Gedichten. Deel 4

Vuurwapenen.
Volgens Ariosto
(Orlando Furioso, C. IX en XI.)

Bij ruwe kracht, geweld, en felle listen,

Kwam nog 't geweer, daar de Ouden niet van wisten,

Een ijzren buis van twee el, meer of min;

Daar brengt men pulver en een kogel in.

Van achtren, waar de koker schijnt gesloten,

Wordt met een lont een gaatjen aangetikt,

Zoo klein, als waar het bloed uit komt gespoten,

Wanneer 't lancet van d' arts u nauwlijks prikt!

Op eenmaal komt de kogel uitgeschoten....

't Is of des hemels donder u verschrikt!

En, even als zijn bliksem, waar hij doorkomt,
Verslaat, verplet, vernielt hij wat hem voorkomt.

De zwarte-kunst beschonk, te kwader uur

Tot eigen doem en onzer aller schade,

[p. 5]

 

Den Duitscher met dit helsche tuig en vuur,

 

De Booze-zelf kwam zijn vernuft te stade,

 

En leerde 't hem, door proef en helschen raad,

 

Het best gebruiken tot het meeste kwaad.

 

 

 

Itaalje, Frankrijk, alle strijdbre volken

 

Zijn spoedig door dien wreeden vond bekoord

 

Hier vormt m', in naar de kunst gegraven kolken,

 

Het gloeiend brons ten vuurmond; ginder boort

 

Men 't ijzer tot wat, meer dan zwaard en dolken,

 

Het menschdom dreigt met uitgebreiden moord.

 

't Geschut is zwaar of licht; de namen velen

 

Van zinkroers en kartouwen (halve' en heelen),

 

 

 

Veldslangen, donderbussen, gootling, bas -

 

Al naar 't den vinder smaakt; maar, waar zij raken,

 

Gelijklijk 't ijzer brijzelend als glas,

 

En 't marmer gruizlend, om zich baan te maken.

 

Soldaat! geen dagge of zwaard komt meer te pas.

 

Verkoop ze vrij als uitgediende zaken!

 

Voorzie u van een snaphaan, arme vriend!

 

Daar ge anders uw soldij niet meer verdient.

 

 

 

Hoe zijt ge in menschenhart ooit opgekomen,

 

Gemeene, schelmsche en allerwreedste vond?

 

Door u is de eer der waapnen weggenomen;

 

Door u gaat alle krijgsroem naar den grond;

 

Door u behoeft de lafste niet te schromen,

 

En vallen laagste en hoogste te eener stond;

 

Geen mannenmoed, geen geestdrift mogen rekenen

 

Dat ze op het veld van eer nog iets beteekenen.

 

 

 

Wie telt de riddren, wie de dappre helden,

 

Door u alleen in 't bloedig stof gelegd?

 

Wie de eedlen, die elkeen voor honderd telden,

 

Waar natiën om treuren, naar het recht

 

Der smart, die weet wat hooge deugden gelden?

 

Gewis, 't is veel, maar niet te veel gezegd,

 

Zoo 'k zeggen durf, dat hier de goddelooste

 

Het denkend brein gespitst heeft tot het snoodste.

 

 

 

'k Geloof ook, dat de Almachtige in zijn toorne

 

Een zwaar, een vreeslijk vonnis heeft geveld,

 

En de gevloekte ziel van dien verloorne

 

In 't diepst der hel naast Judas heeft gesteld.

 

 

 

Zoo dacht, zoo zong, voor vierdhalfhonderd zonnen,¹⁾

 

De zanger van Orlando fel en forsch.

1) Artosto leefde van 1474-1533.

[p. 6]

 

Onze eeuw geeft antwoord met haar Krupp-kanonnen,

 

Torpedo's, Mitrailleuses, Monitors.

 

Moorddadig door moorddadiger verwonnen,

 

Verwoestend door verwoestender - Vermors,

 

O Dichter! thans geen tijd met nutloos zingen! -

 

Ziedaar de vrucht van onze vorderingen.