Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 788]

Beeltenisse/Gheslachte / Commissie / ende Uerhooginghe van den Marquis Ambrosio Spinola.

[1604.] CArolus Spinola is gheweest een seer rijck ende machtich Borgher binnen Genua, die sijne Sonen veel tonnen schats heeft nae-gelaten. Sijn Sonen groot van moede ende couragie zijnde/hebben ghetrachtt ende ghestaen nae treffelijcke staten/ende hebben ghesocht haer selven eenen eeuwighen ende onsterffelijcken name te maken by hare nae-comelinghen/ ende beroemt te worden van weghen hare groote daden door de gantsche wijde Weerelt. Siende ende ordelende dat sy hare valiantise nerghens beter en souden connen besteden noch betoonen / dan in Neder-landt/ tot verdedinghe ende voort-plantinghe der Rooms-Catholijcke Religie / so hebben sy haren dienst ghepresenteert den Coninck van Hispanien / die den selfden geern heeft aen-ghenomen/ niet twijfelende of hy en soude van haer wel ende ghetrouwelijck ghedient worden: Des te meer ende te eer was de Coninck van Hispanien geneycht om dese Heeren tot hooge Crijchs-ampten te verheffen/ om dat sy presenteerden/ hem ettelijcke tonnen schats te verschieten op sekere conditien ende voorwaerden die sy met malcanderen op-richten souden.

Fredericus Spinola, Caroli Sone / heeft Anno 1603. ten dienste van den Coninck/ses groote Galeyen uyt Spanien in Neder-landt ghebrocht/wel ghewapent ende ghemant / ende van alles wel versien/ om in Vlaenderen de Zee-custen te bewaren. Dese Galeyen heeft Don Frederico Spinola op sijn eygen costen laten toe-rusten/ met conditie / dat alle de Schepen en goet/ dat hy van den vyandt met dese Galeyen crijghen en nemen conde/ dat soude sijn eyghen buyt ende prinse zijn. Doch hy heeft een roede tot sijn eyghen verderf en straffe maken laten / want Anno 1603. is hy voor Sluys/ met der Staten Schepen cloeckelijck vechtende/ in ende met sijn Galeyen om [1604.] den hals ghecomen.

Hen quam praecipiti mersa profundo
Mens hebet, & propria luce relicta,
Tendit in externas ire tenebras.

Don Ambrosio Spinola is tot noch toe gheluckigher ende voor-spoedigher gheweest in sijn aen-slagen ende groote ridderlijcke daden/ als sijnen Heer-Broeder. Anno 1602. heeft desen Marquis Spinola ontrent acht duysent soo Jtalianen/ als Spaenjaerden hier in Neder-landt gebracht/meest op sijn eyghen borse/ daer mede hy den Coninck goede diensten ghedaen heeft. Hem is Anno 1603. nae sijnes Broeders doodt/ van den Coninck in Hispanien/ op sekere conditien/ het opperste bevel ende ghebiedt des Legers/ende de belegeringe van Oostende bevolen ende toe-vertrout/ Dictator absoluyt/ en Quaestor was hy t'samen/niet sonder groote op-sprake ende benijden van d'andere/ maer insonderheyt van de Spaensche Crijchs-Overste/ die den Coninck vele jaren hier in Neder-landt ende elders ghedient hadden.

Hoe can den Spaenjaert lijden

Van een Italiaen:

Noch nieu van alle sijden,

Tot sijn ghebiedt te staen?

De Marquis Spinola met dese commissie in het Legher voor Oostende ghecomen zijnde / heeft terstont veel dinghen ghereformeert/ veel Officieren verandert/den raedt van de Crijchs-verstandighe ende der Jngenieurs geern hoorende ende volghende. Hy is Anno 1604. nae de veroveringe van Oostende in Hispanien ghereyst / alwaer hy seer ghewillecomt / ende magnifijckelijck is onthaelt gheweest / ende hem zijn van den Coninck driemael hondert duysent Ducaten

[p. 789]

(262)
AMBROSIVS. SPINOLA DVX. S. SEVERINO. PRINC. SARLVAL. MARCH. BENAFRO

[p. 790]

[1604.] ter maendt toe-gheseyt tot voeringhe des Crijchs in Neder-landt / nae de rapporten ende brieven van die tijden. Anno 1605. den xxiiii. Aprilis, is de Marquis Spinola binnen Brussel/ door last ende commisse van den Coninck /vereert met het Gulden-Vlies/ een ordre des huyses van Borgoignen / welcke de Coninghen van Hispanien gewoon zijn te gheven de treffelijckste Princen van Christen-rijck/hare liefste vrienden/ ofte ghetrouste ondersaten. De Coninck van Hispanien heeft oock den cloeck-moedighen Marquis Don Ambrosio Spinola voor sijn ghedane / ende noch te doene ghetrouwe diensten/ als oock voor de groote somme gelts die hy sijne Majesteyt verschoten heeft/ toegheseyt ende belooft te gheven de rijcke Provincie van Frieslandt/ rijcker ende vermoghender zijnde/ als menich Vorstendom/ of sy wel niet groot in haer begrijp ende bepalinghe en is. Spinola sijnen gheweldighen Heyr-tocht op de beenen ghebracht hebbende/ hoopte vastelijck/ dat hy dese Landen t'eene-mael [1604.] vermeesteren soude / ende hy ghebruyckte dit advijs/ AVT NVNC, AVT NVNQVAM, of nu, of nimmermeer: Daer op zijn corts hier nae dese verskens ghemaeckt/ doe hy selfs bevondt/ dat hy de Landen met den sweerde niet dwinghen en conde.

AVT NVNC, AVT NVNQVAM, dicebat Spinola vincens,
NEC NVNC, NEC NVNQVAM, dicebat Spinola victus.

Wat de Marquis Spinola al voor victorien hier in Neder-landt bevochten/ ende hoe hy den twaelf-jarighen Treves heeft helpen procureren/ daer van sal ick hier nae wijtluftigher handelen.

Seneca.

Cupit & regi proximus ipsi
Clarasq́ue laetas ire per Vrbes,
Vrit miserum gloria pectus.