|
| |
Het vyfde bedryf.
WEl waerom zoud ik my zoo aen Orestes binden,
Dat ik mijn eigen keur niet zelver goet zoud' vinden,
Die keur, die my alree dus verre heeft gebracht;
Ja heel tot aen de plaets, daer ik 't geheim verwacht
Van Tyters doent. Nu 't za, rijst uit uw' diepe kelders
Vernufte oude Vrouw; zijt ghy maer hier, niet elders,
Wie stoort mijn zoete rust,
| |
| |
En my die stadigh tot de eenigheidt heb lust?
Wel hoe wat wil dit wezen,
Kent ghy mijn naem, daer ghy my nimmermeer voor dezen
Met kennis hebt beschout!
Wat immer is geschiet, of is, of wezen zal,
Zoud ik dan uwe naem en Tyters nu niet weten;
Neen zeeker 'k heb daer toe al te veel tijdts versleten.
'k Ben Govert in het voorst, 'k heersch over geest, en rei:
Daer 's niet een, die my niet of dit of dat en zei,
Zoo wel van Tyters min, als van het groot begeren,
Dat ghy hebt dat u lief hier wederom zoud' keeren.
Dat Tyter nu zijn min heel op een ander leidt,
En van Orestes daerom dapper is geslagen.
Maer Moeder of u dan nu iemand quam te vragen,
Waer, hoe of Tyter is, zoud ghy 't haer laten zien?
Ja maer ghy moest mijn eerst gekruiste munten bien.
Ziet daer, daer zijn der drie.
Wel wilt nu maer niet wijken
Uit deze ringh, ik zal u Tyter laten kijken;
Maer ghy moet zwijgen gants en uit deez O niet vliên,
Zoo weest verzeekert, dat u niet wes zal geschiên.
Mijn goetjen is gereet, ik zal het haestigh krijgen,
Maer ziet doch toe voor al en past wel op uw zwijgen.
Ziet hier de zwerte vloedt, 't vocht uit Abernaas stroom,
En dit verlepte lof van een Cypressen boom;
Het schijnzel van een Doodt; en 't weligh zaet der varen;
Dat ik door 't bekken op een laeken moest vergaren
Met ysselijk bezweer, en prijkel van mijn lijf:
Een grijze Meer-vlecht van een afgeleefd oud' Wijf;
Daer staet het mondtschuim van de drie-gekopten wachter,
En daer 't gedwongen zaet, dat eertijdts eens de Pachter
Des helschen veers gestroit heeft, als zoet tot hem loegh;
De schim eens brave Nymphs, die zijn schuit overdroegh:
| |
| |
Een daer de Maen stond, die een Nymph had ingegeven
Een Herder, om dat hy na hare lust zoud leven;
Doch na van hem gebraekt: en daer een Spaensche vliegh:
En daer de herzens van een Kindtjen uit de wiegh
Gehaelt, van 't licht berooft: daer 't geen, dat was genomen
Van 't Veulens hooft, doen 't eerst was van zijn moêr gekomen.
Nu is 't gereet, ik ben omgord' met deze koord;
Waer meê op eene nacht drie Herders zijn vermoordt.
Mijn slinker voet is naekt, mijn vlechten ongebonden,
En met dit rijsken heb ik vaek ter Hel gezonden
En weêr daer uit gehaelt in een vermomde schijn,
Die Geesten, die my tot mijn werken dienstigh zijn.
Alecto ik bezweer u door al deze dingen,
Dat ghy opstaende voet nu zult Alastor dwingen
Hier in dit Spiegel-glas te komen, doch bekleet
Met Tyters schijn, op dat ik Tyters doenten weet.
De aerde dreunt, zy zal 't van stonden aen beschikken;
Ziet Nymph u Tyter daer doch zonder te verschrikken.
Help Godt hy 's doodt, en drijft daer by de strandt in Zee;
Wel hoe de Vrouw is wegh, en al haer prullen meê!
Ach, ach wel wat is dit! de aerd' braekt vlam en vonken:
De Kol is met haer goet tot inde Hel gezonken!
Maer Tyter ghy waert doodt en laeght noch by het Landt!
Best dat ik evenwel ga loopen na de strandt.
binnen.
Orestes. Galla. Coridon. Lykoris. Sylvander. Nyza. Mopzus. Phyllis.
Wijze:
Phyllis quam Phylander tegen.
WEgh verzierde steedtsche zeden,
Wegh beveinst gedwongen praet,
| |
| |
Waer is, dat de frayigheden
Van ons veldt te boven gaet:
't Veldt waer in des herten grondt
Staegh leidt inde tongh en mondt.
Laet de Steden boogen brallen,
Met haer grachten diep en wijt,
Met haer muren, met haer wallen,
Met haer poorten vry om strijdt;
Teekens maer van slaverny.
Maer een thuin van hout of rijzen,
Of een dooren 't aldermeest,
Doet ons zonder zorgh vergrijzen
Tot ons eind' toe onbevreest,
Of een slootje van drie voet,
Dat men om ons werven doet.
Hooge huizen, trotsche daken,
Weitsche gevels, diere nijdt,
Kunnen ons niet eens vermaeken,
Noch doen yveren, om strijdt,
Maer een schuer met riedt gedekt,
En een wand' rondtzom bepekt.
Daer niet in en is verborgen
Zilver, Koper, Schildery,
Die den heerscher zelfs in zorgen
Brenght, en stage slaverny,
Maer het geen tot 's menschen lijf
Noodigh is, en goet gerijf.
Sluit uw' vensters, dikke deuren,
Gootgat, scheurtjes, zoo ghy kent,
| |
| |
Noch, zal vrees uw' slaep versteuren,
Starren doen in 't schemer-licht.
Hier zal ons een klink bewaren
Van een lepelsteel of tak,
Heel bevryen van bezwaren,
Op een bedtje dun gevult,
Of wel ook een stroyen bult.
Sluit uw' halzen, armen, handen,
Vry in paerlen, kralen, goudt,
Zeght, wat zijn dit meer, als banden,
Daer ghy hert en ziel in houdt;
Banden, die een minnaer wel
Meerder trekken als het vel.
Daer wy lui ons maer vercieren,
Of met Lely, of met Roos,
Of met Tulpen, of Anglieren;
Waerom nimmer minnaer koos,
Maer alleenlijk om de zin,
Die hy heeft aen d' Herderin.
Wat zijn ook al uw' cieraden,
Zampt en zijd'? maer groote roem,
't Best en heeft niets by de bladen
Van onz' alderminste bloem,
Van het alderminste kruidt,
Dat uit 't weligh aerdtrijk spruit.
Al uw' loopen, al uw' draven,
Al uw' geldtzucht, al 't gewoel,
| |
| |
Maekt u maer versufte slaven,
En doet derven u uw' doel:
Ia die ghy niet kent in noodt,
Deze zullen na uw' sterven,
Wel verslempen al het groot
Goedt, daer ghy u dus om quelt
En op hooge stapels stelt.
En terwijl zy woedend' razen
Om uw' Kist, en doode Lijk
Met Toebak-pijp, Beekers, Glazen,
Ons vernoegen met een dronk,
Die het helder Beekje schonk.
t' Wijl zy met veel lekkernyen
Bezich zijn, dan zullen wy
Ons met groene kruitjes lyen,
Met een koek of met wat bry,
Of een stukje Vlees uyt 't vat,
Zal ons voeden wel en zat.
Komt ons Hoogh-tijdt overvallen,
En die dagh wat meerder wil,
Ziet wy hebben 't in ons' stallen,
't Visje dat ghy dier betaelt,
't Net hier uit de Houwer haelt.
Kunt ghy uwe Wanden kleeden
Met veel ingeweven kleur,
| |
| |
Wat heeft dat by onze spreeden,
En haer levend' zoete geur,
Die niet by uw' maexzels staet
Maer onz' huis en veldt beslaet.
Al het schrapen, al het spelen,
Daer ghy t' een' mael om vergaet,
Heeft niet by de Vogels kelen
Ook zoo goet niet als uw' luit.
T' wijl dat ghy lui door de baren
Vliet en vaert, zoo zullen wy
Onze kud in 't gras bewaren,
En daer stadigh blijven by;
Ook zomwijlen op een riedt
Zingen eenigh minne-liedt.
Of met snel en gauwe winden
't Veldt omjagen op en neêr,
Om of Haes of Knijn te vinden,
Eer men weder t' huis waert keer,
Daer men met zijn vrijster dan
Blijdelijk gaet zitten an.
Of wy snoeien onze boomen
Of wy leiden water-stroomen
Aerdigh door onz' hoven heen,
Of met blijdtschap en genught
Plukken wy de zoete vrught.
Of wy wringen onze kazen,
Of wy pompen vettigheidt,
| |
| |
Als onz' kud om hend gaet grazen.
't Kooren met een groot gewin.
Laet, die wil, de Zee beploegen,
Om het onvernoeght gewin,
Al het goet leidt in 't vernoegen,
Wy zijn rijk in onze zin.
Rijkdom leidt in dat gemoedt,
Dat geen meer begeren voedt.
Keizer, Koningh, Princen, Graven,
Zijn ons nergens na gelijk,
Maer een deel verheve slaven,
Vast gekluistert aen het rijk;
Wel van ieder een ontzien,
Maer die weêr haer haters vliên.
Silv're schotels, overdaden,
Goude koppen, fijn kristal,
Zal men met vergif beladen,
t' Wijl onz' waei-pot wezen zal
T' wijl de Steed-lui inde kuffen,
By een hoer, of anders wijf,
Zitten, en in stank vermuffen,
Krenken zoo haer ziel en lijf:
Dan zoo treden wy door 't veldt
Met onz' waerdste lief verzelt.
Of wy nemen vry van kommer,
Los van steetsche zwarigheidt
| |
| |
Middagh-slaepjes in de lommer,
Die zich op de graesjes spreit;
Dikwils vol geneught en bly
Met het Meisjen aen onz' zy'.
Of wy kussen, of wy strelen,
(Of zich 't Nymphje schoon verzet)
Daer g' in Steed geen kus kunt stelen,
Staegh wordt ghy daer in belet;
Kap en kanten, hulzel, kraegh,
Zijn voor u een steetze plaegh.
Nau meugt ghy uw' liefste spreken,
Of het is de Stadt bekent,
Daer dan quade tongen steken,
Tot vergrootingh van 't ellendt;
Quelt met een gestage brandt.
Ghy steekt over al bedoven
In onkuisheidt, gierigheidt,
Veinzingh, zaussen van den hove,
Nijdt en achterklap verspreit
Zich tot uit uw' huis op straet,
Die u nimmer vredigh laet.
Hier is 't vol van kuissche deughden,
Heel rechtvaerdigh zonder nijdt,
Hier is 't vol van eerb're vreughden,
Hier verslijten wy onz' tijdt,
Stadigh in een zoete rust
Onzer herten grootste lust.
Binnen.
| |
| |
OF zoud het Toovery dan wezen noch of waerheidt,
Dat my de helsche Vrouw getoont heeft inde klaerheidt
Van 't om-belijdste glas? Ha Tyter! wat verscheeld'
Het schijnzel van uw' Lijk of levendige beeldt.
Ha zoete beeltenis! die ik op 't hooghst beware,
En waerdt gekoestert heb, na dat ghy zijt gevaren
Van deze barre strandt en door dit blaeu we diep
Van die tijdt dat ik vaert, vaert wel mijn Tyter riep.
Ha Goden waerde Goôn! is Tyter uit het leven,
'k Heb 't levens schijnzel, wilt my nu zijn Lijk voort geven;
Heeft, Zee-godin, my lief zijn leven in uw' schoot
Gespilt, geeft my zijn Lijk of haekt ghy na mijn doodt?
Ik zal; Och Godt! ziet daer. Ha wreede Starre reien!
Of noot-lot, wat is 't, dat mijn Tyter doet verscheien!
Heeft Tyter immermeer zoo veel van u verdient!
Mijn Tyter ach mijn hert! mijn alderwaerdste vriendt,
Hoe ziet ghy nu dus bleek? uw' kleur die is bedurven;
Uw' oogen staen zoo bol, uw' lippen zijn besturven.
Uw' ooren zijn al doodt. Ha waterige mondt!
In wiens gekus ik eertijdts veel vermaeken vondt.
Ach Tyter! wreede Goôn! most Tyter dus weêr komen:
Doch hebt noch dank, dat ik noch heb zijn Lijk bekomen.
Bekomen, maer wat is 't, het leven is hy quijt!
Ach waerden Herder! die te trotzen placht de nijdt
Met uw' bevalligheidt! waer is het al gebleven,
Dat my deed haeken na een t' zaem verknochte leven.
Ziet hier de waerde handt, die vaek mijn hals omvingh:
Ziet hier de arm, die dikwils op mijn schouders hingh:
O aengename last! wanneer zijn oogh my rukte,
En hy zijn lieve mondt aen deze lippen drukte,
En als hy met mijn wil my kus op kus ontstal,
Ja in een oogenblik tot duizent in 't getal.
| |
| |
Of als zijn zoete kout my d' avondt deed' vergeten;
Ia dikwils d' heele nacht wanneer ik was gezeten
In dichte lommer, die des daeghs my voor de Zon
En 's nachts bewaerde, dat geen douw' my schaden kon.
Als bladen, bloemen, kruidt, my hielpen vreughde dragen,
En schiepen zoo het scheen in mijn vermaek behagen.
Ha bladen, bloemen, kruidt! nu is mijn vreught gedaen,
Laet nu meê al uw' groent, uw' kleur, uw' geur vergaen.
Wel droom ik! wat is dit? ik laet mijn droefheidt varen,
Zoo langh (ô Goôn!) ik zie, ghy Tyter wilt bewaren,
En gaen weêr naer 'et veldt; den Hemel my gelei
Voor zulke tegenspoedt. Zacht! ginder komt een Rei
Van Herders na my toe. Wel, zal ik my versteeken!
Neen, beter is 't, ik wacht, en hoor hun, watze spreeken.
Orestes. Tyter. Galla. Lykoris. Sylvander Coridon. Daphne. Mopzus.
ACh! waer is Daphne nu, de droeve Herderin,
Die strax hier heeft gedoolt om Tyters oude min.
Ia werp u voor haer voeten;
Gaen wijze t' zaem begroeten.
My dunkt zy 't zelver is.
De Wereldt neemt een keer.
Ha Daphne zijt gegroet: deez' kus ontfanght tot eer
Van onz' stantvastigheidt. 'k Quam met een gondel ylen
Na u mijn engelin; want ik was noch vijf mijlen
Van Stadt, by 't eenzaem bosch.
'k Ontfang u door deez' zoen.
'k Omhels u waerde ziel: kom gaen wy door 'et groen,
'k Wensch d' een mag d' ander eerẽ,
Zoo dat de Goôn uw' vreught, en blijdschap steets vermeeren.
Nu 't wereltsdom verdreit, en alles is gedaen,
Dat Tyter Daphne trout, en wy ter bruiloft gaen.
Ik dank u en de Goôn: de min schijnt ons te strelen.
Kom gaen wy na de vreught. Weg met deez' schoutonelen.
EINDE.
|
|
Auteursrechtvrij