|
| |
| |
| |
Eene bloem uit het volk.
I.
Niet waer, een lief tafreeltjen, inderdaed?
Dit bruine houten geveltje, in de straet
Zoo mank vooroverhellend, met zijn wingerd,
Die 't wrakke vensterken zoo malsch omslingert;
Dit sijsken in zijn wisschen kooitje, blij
Rondtripplend door de ranken die 't omzwieren;
Dit koppel roode en witte violieren
Voor op de venster, en daerachter zij.
Zij! - is 't niet waer dat ge onvrijwillig droomend
Blijft stilstaen, wen ge langs dit straetje komend,
Toevallig uwe blikken rusten laet
Op dit zoo frisch, zoo blozende gelaet,
| |
| |
Steeds vlijtig over 't naeiwerk heengebogen?
Niet waer, als zij verstrooid soms heur bruine oogen,
Die wijde, blijde kijkers rond zich slaet,
Dat ge u tot opgeruimdheid voelt bewogen,
En in uw hert haer toewenscht: ‘Kind, ons Heer
Zie altoos welgevallig op u neêr!’
En zij zit daer zoo van als de eerste stralen
Der zomermorgendzon in 't Oosten pralen,
Tot zich in 't West de laetste scheemring dooft.
En, geene vaderhand, die op heur hoofd
Zich uitstrekt, ter bescherming of ten zegen;
Geen moederborst, waerop het, neêrgezegen,
In liefde moge rusten: - bloeme op 't veld,
Staet zij aen ieder onweêr blootgesteld:
Zij is alleen en weeze. - Die vier muren
Omsluiten heel haer weereld; en al turen
Hare oogen vaek afgunstig naer de vlucht
Der zwaluwen, wegtuimlend door de lucht;
Al zweeft ze met heur ziele vaek in droomen
Langs geurig groen, en stilte, en hooge boomen:
Toch blijft, de gansche week, heur horizon
Die enkle smalle slip des blauwen hemels,
Toch ziet ze zelden van Gods lieve zon
| |
| |
Dan op de geveltoppen wat geschemels;
En, voor de muffe geuren, die zoo zwaer
Gedurig over 't enge steegje hangen,
Heeft zij alleen heur violierenpaer;
Voor 't woest rumoer en 't valsch gekrijsch rond haer,
Alleen heur eenig sijsken met zijn zangen.
En toch, - toch is 't als had de lach zijn woon
Gevestigd in de kuiltjes op heur koon;
Toch zoudt ge zeggen, aen die roozenlippen
Kan nimmer dan de toon der vreugde ontglippen;
En hoort maer, ja, hoe 't heel de buert doorklinkt,
Wanneer ze in wedstrijd met heur sijsken zingt!
Want zij naeit maer, zij naeit maer met vlijtigen spoed;
Heur naeld is heur schat en heur zegen;
En 't sijsken, al is het zoo klein, kent haer goed;
Heur bloemen, al heeft ze er maer twee, geuren zoet;
Haer hemel, hoe eng ook, is als haer gemoed:
Blij lacht hij van boven haer tegen.
| |
| |
| |
II.
Doch, ziet eens, zijn 't geen kanten, geen satijn,
Waerover hare nijverige vingeren
Den langen zijdraed heen en weder slingeren?
Ja, waerlik! - en hoe hagelblank, hoe fijn!
Wellicht een bruidskleed! -
Er u het hert al niet, lief kind? wat zoet
En bitter stroomt er niet door uw gemoed,
Terwijl ge 't naeldje door zoo'n kleed doet vliegen?...
Ja, 't zou u wél staen, is het niet? het zou
Zoo prachtig ruischen om uw slanke leden,
Als ge uit de koetse zoudt ten altaer treden,
Naest uwen bruîgom, trotsch van op zijn schreden
Te hooren: ‘God, wat engel van een vrouw!’
O, rijk zijn! rijk zijn, is het niet! - Zoo allen
Rond u zien passen op uw minsten wensch;
En toch niet grootsch zijn voor 'nen armen mensch;
Maer de aelmoes in zijn handen laten vallen,
Met eenen lach zoo medelijdend goed,
Dat dit alleen hem deugd aen 't herte doet.
| |
| |
En dan, gaen wandlen waer 't u lust; gaen rijden,
Langs breede lanen rijden naer uw hof;
Maer snel, o snel! dat al de boomen glijden
Naest u als bange schimmen; dat het stof
Ver, ver van achter boven 't loover wemelt,
En als een goudwolk in de zonne schemelt!
En dan het bal, het bal! o ja, dat moet
Iets zijn toch! - langs die ruime, geurge zalen,
Daerheen te golven in den flonkergloed
Van gulden luchters, spiegels en kristalen;
Bij 't zwirlen van de vuerge dansenrij,
Zich als op vleugelen van harmonij,
Te voelen wieglen tusschen gaes en zij,
Fluweel, en goud, en diamant, en bloemen:
Dat moet iets zielverrukkend zijn! - En gij
Zoudt u daer licht de schoonste hooren roemen,
En somwijlen hoordet gij nogtans
Van meisjes, die als peerlen uit het duister
Der armoê werden opgeraept, en thans
De weereld overschittren met hun luister.
En ziet! 't gebeurt u toch zoo menig keer,
Dat uit de blikken van een rijken heer
U zoo veel liefde tegen schijnt te vloeien:
| |
| |
Zoo gij alsdan.... wie weet.... misschien....
Wat! kind, zegt gij misschien? - komt, in de plooien
Van 't helderglansend bruidskleed op uw knien,
De duivel u dien droomenspiegel biên,
En laet hij u dát woord in de oogen gloeien?...
Welnu, - moet ik ze u dan daer naest doen zien,
Zij allen, die als gij in de armoê blonken;
Maer die in de armen der Verleiding zonken,
Terwijl ze grepen naer dien valschen schijn?...
En - moet ik zeggen waer ze heden zijn?...
Neen, naeit maer, o naeit maer, met vlijtigen spoed!
Uw naeld zij uw schat en uw zegen!
Blijft, kind, bij uw sijsken, het kent u zoo goed;
Blijft bij uwe bloemen, zij geuren zoo zoet;
En ziet eens, uw hemel: - hij lacht uw gemoed
Van eenvoud en schuldloosheid tegen!
| |
| |
| |
III.
Doch neen, geen leugengeest houdt die vertoogen
Des hoogmoeds voor uwe onervaren oogen!
De glimlach, die uw roozenmond omgloort,
Getuigt veeleer dat gij in stilte luistert
Naer 't zielesterkend en vertroostend woord,
U door een goeden engel toegefluisterd.
Gij mijmert aen den zondag, is het niet?
Die haest met vreugde en vrijheid weêr gaet komen;
En 't is alsof ge in uwe blijde droomen
Reeds aen uw zij den struischen jongling ziet,
Wiens kloeke mannenliefde u nooit verliet,
En in welks hert gij onuitputlik-teeder
De schatten van uw maegdlik herte giet?
Gij denkt, niet waer? hoe ge arm aen arm dan weder
Zult langs de Werf gaen wandelen; hoe gij
Zult fier op hem zijn; en hoe, dikwils hij
Trotsch neêr zal zien op juffers en op heeren,
Die soms zich in 't voorbijgaen ommekeeren,
En uw gewaed, uw prettig mutsken staen
Benijdend of bewondrend gâ te slaên.
| |
| |
Of wel ge beeldt u in hoe gij te samen,
Ver van 't geraes der duffe stad gesneld,
Langs al de slingerpaden van het veld
Omdolend, louter bloemengeur gaet âmen;
Hoe gij nu eens op 't zonnig grastapijt
Als kinderen rondhuppelt in de weiden,
En u dan weêr in 't lommer nedervlijt.
Gij ziet reeds in uw geest hoe gij daer beiden
Zijt hand in hand gezeten; hoe gij praet
Van al de zaligheên, die u verbeiden
In eene toekomst, die haest opengaet.
Gij lispt hem reeds in de oor wat zindlik kluisken,
Wat wollig liefdenestje gij van 't huisken
Wilt maken, waer ge samen woonen zult.
En hoe ge hem daer koestert en omhult
Met duizend kleine zorgen; hoe uw kussen
Hem 't zweet van 't voorhoofd vagen, als hij moê
Van zijnen arbeid huiswaerts keert; en hoe
Ge op uwen schoot uw eersteling zult sussen;
Dan, hoe die groot wordt; dan, hoe gij misschien
Weldra een zwerm van bruine kroezelbollen
Rond u, in 't zand, ziet tuimelen en rollen,
En klaefren van uw schoot op vaders knien,
On aen zijn kus de bolle wang te biên....
| |
| |
En gij naeit maer, gij naeit maer, met vlijtigen spoed;
Want elk steekje is een stap naer dien zegen;
En het sijsken knikt toe of 't wou zeggen: dat 's goed!
De geur uwer bloemen schijnt eenmael zoo zoet;
En 't is of uw hemel u toeriep: schept moed!
Haest lach ik dien vreugdetijd tegen!
| |
IV.
Dit droomt gij; en uw droom is schoon, voorwaer!
Schoon als 't gelaet, waerop hij staet te lezen;
Schoon, als uw achttienjarig herte, waer
Hij als een bloemwolk komt uit opgerezen!
En echter, kind, grijpt mij een siddring aen,
Wanneer ik nadenk hoe die droom kan enden;
Hoe, licht éen slag hem plots kan doen vergaen
In droeve werklikheid, in wreede ellenden!
Want, steekt uw hoofd slechts door de venster heen;
Laet slechts uw blikken door de muren dringen
Der huiskens, die u links en rechts omringen;
En, ziet ge geen vriendin daer, kort geleên
Als meisje nog de trots van al de buren,
| |
| |
Een die heel 't donker straetje als met een glans
Van blijheid vulde, - en welke de armste thans
Beklaegt om wat ze als vrouwe moet verduren?
Ziet gij geen moeder, die te voren ook
Om 't hoofd van hare kindren hemellichtjes,
Die blos en lachjes droomde op hun gezichtjes,
En die nooit anders dan het bleeke spook
Des hongers grijnzen ziet bij hare wichtjes?
Doch neen, gij merkt dit niet!
Gij ducht niet dat de rampen van die allen
U treffen kunnen: - slechts doet gij uw lied
Weêr hoog en helder door de lucht weêrschallen!
En gij naeit maer, gij naeit maer, met vlijtigen spoed;
Want gij vondt nog op aerd niet dan zegen!
Want zoo blauw is uw hemel, zoo blij uw gemoed!
Uw sijsken zoo lustig, uw bloemen zoo zoet!
En Hij, die en bloemkens en vogeltjes hoedt,
God lacht in dit al u toch tegen!
1848.
|
|
Auteursrechtvrij