|
| |
Het tweede bedryf.
Wijze:
Coridon die weid de Schapen.
WIe zoud ooit zijn leven denken,
Dat min grootste krachten toont,
Als 't geminde elders woont,
Dat het vier dan meest kan krenken,
Als de stichter vande brandt,
Zich houdt in een ander Landt.
Wonder, wonder! wie kan 't zeggen,
Als de quetzer is aen zy;
Smarten in de wonden leggen,
| |
| |
Daer, terwijl hy by ons is,
Wy gezondt zijn ende fris.
Als het wildt-schut is gevloden,
Treft eerst zijn gespannen boogh
't Geen de weyman had in 't oogh,
En doen hy zijn pijlen bode
In zijn byzijn kond' het riet
't Langh gemikte raeken niet.
Laetst zagh ik een aerdigh baesje
Dorre blaedtjes rul op een
Houden, waer op 't Zontje scheen,
Door een opgeheven glaesje,
Doch hoe 't glaesje hooger quam,
Hoe het stichte meerder vlam;
Strax doe daght ik in mijn zinnen,
Alzoo haest als ik van veer
't Zonne-vier zagh komen neer,
Dit is even als mijn minne;
Tyters byzijn baerde windt,
Daer zijn afzijn my verwint.
Alzoo langh hy my verzeld', en
Ik zijn ommegangh genoodt,
Was ik voor geen pijlen bloot;
Maer doe hy in andre velden
Reisde, velde hy van veer
Mijn gewapent hertje neêr.
Tyter ik beklaegh de tijden,
En gestaekt heb uw verblijden
In het byzijn, als ik niet
| |
| |
Licht hebt ghy u nu begeven
Hoe! zoud ook zoo lichten zin
In mijn waerde Tyter leven.
Mier het afzijn? afzijn, hoe?
Dat brenght geen verkoelingh toe.
Kinder-praetjes, revel-kallingh,
Uit der oogen, uit het hert,
Vande liefste, vande smert,
Waer was elders meerder mallingh:
Neemt een voorbeeld maer aen mijn
Vande liefste by de pijn.
Neen waerde Tyter neen, zoud ghy u ooit begeven
Totiemandt, als tot my, dat loof ik noit mijn leven.
Maer wie daer? Coridon ach! dat ik niet eens magh
In eenigheidt in 't veldt uitstorten mijn geklagh.
Wel Daphne dus alleen te treden door de weiden?
Ben ik alleen, als mijn gedachten my geleiden?
Wat raesje van gedacht, aleenigh is alleen.
Voor hem en zijns gelijk die nimmer staet in reên.
Gelijk als Tyter doet, en nevens hem zijn makker.
Waer van de minste u is veel en veer te snakker.
Dan denk ik meest, wanneer ghy by haer beiden staet.
Of als uw hoofsche tongh zich zelver tegen praet,
Dat zy u alle beid uitlacchen ende scheren,
Ghy lacht meê vanden dreun, voldoet zoo haer begeren;
En voelt het nochtans niet.
Dat 's leugen dat 's niet waer.
Indien ghy 't niet gelooft, zoo vraeght het een van haer.
De zakkerlijden in je mutsje magh ik vragen.
Neen Daphne blijft noch staen,
Of zoo ghy anders loopt ghy zult het u beklagen.
| |
| |
Spreek, zal de volle Maen
Wel driemael zonder luister
Heen rijden en zijn duister.
Zoo ghy die houdt, ghy moet
In 't kort noch danssen leeren,
Ey lieve blijft niet wegh.
'k Zal doen gelijk ik zegh,
Zoo volght ghy mijn begeren.
Orestes. Galla. Coridon. Daphne.
't Is waer Orestes, want ik hebt hem hooren zingen,
Zoo Amaryl en ik door 't dwersche paetjen gingen.
Wel Harderin ghy daer met Coridon verzelt?
En ghy met Galla dus ook eenzaem door het veldt?
Hoe langh is 't wel geleden,
Zeght Galla, dat men u dit laetst zagh henen treden?
Voorwaer ik weet het niet. Maer 't aengename weêr
Lokt my als nu te veldt om eensjes gints en weêr
Ik quam haer tegen en verzocht haer te geleyen.
Ik ben daer meê te vreden.
't Wordt u noch niet gevraeght;
Wat zeght ghy Nymph behaeght
U derwaerts ook te treden?
Ey Daphne gaen wy t' zaem.
Wel Herder dat 's beleeft by Galla u te voegen.
Orestes ghy zult u met Daphne wel vernoegen.
Ey nu Galla treet voor heen.
| |
| |
Wy zullen u terstont dan volgen met ons tweên.
Beleefde Nymph, ach moght uw' Tyter dit genieten.
Neen Herder, Tyter zal zijn Daphne wel opschieten.
Niet? recht te vooren eer
Hy heen voer door de baren,
Zwoer hy hier weêr te zijn,
Eer dat de Maen zijn schijn
Zoud zesmael weêr vergaren.
Nu brenght de zeste Maen haer hoorens weêr aen een,
En Tyter blijft noch wegh, geeft dit geen groote reên,
En oorzaek om te vreezen,
Dat hy veraert moet wezen?
Neen Daphne looft dat niet;
Maer dat ghy hem niet ziet
Zoo even op dien dagh, waer van dat Tyter zeide
Juist komen hier te Landt,
Verhinderingh, waerom hy niet van daer kan scheiden.
Zoo laet hy zich verrokken,
Ghy weet wel Herderin hoe ik die gene ben,
Die Tyter beter als de best ter wereldt ken;
Mijn zoetste tijdt, die heb ik staegh met hem versleten;
Altijdt was my bekent 't geheim van zijn geweten:
Ik heb zijn borst doorgront, maer nimmermeer verstaen,
Dat Tyter immer met verand ringh was bevaen.
Zoud nu in zijn gemoet, en dat in korte dagen,
De wispelturigheidt uitbreiden hare lagen,
Gelooft het nimmermeer, geen ongeluk hoe quaet
En geen geluk hoe goet maekt, dat hy u verlaet,
Eer zal de vlugge kiel verlatende de baren
| |
| |
Van d' hol ontstuime Zee op d' hooge bergen varen;
Eer zal de logge Koe heen vliegen door de locht
En onze Zuider-zee zijn droogh en zonder vocht,
Eer zullen van omlaegh de wijtberoemde stroomen
Weêr klimmen na omhoogh en op de bergen komen,
Eer zalmen voor 't geluk verkiezen 't ongeval,
Eer 't afzijn Tyters min in 't minst verand'ren zal.
Maer waer op magh uw' zeggen
Hier van gegrontvest leggen?
Hebt ghy wel ooit verstaen,
Met ander min? heeft d' Herder
Getracht? of iemand aengezocht, als u alleen?
Want na uw' reden schijnt, zijt ghy niet wel te vreên,
Om dat ghy hebt gehoort, dat hy zich laet verrokken,
En na ghy zeght van ander Herderinnen lokken.
Ik deed 't om u te proeven;
Maer noit heb ik gehoort,
Dat 't herte zoud bedroeven;
Maer laes! hy blijft te langh,
Dies vrees ik, dat bedwangh
Van and'ren hem magh houwen.
Gy meugt hem wel vertrouwen:
Daer 's niemand die hier leeft,
Hem noit verzeek'ringh, dies
| |
| |
'k Beloofd' hem, maer dat ik my in deez' staet zou houwen
Tot dat hy weder quam en niemand anders trouwen.
Hoe dat 's genoegh gezeit,
Ook tot zijn weder komen.
Heb. Hier niet veer van daen
Daer woont een oude Vrouw heel eenzaem inde weiden,
Die om haer konst is van de Werelt af gescheiden.
Deez' is altijdt verzelt met vreemde spookery,
En al der geesten Rei is haer gestadigh by,
Deez' kan in 't naerst des nachts de volle Maen doen tanen
En op den hellen dagh de Zon te rugh doen gaen, en
Al der Starren sleep verduist'ren met een woordt,
Deez' kan in d' hoitijdt licht den Hagel brengen voort,
En drijft de vruchten van 't gebloemt in ander hoven,
En kan de dooden uit haer graven brengen boven;
Deez' kan aen ieder een de daeghsche doenten biên,
Van die geen, welkers doent men lustigh is te zien:
Deez' weet al watter is, of was, of zal geschieden:
Wat is, wat was, wat zal, en kan haer niet ontvlieden:
Deez' woud' ik vragen, hoe het nu met Tyter gaet;
Of hy ook mint, en hoe het met zijn t' huiskomst staet.
Ach Daphne wat geraes, wat schiet u in de zinnen,
Zoud ghy die dulligheidt zoo licht'lijk gaen beginnen;
Zoud ghy met helsche spook besmetten uwe ziel,
Die ziel, waer voor ik staegh om Tyters wille kniel.
Dat zy alleenigh woont verzelt met spookeryen,
Met al der geesten Rei, dat magh, dat kan ik lyen;
Maer dat zy zoud de Maen doen taenen, is maer praet,
Doch 's Hemels omloop doet, dat dit alzoo toegaet:
't Zijn werken van natuer. De Zon te rugg' doen treden,
Was noit in hare maght, noch niemand zullex dede;
| |
| |
Dat zy der Sterren sleep verduistert met bezweer,
Dat zy in d' hoitijdt doet den hagel vallen neêr,
Dat zy de vruchten van deez' boom op and're boomen
Brenght, is maer malligheidt verzierden roem, ja droomen,
Zy brenght met lijf en ziel geen Lijken uit de aerdt;
Maer wel de Duivel, die de schijn van haer aenvaert,
Dat zy de doenten van een ieder weet te raden,
Of't geen al is geschiet, dat heeft zy van een quade
Geest altemael verstaen, die overal omtrent
Is, en ook daerom is 't hem altemael bekent.
Maer dat zy weten zou het geen noch zal gebeuren,
Is niet waer, haer gezegh zijn praetjes, raetzels, leuren:
Want na haer zeggen moet een geest 't haer doen verstaen,
Of uit geboortens Star moet zy het anders raên,
Geen quae geest, wie hy zy, en kan 't aenstaende weten,
Noch iet voor zeeker zeggen; ook niet die bezeten
Dan is met zoo een geest. En wat de Starren raekt:
't Is zeeker, dat 't gestarnt ook gants geen dringingh maekt
In redelijke keur, waer zal de vryheidt blijven
Van onze wil, zoo wy de Sterren toe gaen schrijven
De heerschingh over dien. Des Hemels oppervooght,
Die heeft van aenbegin den mensch daer meê verhooght
En afgescheiden van onredelijke dieren,
Dat hy ons vrye keur geeft om ons te bestieren,
Dat maer een helsch gespuis is en vol valsche trekken,
Alleen geboren om den mensch tot quaet te wekken.
Een weinigh noch te wachten.
'k Beken 't zijn qua gedachten,
| |
| |
Ik zal de tijdt verbeiden.
Ik weet wel hy zal scheiden
Van daer, eer 't zonne-licht
Weêr thien-mael ons gezicht
Bestraelt met nieuwe stralen:
Mijn meningh zal niet dwalen.
Geen Tooveres zoo groot hier in het gantsche endt,
Dien Tyter beter is, als Tyter my, bekent.
'k Vertrouw het u ook toe, en dit is meê de reden,
Waerom ik van mijn min u vrye op'nigh dede.
Spreekt tegens my zoo vry,
Zal ook by my wel blijven,
Eer zal dit hert verstijven,
In 't aerdtrijx zwerte schoot
Neêrdalen, eer uw' woorden,
Zoud daer toe niet bewegen
De vriendtschaps vaste bandt,
Ach moght ik met mijn doodt zijn lange leven koopen!
En Tyter wenscht zijn draet maer mogt om u verloopen,
Hebt eenighlijk de macht om Galla te doen praten,
En zie ik recht, zy moet u niet te stuersjes haten,
Gelijk zy and'ren doet, haer aenzicht was vol vreught,
En zelden zietmen haer by jongelui verheught,
Maer altijdt tegen aen, het zelfd heb ik voor dezen
Niet eens, maer menighmael bevonden aen haer wezen.
| |
| |
Ey Daphne watte reên, ghy beelt het u maer in.
Inbeelden, daer ik dit nu reis op reis bevin:
Maer't was gezeid, dat wy haer zouden volgen na.
Ia op een ander tijdt, 't is daer toe nu te spa.
Daer komen zy weêr aen, hoe zullen wy het maeken?
Ik weet een vondt, wy zullen wel tot onschult raeken.
Ik meend' ghy komen zoud, dit duert al reed'lijk langh?
't Is waer, maer Daphne wierd' verhindert in haer gangh,
Om dat zy op een kluit haer eene been verstuikte,
Dies wy dit klavergras tot rust en plaets gebruikte,
Tot ghy lui weder quaemt.
Gelijk men denken kan, met groote pijn gequelt.
Wat raet, hoe komt ghy t' huis?
Zoo wy een weinigh beien,
Zoo zal de pijn van zelfs (verhoop ik) wel verscheien.
Maer Daphne hoor wat nieuws, Pulcheria die vrijt.
Wel hoe, is 't houlijk of, is zy Meander quijt?
'k Beklaegh de Herderin moet zy hem zoo begeven.
Wel zeeker aen die guit en was niet veel bedreven.
Hy is nu al getrouwt. laetst, als het Bruiloft was,
Dronk hem zijn speelnoot toe een vol geschonken glas,
Op goe gezontheidt van zijn oude trou en vrijster,
Hy wachten 't, doch zijn Bruidt wierd' haest van zinnen bijster.
Waer op hy by haer gingh en zeid, hebt ghy berouw,
Ziet daer mijn handt, 'k ontlast u van gegeven trouw.
Anders niet, dan 't zoud niet licht gelukken,
Indien 't niet waer geschiet.
Maer watte schellemstukken.
En Spio zoo zy meend' had vast en goe beloft,
Gingh daer op t' zeil en heeft haer waerde eer versloft.
En nu zy is met Kindt, laet haer Palemon kijken;
Verlaet het Veldt, gaet t' Scheep na andere Landen wijken.
Maer watte valscheidt dat ook inde Herders speelt!
't Is wonder dat het noch den Hemel niet verveelt.
De valscheidt Herderin leeft dik aen beide zijden:
Ik kan een Herder, die een zeeker Nymphje vrijden,
| |
| |
Zy zwoeren trou in 't laetst met penningh, mondt en hant,
En ondertusschen trekt de Harder uit het Landt,
Op haer verzoek. Doch als hy weder was gekomen,
Heeft hy zijn gang' eerst na zijn Vryster toegenomen,
En vindt, zoo haest hy komt, een ander Man by haer,
Dien zy getrouwt had, eer deez' weer gekomen waer.
En noch ken ik ook eenen,
Hy brenght het ook zoo veer, dat hy haer ondertrouwt,
Doch 't lijkt, dat naderhandt haer deze koop berouwt;
Maer weet geen raedt, hoe zy hier zal ontslagen raeken,
Dies looftz' een ander, en laet haer met Kinde maeken,
En zeidt het d' eerste hoe het staet. Hy scheldtze quijt,
En zy is bly dat zy zoo van hem is bevrijt.
Ha Goden, ziet ghy dit, en dat met goede oogen!
De straf komt op zijn tijdt.
Gaen uit het Veldt, want ziet, den avondt die valt neêr.
Ia hoop ik, want ons huis is nu noch niet te veer.
En zoo veel pijns beschutten,
|
|
Auteursrechtvrij