titelplaat. 22 × 16 cm. ƒ3,90 (geb.).

Titelplaat dezelfde als in de vijftiende, met zorg herziene druk. Aan Bijvoegsel, veertiende druk; 1883 is een noot toegevoegd (blz, x): [Van een hem ten jare 1885 beleefdelijk te kennen gegeven voornemen eener gedeeltelijke vertaling in het Volapük schijnt niets gekomen te zijn. Ook heeft de Schrijver haar, zooveel in hem was, verbeden. Bijv. 1888.]

Onder Bijvoegsel, veertiende druk; 1883 volgt een dertienregelig naschrift, gedateerd 1 October 1888, waarin Hildebrand zich erkentelijk toont dat zijn inmiddels verschenen werk Na vijftig jaar. Noodige en overbodige opheldering van de Camera Obscura ‘met eene zijne stoutste verwachting overtreffende belangstelling begroet en beloond is geworden’. Dit boek heeft tot motto: Lux ludo, dat is in door Beets zelf gevormd, niet-klassiek Latijn: Licht over het spel, namelijk de Camera, (wordt hier verschaft).

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de vijftiende, met zorg herziene druk, met uitzondering van: Verre vrienden [gedateerd 1838], De familie Kegge [gedateerd 1840] en De Noordhollandsche boer [gedateerd 1841].

20

Hildebrand. Camera Obscura. (Volksuitgaaf.). Achttiende, met zorg herziene druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1891. xii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.).

Titelplaat van Smeeton-Tilly, dezelfde als in de twaalfde, herziene druk.

De noot in de zeventiende druk betreffende de vertaling in het Volapük

[p. 78]

wordt hier herhaald met de toevoeging: [Toch verscheen dit jaar eene vertolking van ‘Een oude Kennis’ in die z.g. wereldtaal. (Arnhem, de Muinck & Co.)] Bijv. 1891.

Onder Bijvoegsel, veertiende druk; 1883 volgt een tienregelig naschrift, gedateerd 21 October, 1891, met de mededeling dat van het boek Na vijftig jaar. Noodige en overbodige opheldering van de Camera Obscura, in het najaar van 1887 verschenen, een tweede, geheel herziene druk in het voorjaar van 1888 bij De Erven F. Bohn te Haarlem het licht zag.

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de vijftiende, met zorg herziene druk, met uitzondering van: De Noordhollandsche boer [niet gedateerd].

21

Hildebrand. Camera Obscura. Met portret van den Schrijver (1837). (Volksuitgaaf.). Negentiende, met zorg herziene druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1896. xii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.).

Als titelplaat het jeugdportret van Beets, met de in het oog vallende korenbloem in het knoopsgat, in lichtdruk naar een tekening van L. Springer.

Het vrijwel identieke naschrift uit de achttiende druk is hier gedateerd 1 September, 1896 en is ondertekend met de handtekening van Hildebrand in facsimile.

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de zeventiende, met zorg herziene druk.

22

Hildebrand. Camera Obscura. Met portret van den Schrijver (1837). (Volksuitgaaf.). Twintigste, met zorg herziene druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1900. xii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14 cm, in prachtband 19 × 14 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.), ƒ2,75 (in prachtband).

Het vrijwel identieke naschrift uit de achttiende druk is hier gedateerd 1 Juli, 1900 en is ondertekend met de handtekening van Hildebrand in facsimile.

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de zeventiende, met zorg herziene druk, met uitzondering van 's Winters buiten [gedateerd 1840].

23

Hildebrand. Camera Obscura. Met lithographisch portret van den schrijver (1901) door H.J. Haverman. [Geïllustreerd door F. Carl Sierig]. Een-en-

[p. 79]

Twintigste, met zorg herziene druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1901. xii, 536 blz. + titelplaat. 28 × 20 cm. ƒ5,90 (geb.).

Onder het lithografisch portret de handtekening van Nicolaas Beets in facsimile.

Van het Bijvoegsel, veertiende druk; 1883, gedateerd 1 November, 1883, is de laatste alinea weggelaten; ook het naschrift betreffende de tweede uitgave van Na vijftig jaar ontbreekt.

De illustraties (tien grote en eenenvijftig kleinere) zijn door de uitgevers gekozen uit de tiende, herziene druk.

Voor het overige volgorde en datering der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

24

Hildebrand. Camera Obscura. Met portret van den Schrijver (1837). (Volksuitgaaf.). Twee en twintigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1903. xii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14,5 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.), ƒ2,75 (in prachtband).

Gelijk aan de twintigste druk; het identieke naschrift is ook hier gedateerd 1 Juli, 1900 en is ondertekend met de handtekening van Hildebrand in facsimile.

Volgorde en datering der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

25

Hildebrand. Camera Obscura. Met portret van den Schrijver (1837). (Volksuitgaaf.). Drie en twintigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1904. xii, 360 blz. + titelplaat. 19 × 14 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.), ƒ2,75 (in prachtband).

Gelijk aan de tweeëntwintigste druk; het identieke naschrift is ook hier gedateerd 1 Juli, 1900 en is ondertekend met de handtekening van Hildebrand in facsimile.

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

26

Hildebrand. Camera Obscura. Met portret van den Schrijver (1837). (Volksuitgaaf.). Vier en twintigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1907. xii, 360 blz. + titelplaat. 19 × 14 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.).

Gelijk aan de drieëntwintigste druk; het identieke naschrift is ook hier gedateerd 1 Juli, 1900 en is ondertekend met de handtekening van Hildebrand in facsimile.

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

[p. 80]

27

Hildebrand. Camera Obscura. Vijf en twintigste druk. [Geïllustreerd door F. Carl Sierig]. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1909. 20, xvi, 528 blz. + titelplaat. 22 × 15,5 cm. ƒ2,50 (ing.), ƒ3,25 (geb.).

Aan deze jubileumuitgave gaat een reeks van ongeveer honderd uitspraken over de Camera Obscura vooraf die door de uitgevers gevraagd zijn aan kunstenaars, geleerden en politici. Daarnaast zijn enige uittreksels uit beoordelingen van vroeger datum opgenomen. Met een woord vooraf van ‘De uitgevers’, gedateerd November 1909.

Titelplaat van Smeeton-Tilly (‘Hollandsche Jongens’), dezelfde als in de twaalfde, herziene druk. De drieëntwintig illustraties (op drieëntwintig bladen die niet in de paginering zijn opgenomen) zijn ontleend aan de tiende, herziene druk maar in een andere keuze dan bij de eenentwintigste, met zorg herziene druk. Geen handtekening onder het naschrift (gedateerd 1 Juli, 1900). Met een portret van de schrijver op hoge leeftijd in blinddruk op de voorzijde van de band. Voorzien van een in de rug bevestigd leeslint.

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

28

Hildebrand. Camera Obscura. (Volksuitgaaf.). Zes en twintigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1911. xii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.), ƒ2,75 (in prachtband).

Titelplaat van Rochussen, dezelfde als in de vijftiende, met zorg herziene druk, fotografisch gereproduceerd en hier met het onderschrift

Hoe zalig, als de jongenskiel
Nog om de schouders glijdt!
Dan is het hemel in de ziel,
En alles even blijd.

Overigens gelijk aan de vierentwintigste druk.

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

29

Hildebrand. Camera Obscura. Zeven en twintigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1914. viii, 360 blz. 18 × 12 cm. ƒ0,90 (geb.), ƒ1,50 (halfleder), ƒ2,- (in etui).

Titelplaat, Bijvoegsel, veertiende druk; 1883 en naschrift ontbreken; alleen Voorbericht, zesde druk; 1864 gaat vooraf aan de tekst.

Dit is geen nadruk van de voorafgaande drukken van dezelfde omvang.

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

[p. 81]

30

Hildebrand. Camera Obscura. (Volksuitgaaf.). Acht en twintigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1915. xii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,80 (geb.), ƒ2,75 (prachtband).

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

31 a

Hildebrand. Camera Obscura. (Volksuitgaaf.). Negen en twintigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1917. xii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14 cm. ƒ1,60 (ing.), ƒ2,- (geb.).

Titelplaat van Smeeton-Tilly (‘Hollandsche Jongens’).

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

31 b

Hildebrand. Camera Obscura. (Geïllustreerd [door F. Carl Sierig].). Negen en twintigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1917. xii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14 cm. ƒ2,50 (geb.).

Titelplaat met onderschrift: ‘La Chambre Obscure’[.] Naar een sepiateekening door Jurriaan Andriessen, 1742-1819, in het bezit van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap.

Deze druk heeft de drieëntwintig illustraties (op drieëntwintig bladen die niet in de paginering zijn opgenomen) van de vijfentwintigste druk; de illustratie bij Teun de jager is evenwel door een andere (eveneens van Smeeton-Tilly) vervangen.

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

32

Hildebrand. Camera Obscura. (Volksuitgaaf.). Dertigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1919. xii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14 cm. ƒ1,60 (ing.), ƒ2,-(geb.).

Titelplaat van Jurriaan Andriessen (‘La Chambre Obscure’).

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

33

Hildebrand. Camera Obscura. Met noten van J.M. Acket. Schooluitgaaf. Een en dertigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1920. xii, 396 blz. 19,5 × 14 cm. ƒ2,80 (geb.).

Titelplaat, Voorbericht, zesde druk; 1864 en Bijvoegsel, veertiende druk; 1883 ontbreken; alleen het naschrift van de twintigste druk, gedateerd 1 Juli 1900, is behouden. Toegevoegd zijn een Inleiding bij de aantekeningen en Aanteekeningen [sic!] bij het titelblad.

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

[p. 82]

34

Hildebrand. Camera Obscura. (Volksuitgaaf.). Twee en dertigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1921. xii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14 cm. ƒ2,- (ing.), ƒ2,80 (geb.).

Titelplaat van Jurriaan Andriessen (‘La Chambre Obscure’).

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

35

Hildebrand. Camera Obscura. Drie en dertigste druk. [Geïllustreerd door F. Carl Sierig]. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1921. xvi, 528 blz. + titelplaat. 23 × 16 cm. ƒ6,- (ing.), ƒ8,- (geb.), ƒ10,- (halfleder).

Titelplaat en illustraties als in de vijfentwintigste druk, minus de vierde bij De familie Kegge. Voorzien van een in de rug bevestigd leeslint.

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

36

Hildebrand. Camera Obscura. Met noten van J.M. Acket. Schooluitgaaf. Vier en dertigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1923. xii, 400 blz. 19,5 × 14 cm. ƒ2,80 (geb.).

Inhoud gelijk aan de eenendertigste druk. Toegevoegd is: Bij de tweede druk der noten.

37

Hildebrand. Camera Obscura. Volksuitgaaf. Vijf-en-Dertigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1924. xii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14 cm. ƒ1,90 (geb.), ƒ3,60 (halfleder).

Titelplaat in gebonden editie van Sierig (‘Het Diakenhuismannetje vertelt zijn historie’), in editie in halfleder van Jurriaan Andriessen (‘La Chambre Obscure’).

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

38

Hildebrand. Camera Obscura. Met noten van J.M. Acket. Schooluitgaaf. Zes en dertigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1928. xii, 400 blz. 19,5 × 14 cm. ƒ2,80 (geb.).

Inhoud gelijk aan de vierendertigste druk. Toegevoegd is: Bij de derde druk der noten.

39

Hildebrand. Camera Obscura. Volksuitgaaf. Zeven-en-Dertigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1930. xii, 360 blz. + titelplaat. 19,5 × 14 cm. ƒ1,90 (ing.), ƒ2,50 (geb.), ƒ3,60 (halfleder).

[p. 83]

Als titelplaat een nieuw jeugdportret van Beets, met onderschrift N. Beets. J. Immerzeel, junior, excud. Dit is een autotypie naar een staalgravure van J.P. Lange naar W. Grebner, opgenomen in de Nederlandsche Muzen-Almanak voor 1838.

Volgorde der opstellen als in de twintigste, met zorg herziene druk.

40

Hildebrand. Camera Obscura. Uitgegee met inleiding en aantekeninge van Prof. Dr. G. Dekker, Uniwersiteitskollege, Potchefstroom. ‘Uit die Dietse Boord’, No. 3. Onder redaksie van Prof. Dr. Th. le Roux, Uniwersiteitskollege, Pretoria en Prof. Dr. G. Dekker, Uniwersiteitskollege, Potchefstroom. Firma J.H. de Bussy, H.A.U.M. v/h J. Dusseau & Co., Pretoria, Kaapstad, 1932. xlvi, 358 blz. + titelplaat. 20 × 14,5 cm. ƒ4,50 [?] (geb.).

Uitgave voor Zuid-Afrika.

Als titelplaat het portret van Beets uit 1837 naar een tekening van L. Springer, hier met het onderschrift Hildebrand.

Inhoud:

Voorwoord [gedateerd Julie, 1931, gesigneerd Die redaksie]

Inleiding

Humoristen

Een onaangenaam mensch in den Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

De familie Stastok

Een oude kennis

De familie Kegge [gedateerd 1840]

Gerrit Witse [gedateerd 1840]

Narede, en opdracht aan een vriend. (Eerste uitgave.) [gedateerd October 1839]. (Tweede uitgave.) [gedateerd April 1840]

Aantekeninge.

Voorwoord, Inleiding en Aantekeninge in het Zuid-Afrikaans.

Tegenover de Aantekeninge staat de titelplaat ‘La Chambre Obscure’ van de negenentwintigste, geïllustreerde druk. Tussen de tekst vijf illustraties ontleend aan J. Dyserinck Dr. Nicolaas Beets, waarvan twee teruggaan op illustraties van K.F. Bombléd in de voorgenomen vijfde druk en drie op illustraties van Louis Raemakers in H. Ph. [Visser] 't Hooft De student Beets.

41

Hildebrand. Camera Obscura. Met noten van J.M. Acket. Schooluitgaaf. Acht en dertigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1935. xii, 400 blz. 19 × 14 cm. ƒ2,80 (geb.).

Inhoud gelijk aan die van de zesendertigste druk.

[p. 84]

42

Hildebrand. Camera Obscura. Goedkoope uitgaaf. Negen en dertigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1939. xviii, 438 blz. 18,5 × 12 cm. ƒ1,50 (ing.), ƒ1,90 (geb.).

Geen titelplaat, de inhoud is gelijk aan die van de zevenendertigste druk maar de noten die in de verschillende uitgaven aan de voet van de bladzijden werden gegeven zijn hier achter de tekst geplaatst.

43

Hildebrand. Camera Obscura. Geïllustreerd door Jo Spier. Jubileum-uitgave 1839-1939. Veertigste druk. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1939. xvi, 464 blz. 31 × 21,5 cm. ƒ17,50 (geb.), ƒ40,-(leder).

Inhoud gelijk aan die van de negenendertigste druk.

44

Hildebrand. Camera Obscura. Met honderd [102] teekeningen van Jo Spier. Een en veertigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1940. xvi, 476 blz. 27 × 18,5 cm. ƒ6,-(geb.).

Inhoud gelijk aan die van de negenendertigste druk.

45

Hildebrand. Camera Obscura. Goedkoope uitgaaf. Twee en veertigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1942. xviii, 438 blz. 27 × 18,5 cm. ƒ2,50 (geb.).

Met portret van Hildebrand (Nicolaas Beets) aet. 82 door H.J. Haverman en drie illustraties door Sierig op vier niet in de paginering opgenomen bladen.

Inhoud gelijk aan die van de negenendertigste druk.

46

Hildebrand. Camera Obscura. Met noten van J.M. Acket. Schooluitgaaf. Drie en veertigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1942. [iv], xii, 360 blz. 19 × 14 cm. ƒ2,95 (geb.).

Met een los boekje: J.M. Acket. Noten behoorende tot de Schooluitgaaf van de Camera Obscura. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, [1942]. 48 blz. 18,5 × 12,5 cm.

Inhoud gelijk aan die van de zesendertigste druk.

47

Hildebrand. Camera Obscura. Uitgegee met inleiding en aantekeninge van Prof. Dr. G. Dekker, Universiteitskollege, Potchefstroom. ‘Uit die Dietse

[p. 85]

Boord’, No. 3. Onder redaksie van Prof. Dr. Th. le Roux, Universiteit Pretoria en Prof. Dr. G. Dekker, Universiteitskollege, Potchefstroom. [Tweede druk]. Firma J.H. de Bussy, H.A.U.M. v/h J. Dusseau & Co., Pretoria, Kaapstad, 1942. [ii], xliv, 358 blz. 20,5 × 14,5 cm. Prijs onbekend (geb.).

48

Hildebrand. Camera Obscura. Met noten van J.M. Acket gewijzigd en aangevuld door Dr P.H. Schröder. Schooluitgaaf. Vier en veertigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1943. xii, 364 blz. 19,5 × 14 cm. ƒ2,95 (geb.).

Met een voorwoord van P.H. Schröder; resterende inhoud gelijk aan die van de zesendertigste druk.

49

Hildebrand. Camera Obscura. Goedkoope uitgaaf. Vijf en veertigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1943. xviii, 438 blz. 19 × 13 cm. ƒ2,50 (geb.).

Met portret van Hildebrand (Nicolaas Beets) aet. 82 door H.J. Haverman op een niet in de paginering opgenomen blad.

Inhoud gelijk aan die van de negenendertigste druk.

50

Hildebrand. Camera Obscura. Met honderd teekeningen van Jo Spier. Zes en veertigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1945 [i.e. 1946]. xvi, 452 blz. 25 × 18 cm. ƒ10,-(geb.).

Inhoud gelijk aan die van de negenendertigste druk.

51

Hildebrand. Camera Obscura. Met honderd teekeningen van Jo Spier. Zeven en veertigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1946. xvi, 452 blz. 25,5 × 18,5 cm. ƒ6,00 [?] (geb.).

Inhoud gelijk aan die van de negenendertigste druk.

52

Hildebrand. Camera Obscura. Goedkoope uitgaaf. Acht en veertigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1947. xvi, 400 blz. 21 × 13 cm. ƒ3,90 (geb.).

Met portret van Hildebrand (Nicolaas Beets) aet. 82 [door H.J. Haverman] op een niet in de paginering opgenomen blad.

Met een los boekje: Noten ten dienste van het onderwijs en behorende tot de Camera Obscura acht en veertigste druk. De Erven F. Bohn n.v.,

[p. 86]

Haarlem, [1947]. 40 blz. [het omslag meegeteld] 20,5 × 12 cm.

Inhoud gelijk aan die van de negenendertigste druk.

53

Hildebrand. Camera Obscura. Met noten van J.M. Acket gewijzigd en aangevuld door Dr P.H. Schröder. Schooluitgaaf. Negen en veertigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1947. xii, 364 blz. 20 × 14 cm. ƒ3,90 (geb.).

Met twee voorwoorden van P.H. Schröder; resterende inhoud gelijk aan die van de zesendertigste druk.

54

Hildebrand. Camera Obscura. Uitgegee met inleiding en aantekeninge van Prof. Dr. G. Dekker, Universiteitskollege, Potchefstroom. ‘Uit die Dietse Boord’, No. 3. Onder redaksie van Prof. Dr. Th. le Roux, Universiteitskollege, Pretoria en Prof. Dr. G. Dekker, Universiteitskollege, Potchefstroom. Derde druk. J.H. de Bussy, H.A.U.M. v/h Jaques [Jacques] Dusseau & Co., Pretoria, Kaapstad, 1947. xlvi, 362. blz. + titelplaat. 20,5 × 15,5 cm. Prijs onbekend (geb.).

55

Hildebrand. Camera Obscura. Met illustraties naar teekeningen van Jo Spier. Vijftigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1949. xvi, 464 blz. 29,5 × 23,5 cm. ƒ18,-(geb.).

Met een Overzicht van de drukken voorin. Resterende inhoud gelijk aan die van de negenendertigste druk.

56

Hildebrand. Camera Obscura. Met illustraties naar tekeningen van Jo Spier. Een en vijftigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1952. xvi, 460 blz. 22,5 × 15,5 cm. ƒ7,90 (geb.).

Met een Overzicht van de drukken achterin. Resterende inhoud gelijk aan die van de negenendertigste druk.

57

Hildebrand. Camera Obscura. Met illustraties naar tekeningen van Jo Spier. Twee en vijftigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1953. xvi, 462 blz. [Vanaf ongenummerde pagina 458 foutief genummerd] 16,5 × 11 cm. ƒ3,75 (ing.).

Met een Overzicht van de drukken achterin. Resterende inhoud gelijk aan die van de negenendertigste druk.

[p. 87]

58

Hildebrand. Camera Obscura. Met illustraties naar tekeningen van Jo Spier. Drie en vijftigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1953. xvi, 476 blz. 22,5 × 15,5 cm. ƒ7,90 (geb.).

Met een Overzicht van de drukken op blz. xii. Resterende inhoud gelijk aan die van de negenendertigste druk.

*59

Hildebrand. Camera Obscura. [Eerste druk als Prisma-pocket]. Naar de laatste door de auteur geziene uitgave. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken. Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht, Antwerpen, [nov. 1953]. 414 blz. ƒ1,25 (pocket).

Inhoud:

Voorbericht, zesde druk 1864 [gedateerd 1 October, 1864]

Bijvoegsel, veertiende druk 1883 [gedateerd 1 November, 1883 en ondertekend met de handtekening van Hildebrand in facsimile]

Jongens

Kinderrampen [gedateerd 1839]

Een beestenspel [gedateerd 1836]

Een onaangenaam mens in de Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

Humoristen

De familie Stastok

Varen en rijden [gedateerd November 1837]

Genoegens smaken [gedateerd 1838, gesigneerd Hildebrand]

Een oude kennis

Verre vrienden [gedateerd 1838]

Narede, en opdracht aan een vriend (Eerste uitgave) [gedateerd October 1839]. (Tweede uitgave) [gedateerd April 1840]

De familie Kegge [gedateerd 1840]

's Winters buiten [gedateerd 1840]

Gerrit Witse [gedateerd 1840]

Bijvoegsel der derde uitgave, tot de narede en opdracht aan een vriend [gedateerd 1 October 1851]

Laatste bijvoegsel (Zevende uitgave) [gedateerd 1 Juni 1871]

Verspreide stukken van Hildebrand

Vooruitgang [gedateerd 1837]

Het water [gedateerd 9 Jan. 1838]

Begraven [gedateerd 1837]

Een tentoonstelling van schilderijen [gedateerd 1838]

De wind [gedateerd October 1838]

[p. 88]

Antwoord op een brief uit Parijs [gedateerd 17 Januari 1839, gesigneerd Hildebrand]

Teun de jager [gedateerd 1840]

De veerschipper

De schippersknecht

De barbier

De huurkoetsier

Het Noordbrabantse meisje

De Limburgse voerman

De Markense visser

De jager en de polsdrager

De Leidse peuëraar

De Noordhollandse boerin

De Noordhollandse boer

De baker [gedateerd 1841]

Brief van Hildebrand aan schipper Rietheuvel [gedateerd Dec. 1865]

60

Hildebrand. Camera Obscura. [Tweede druk]. Naar de laatste door de auteur geziene uitgave. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken. Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht, Antwerpen, [1954]. 416 blz. 18 × 11 cm. ƒ1,25 (pocket).

61

Hildebrand. Camera Obscura. [Derde druk]. Naar de laatste door de auteur geziene uitgave. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken. Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht, Antwerpen, [1954]. 416 blz. 18 × 11 cm. ƒ1,25 (pocket).

62

Hildebrand. Camera Obscura. [Vierde druk]. Naar de laatste door de auteur geziene uitgave. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken. Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht, Antwerpen, [wrs. 1955]. 416 blz. 18 × 11 cm. ƒ1,25 (pocket).

63

Hildebrand. Camera Obscura. [Vijfde druk]. Naar de laatste door de auteur geziene uitgave. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken, 63. Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht, Antwerpen, [1957]. 328 blz. 18 × 11 cm. ƒ1,25 (pocket).

[p. 89]

Inhoud:

Voorbericht, zesde druk 1864 [gedateerd 1 October, 1864]

Bijvoegsel, veertiende druk 1883 [gedateerd 1 November, 1883 en ondertekend met de handtekening van Hildebrand in facsimile]

Jongens

Kinderrampen [gedateerd 1839]

Een beestenspel [gedateerd 1836]

Een onaangenaam mens in de Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

Humoristen

De familie Stastok

Varen en rijden [gedateerd November 1837]

Genoegens smaken [gedateerd 1838, gesigneerd Hildebrand]

Een oude kennis

Verre vrienden [gedateerd 1838]

Narede, en opdracht aan een vriend (Eerste uitgave) [gedateerd October 1839]. (Tweede uitgave) [gedateerd April 1840]

De familie Kegge [gedateerd 1840]

's Winters buiten [gedateerd 1840]

Gerrit Witse [gedateerd 1840]

Bijvoegsel der derde uitgave, tot de narede en opdracht aan een vriend [gedateerd 1 October 1851]

Laatste bijvoegsel (Zevende uitgave) [gedateerd 1 Juni 1871]

64

Hildebrand. Camera Obscura. [Zesde druk]. Naar de laatste door de auteur geziene uitgave. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken, 63. Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht, Antwerpen, [1958]. 328 blz. 18 × 11 cm. ƒ1,25 (pocket).

65

Hildebrand. Camera Obscura. [Zevende druk]. Naar de laatste door de auteur geziene uitgave. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken, 63. Prisma-boeken, Utrecht, Antwerpen, [1959]. 328 blz. 18 × 11 cm. ƒ1,25 (pocket).

66

Hildebrand. Camera Obscura. [Achtste druk]. Naar de derde uitgave van 1851. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken, 63. Prisma-boeken, Utrecht, Antwerpen, [1960]. 320 blz. 18 × 11 cm. ƒ1,25 (pocket).

Voorbericht, zesde druk 1864, Bijvoegsel, veertiende druk 1883 en Laatste bijvoegsel (Zevende uitgave) zijn weggelaten.

[p. 90]

67

Hildebrand. Camera Obscura. Met illustraties naar tekeningen van Jo Spier. Vier en vijftigste druk. De Erven F. Bohn n.v., Haarlem, 1961. xvi, 464 blz. [Vanaf ongenummerde pagina 458 foutief genummerd] 22,5 × 15,5 cm. ƒ5,75 (geb.).

Met een Overzicht van de drukken achterin. Resterende inhoud gelijk aan die van de negenendertigste druk.

68

Hildebrand. Camera Obscura. [Negende druk]. Naar de derde uitgave van 1851. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken, 63. Prisma-boeken, Utrecht, Antwerpen, [1962]. 320 blz. 18 × 11 cm. ƒ1,25 (pocket).

69

Hildebrand. Camera Obscura. [Tiende druk]. Naar de derde uitgave van 1851. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken, 63. Prisma-boeken, Utrecht, Antwerpen, [1962]. 320 blz. 18 × 11 cm. ƒ1,25 (pocket).

70

Hildebrand. Camera Obscura. [Elfde druk]. Naar de derde uitgave van 1851. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken, 63. Prisma-boeken, Utrecht, Antwerpen, [1964]. 320 blz. 18 × 11 cm. ƒ1,75 (pocket).

71

Hildebrand. Camera Obscura. [Twaalfde druk]. Naar de derde uitgave van 1851. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken, 63. Prisma-boeken, Utrecht, Antwerpen, [1965]. 368 blz. 18 × 11 cm. ƒ1,90 (pocket).

72

Hildebrand. Camera Obscura. Ontwerp omslag Harm van Tongeren. Nationale Uitgeverij, Rotterdam, [1966?]. 192 blz. 19,5 × 13,5 cm. ƒ5,90 (pocket).

[Reeksnummer?] 9 onderaan op de rug.

Inhoud:

Een onaangenaam mens in de Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

De familie Stastok

De familie Kegge [gedateerd 1840]

Gerrit Witse [gedateerd 1840]

Genoegens smaken [gedateerd 1838, gesigneerd Hildebrand]

Een oude kennis

Verre vrienden [gedateerd 1838]

[p. 91]

Narede, en opdracht aan een vriend (Eerste uitgave) [gedateerd October 1839]. (Tweede uitgave) [gedateerd April 1840]

's Winters buiten [gedateerd 1840]

73

Hildebrand. Camera Obscura. Met illustraties van C.A.B. Bantzinger. Een deel uit de Klassieken-reeks. [11]. Nederlandse Boekenclub, 's-Gravenhage, [1967]. 440 blz. 21,5 × 15 cm. ƒ12,60 (geb.; ledenprijs), ƒ17,50 (geb.).

Inhoud:

Jongens

Kinderrampen [gedateerd 1839]

Een beestenspel [gedateerd 1836]

Een onaangenaam mens in de Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

Humoristen

De familie Stastok

Varen en rijden [gedateerd November 1837]

Genoegens smaken [gedateerd 1838, gesigneerd Hildebrand]

Een oude kennis

Verre vrienden [gedateerd 1838]

De familie Kegge [gedateerd 1840]

's Winters buiten [gedateerd 1840]

Een tentoonstelling van schilderijen [gedateerd 1838]

De jager en de polsdrager

Gerrit Witse [gedateerd 1840]

74

Hildebrand. Camera Obscura. [Twaalfde druk, bijdruk]. Naar de derde uitgave van 1851. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken, 63. Prisma-boeken, Utrecht, Antwerpen, [1967]. 368 blz. 18 × 11 cm. ƒ1,90 (pocket).

Deze bijdruk is behalve door het ontbreken van de copyrightvermelding ook nog van de druk van 1965 te onderscheiden doordat de cijferreeks 1900032 op de achterzijde van het omslag linksonder in plaats van rechtsonder de tekst staat.

75

Hildebrand. Camera Obscura. Naar de derde vermeerderde druk van 1851. De Witte Olifant. G.A. van Oorschot, Amsterdam, [1968]. 264 blz. 21 × 13,5 cm. Prijs onbekend (ing.), ƒ13,90 [?] (geb.).

Met een Bij deze herdruk door R. Nieuwenhuys, gedateerd Juni 1968.

[p. 92]

Inhoud:

De familie Stastok

Een oude kennis

De familie Kegge

Een onaangenaam mens in de Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

Jongens

Kinderrampen [gedateerd 1839]

Een beestenspel [gedateerd 1836]

Humoristen

Varen en rijden [gedateerd November 1837]

Genoegens smaken [gedateerd 1838, gesigneerd Hildebrand]

Verre vrienden [gedateerd 1838]

's Winters buiten [gedateerd 1840]

Gerrit Witse [gedateerd 1840]

76

Hildebrand. Camera Obscura. [Dertiende druk]. Naar de derde uitgave van 1851. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-boeken, 63. Prisma-boeken, Utrecht, Antwerpen, [1969]. 368 blz. 18 × 11 cm. ƒ2,50 (pocket).

77

Hildebrand. Camera Obscura. [Veertiende druk]. Naar de derde uitgave van 1851. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-roman, 63. Prisma-boeken, Utrecht, Antwerpen, [1971]. 368 blz. 18 × 11 cm. ƒ2,75 (pocket).

78

Hildebrand. Camera Obscura. [Vijftiende druk]. Naar de derde uitgave van 1851. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-roman, 63. Prisma-boeken, Utrecht, Antwerpen, [1973]. 368 blz. 18 × 11 cm. ƒ3,- (pocket).

79

Hildebrand. Camera Obscura. Zestiende druk. Naar de derde uitgave van 1851. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-roman, 63. Prisma-boeken, Utrecht, Antwerpen, 1975. 368 blz. 18 × 11 cm. ƒ3,60 (pocket).

80

Hildebrand. Camera Obscura. Geïllustreerd door F. Carl Sierig. Nieuwe, goedkoope uitgaaf. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1884. Uitgeverij Amsterdam Boek b.v., Amsterdam, 1976. xii, 436 blz. 35 × 26,5 cm. ƒ195,- (geb.).

Facsimile-uitgave van de titeluitgave van 12.

[p. 93]

81

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. 50ste Amstelpaperback. L.J. Veen, Wageningen, [1977]. 448 blz. 19,5 × 12,5 cm. ƒ16,- (pap.).

Inhoud:

Voorbericht, zesde druk (1864) [gedateerd 1 oktober 1864]

Bijvoegsel, veertiende druk (1883) [gedateerd 1 november 1883, gesigneerd Hildebrand]

Jongens

Kinderrampen [gedateerd 1839]

Een beestenspel [gedateerd 1836]

Een onaangenaam mensch in de Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

Humoristen

De familie Stastok

Varen en rijden [gedateerd november 1837]

Genoegens smaken [gedateerd 1838, gesigneerd Hildebrand]

Een oude kennis

Verre vrienden [gedateerd 1838]

Narede, en opdracht aan een vriend (Eerste uitgave) [gedateerd oktober 1839]. (Tweede uitgave) [gedateerd april 1840]

De familie Kegge [gedateerd 1840]

's Winters buiten [gedateerd 1840]

Gerrit Witse [gedateerd 1840]

Bijvoegsel der derde uitgave tot de narede en opdracht aan een vriend [gedateerd 1 oktober 1851]

Laatste bijvoegsel (Zevende uitgave) [gedateerd 1 juni 1871]

Verspreide stukken

Vooruitgang [gedateerd 1837]

Het water [gedateerd 9 januari 1838]

Begraven [gedateerd 1837]

Een tentoonstelling van schilderijen [gedateerd 1838]

De wind [gedateerd oktober 1838]

Antwoord op een brief uit Parijs [gedateerd 17 januari 1839, gesigneerd Hildebrand]

Teun de jager [gedateerd 1840]

De veerschipper

De schippersknecht

De barbier

De huurkoetsier

Het Noordbrabantse meisje

[p. 94]

De Limburgse voerman

De Markense visser

De jager en de polsdrager

De Leidse peueraar

De Noordhollandse boerin

De Noordhollandse boer

De baker [gedateerd 1841]

Brief van Hildebrand aan schipper Rietheuvel [gedateerd december 1865, gesigneerd Hildebrand]

82

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. 2e druk. 50ste Amstelpaperback. L.J. Veen, Wageningen, [1977]. 448 blz. 19,5 × 12,5 cm. ƒ16,-(pap.).

83

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. 3e druk. 50ste Amstelpaperback. L.J. Veen, Wageningen, [1978]. 448 blz. 19,5 × 12,5 cm. ƒ16,75 (pap.).

84

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. 4e druk. 50ste Amstelpaperback. L.J. Veen, Wageningen, [1978]. 448 blz. 19,5 × 12,5 cm. ƒ16,75 (pap.).

85

Hildebrand. Camera Obscura. Zeventiende druk. Naar de derde uitgave van 1851. Met illustraties van Karel Thole. Prisma-roman, 63. Prisma-boeken, Utrecht, Antwerpen, 1978. 368 blz. 18 × 11 cm. ƒ4,25 (pocket).

86

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. Amstel Klassiek. L.J. Veen, Wageningen, [1978]. 448 blz. 20 × 13 cm. ƒ21,50 (in band).

87

Hildebrand. Camera Obscura. Ingeleid door prof. dr ir H. Mol. Vignet- en bandontwerp en grafische vormgeving: Jan van den Bouwhuijsen. Biblio-

[p. 95]

theek der Nederlandse Letteren. Elsevier, Amsterdam, Brussel, 1978. xx, 316 blz. 20,5 × 13,5 cm. ƒ31,50 (geb.).

Met Gravure van Nicolaas Beets (1837) op blz. iv en Titelpagina van een oude editie van de Camera Obscura (1839) op blz. 4.

Deze uitgave is in twee verschillende banden vervaardigd: de exemplaren voor Nederland in donkerbruin linnen band met een eenvoudig kader waarbinnen op het voorplat auteursnaam, titel en reeksmerk en op de rug auteursnaam en titel; die voor België in gemarmerd beige kunstleren band met een versierd kader waarbinnen op het voorplat alleen de reeksnaam en op de versierde rug auteursnaam, titel en uitgeversnaam, en voorzien van een in de rug bevestigd leeslint.

Inhoud:

Jongens

Kinderrampen [gedateerd 1839]

Een beestenspel [gedateerd 1836]

Een onaangenaam mens in de Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

Humoristen

De familie Stastok

Varen en rijden [gedateerd November 1837]

Genoegens smaken [gedateerd 1838, gesigneerd Hildebrand]

Een oude kennis

Verre vrienden [gedateerd 1838]

Narede, en opdracht aan een vriend (Eerste uitgave) [gedateerd October 1839]. (Tweede uitgave) [gedateerd April 1840]

De familie Kegge [gedateerd 1840]

's Winters buiten [gedateerd 1840]

Gerrit Witse [gedateerd 1840]

Bijvoegsel der derde uitgave tot de Narede en opdracht aan een vriend [gedateerd 1 October 1851]

88

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. 2e druk. Amstel Klassiek. L.J. Veen, Wageningen, [1979]. 448 blz. 20 × 13 cm. ƒ22,75 (in band).

89

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. 3e druk. Amstel Klassiek. L.J. Veen, Ede, [1979]. 448 blz. 20 × 13 cm. Prijs onbekend (in band).

[p. 96]

90

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. 4e druk. Amstel Klassiek. L.J. Veen, Ede, [1979]. 448 blz. 20 × 13 cm. Prijs onbekend (in band).

91

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. 5e druk. Amstel Klassiek. L.J. Veen, Utrecht, [1980]. 448 blz. 20,5 × 13 cm. Prijs onbekend (in band).

92

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. Bandontwerp P.A.H. van der Harst. 6e druk. Amstel Klassiek. Veen, uitgevers, Utrecht, 1980. 448 blz. 20,5 × 13 cm. Prijs onbekend (in band).

93

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. Bandontwerp: P.A.H. van der Harst. 7e druk. Amstel Klassiek. Veen, uitgevers, Utrecht, Antwerpen, 1981. 448 blz. 20,5 × 13 cm. Prijs onbekend (in band).

94

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. Omslagontwerp: Stephan Saaltink. 5e druk. Amstelpaperback. Veen, uitgevers, Utrecht, Antwerpen, 1982. 448 blz. 20 × 12,5 cm. ƒ20,-(pap.).

Het restant van de oplage van deze uitgave is in juni [?] 1985 voorzien van een door Karel van Laar ontworpen los omslag.

95

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. Bandontwerp: Jan Weijman. Meester vertellers. Veen, uitgevers, Utrecht, Antwerpen, 1983. 448 blz. 20,5 × 13,5 cm. ƒ19,90 (in band).

Deze uitgave werd vervaardigd voor boekenclub Boek & Plaat te Amsterdam; ze werd voor de eerste maal opgenomen in het ledenblad van het eerste kwartaal 1984 en voor de laatste maal in het eerste kwartaal 1985.

[p. 97]

96

Hildebrand. Camera Obscura. Geïllustreerd door F. Carl Sierig. Nieuwe, goedkoope uitgaaf. De Erven F. Bohn, Haarlem, 1884. [Bruna, Utrecht], [1984]. xii, [452] blz. 28,5 × 22 cm. ƒ29,90 (geb.).

De paginering in deze fotografische herdruk van een fotografische herdruk (vermoedelijk heeft een exemplaar van 80 als legger gediend) is vanaf bladzijde 15 foutief ten gevolge van het feit dat de blanco achterzijden van de paginagrote platen in de oorspronkelijke uitgave bedrukt zijn. Van de twintig platen zijn er slechts negentien afgedrukt, de laatste ontbreekt.

97

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. Omslagontwerp: Karel van Laar. Zesde druk. Amstel Klassiek. Veen, uitgevers, Utrecht, Antwerpen, [1987]. 448 blz. 20 × 12,5 cm. ƒ20,- (pap.).

98

Hildebrand. Camera Obscura. Geïllustreerd door Ben Horsthuis. Rebo Productions, Lisse, [1988]. 336 blz. 28 × 21 cm. ƒ19,90 (geb.).

Met een Inleiding door De Uitgever en met voetnoten.

Inhoud:

Jongens

Kinderrampen [gedateerd 1839]

Een beestenspel [gedateerd 1836]

Een onaangenaam mens in de Haarlemmerhout

Humoristen

De familie Stastok

Varen en rijden [gedateerd November 1837]

Genoegens smaken [gedateerd 1838, gesigneerd Hildebrand]

Een oude kennis

Verre vrienden [gedateerd 1838]

Narede, en opdracht aan een vriend (Eerste Uitgave) [gedateerd oktober 1839]. (Tweede Uitgave) [gedateerd April 1840]

De familie Kegge

's Winters buiten [gedateerd 1840]

Gerrit Witse [gedateerd October 1840]

Bijvoegsel der derde uitgave tot de narede en opdracht aan een vriend [gedateerd 1 oktober 1851]

[p. 98]

99

Hildebrand. Camera Obscura. Met de Verspreide Stukken. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. Omslag: Karel van Laar. 6e [i.e. zevende] druk. Amstel Klassiek. Veen, uitgevers, Utrecht, Antwerpen, [1989]. 448 blz. 20 × 12,5 cm. ƒ20,- (pap.).

100

Hildebrand. Camera Obscura. Naar de derde vermeerderde druk van 1851. [Herdruk]. G.A. van Oorschot, Amsterdam, [1990]. 264 blz. 20 × 12,5 cm. ƒ22,50 (ing.).

Met een Bij deze herdruk door R. Nieuwenhuys, gedateerd Juni 1968.

Alleen door de dikte van het gebruikte papier te onderscheiden van 75 (ing.), als gevolg waarvan de dikte van het boekblok resp. 1,5 cm en 2,4 cm is.

101

Hildebrand. Camera Obscura. Geïllustreerd met honderd tekeningen van Jo Spier. 's Werelds Meest Geliefde Boeken. Deel 6. Uitgeversmaatschappij The Reader's Digest n.v., n.v. Reader's Digest s.a., Amsterdam, Brussel, [1991]. 432 blz. 23,5 × 16 cm. ƒ42,- (geb.).

Inhoud:

Jongens

Kinderrampen [gedateerd 1839]

Een beestenspel [gedateerd 1836]

Een onaangenaam mens in de Haarlemmerhout [gedateerd 1839]

Humoristen

De familie Stastok

Varen en rijden [gedateerd November 1837]

Genoegens smaken [gedateerd 1838, gesigneerd Hildebrand]

Een oude kennis

Verre vrienden [gedateerd 1838]

Narede, en opdracht aan een vriend (Eerste uitgave) [gedateerd Oktober 1839]. (Tweede uitgave) [gedateerd April 1840]

De familie Kegge [gedateerd 1840]

's Winters buiten

Gerrit Witse [gedateerd 1840]

Bijvoegsel der derde uitgave tot de narede en opdracht aan een vriend [gedateerd 1 Oktober 1851]

Laatste bijvoegsel (Zevende uitgave) [gedateerd 1 juni 1871]

Verspreide stukken van Hildebrand

Vooruitgang [gedateerd 1837]

[p. 99]

Het water [gedateerd 9 jan. 1838]

Begraven [gedateerd 1837]

Een tentoonstelling van schilderijen [gedateerd 1838]

De wind [gedateerd Oktober 1838]

Antwoord op een brief uit Parijs [gedateerd 17 januari 1839, gesigneerd Hildebrand]

Teun de jager [gedateerd 1840]

De veerschipper

De schippersknecht

De barbier

De huurkoetsier

Het Noordbrabantse meisje

De Limburgse voerman

De Markense visser

De jager en de polsdrager

De Leidse peueraar

De Noordhollandse boerin

De Noordhollandse boer [gedateerd 1841]

De baker [gedateerd 1841]

Brief van Hildebrand aan schipper Rietheuvel [gedateerd dec. 1865]

102

Hildebrand. Camera Obscura. Met een inleidend woord en van noten voorzien door Marijke Stapert-Eggen. Omslagontwerp Jos Peters. Pandora Klassiek. Pandora, [Amsterdam], 1996. 480 blz. 18 × 11,5 cm. ƒ17,50 (pocket).