Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 657]

Afbeeldinghe des Hooch-gheborenen ende Doorluchtighen Vorstes Alberti van Oostenrijck / ende sijn comste in Neder-landt / Anno 1596.

[1596.] NAe de doodt des Doorluchtighen Vorstes Ernesti, is sijnen Heer-Broeder Albertus, Cardinael der Roomscher Kercke / Arch-Bisschop van Toledo, ende Vice-Roy in Portugael/ jonghste Broeder des Keysers Rudolphi II. van den Coninck vercoren ende verordineert tot het Gouvernement der Nederlantsche Provincien/staende onder de gehoorsaemheyt van sijne Majesteyt. Hy was des maels een Heere in het beste van sijn leven/ oudt ontrent vijf en dertich jaren/want hy is gheboren Anno 1560. den derden Novembris. Die van Brabant / Vlaenderen/ Arthois/Henegouwe/ &c. waren seeer verblijdt / dat de Coninck haer desen treffelijcken Vorst tot Gouverneur was toe-schickende/ hoopende ende vertrouwende (onaenghesien hy xxvi. jaren lanck in Spanien was gheweest) dat hy sich nochtans beleefdelijck ende goedertierentlijck soude draghen/ghelijck hy ghedaen hadde in sijn Gouvernement van Portugael: Daer in sy niet bedroghen en zijn/want hy is seer beleeft tegens groote en cleyn. Jae hy heeft selfs sijnen vyanden sijne beleeftheyt laten smaken corts nae sijne aencomste/ als hy nae het innemen van Hulst / met Graef Ernst van Nassou seer beleefdelijck heeft ghediscoureert/niet willende lijden dat desen jonghen Heere met den blooten hoofde voor hem staen soude/ ende hy heeft sijn Ghenade in het afscheyden een schoon Spaens Peerdt gheschoncken. Desen Vorstelijcken Cardinael/ op dat sijn aen-comste in Neder-landt des te aenghenamer wesen soude/ so heeft hy van den Coninc versocht ende vercregen/ dat Philips van Nassou, Prince van Oranien gantsch vry gelaten / ende met hem nae Neder-landt trecken soude/die van den jare 1568. in Hispanien was bewaert gheweest/ vervoert zijnde uyt de Vniversiteyt van [1596.] Leuven/in den beginne der Neder-landtsche beroerten. De Staten Generael hebben den Prince van Oranien door hare brieven ghewillecomt/ ende sijne vercreghene vryheyt ghecongratuleert/ begeerden nochtans/ de wijle den vyandt sich vermatt met sijnen persoon veel te willen uyt-richten/ dat hy het de Staten verwittigen wilde eer hy dieper in het Landt quame.

De Dorstelijcke Cardinael Albertus is met den Prince van Oranien uyt het Hof van Spanien ghescheyden den xxviii. Septembris 1595. ende met xxvi. Galeyen/onder het beleyt van den Prince Doria, tot Genua in Jtalien den vii. Octobris, wel aen-ghecomen / alwaer hy sich neerstelijck gheinformeert heeft op den staet van Jtalien/ Vranckerijck / ende de omligghende Landen/tot welcken eynde hy daer eenige weken lanck ghebleven is. Ten behaechde sijn Hoocheyt/als insonderheyt mede den Coninck van Hispanien niet wel / dat de Paus Clemens VIII. even om deser tijdt den Coninck van Vranckerijck uyt den Ban ghedaen hadde/hem aen-nemende in den schoot der Roomscher Kercke/waer door veele Steden ende groote Heeren in Vranckerijck den Coninck waren by-ghevallen/ verlatende de hellighe Ligue: Doch alsoo de oude Zee-stadt van Marsilien / gheleghen in Provencen aen de Middel-lantsche Zee/seer bequaem voor Spanien om de Zee-vaert / haer noch als neutrael ofte onpartijdich was houdende / soo heeft de Vorstelijcke Cardinael door de Spaensche Agenten aldaer/gearbeyt om die te bewegen om de Spaensche sijde te houden; Maer de Hertoghe van Guyse / om te betoonen dat hy in goeden ernst ende oprechtelijck

[p. 658]

[1596.] met sijnen Coninck versoent was / ende dat hy hem ghetrouwelijck woude dienen/ soo heeft hy/ sulcx vernomen hebbende / soo veel te weghe ghebracht / dat dese Stadt haer gheheelijck heeft ghegheven onder de ghehoorsaemheyt van haren Coninck.

Sijn Hoocheyt is den xxvii. Novembris, Anno 1595. uyt Turin in Piemont vertrocken / ende hy is ghereyst door Savoyen / gheconvoyeert ofte beleyt zijnde van den Grave Martinengo, ende van Amadeo Bastaert van Savoyen / tot Besanson in der Graefschap van Bourgongien; van daer voorts nae Loreynen / alwaer hem uyt Neder-landt te gemoete quamen Philips van Croys Grave van Solre / ende andere Neder-landtsche Heeren. Den xxix. Ianuarij is de Vorstelijcke Cardinael te Lutzenburgh aen-ghecomen/ daer hem verwachtende waren de Hertoghe van Pastrana, ende de Hertoghe van Feria, met meer andere soo Neder-landtsche als Spaensche Heeren; Oock is Ernestus van Beyeren / Ceur-Vorst van Ceulen/ sijne Doorluchticheyt comen begroeten te Rhimay in het Landt van Namen / op den viii. Februarij 1596. Behalven dat de Vorstelijcke Cardinael by sich hadde [1596.] de wel ses duysent Man te voet / ende ontrent duysent Peerden: Soo zijn hem noch te ghemoete ghesonden uyt Neder-landt/ acht Regimenten Neder-landts Voet-volc / met een Regiment Hooch-Duytsche/ende wel duysent Peerden/ tot Marche in Famine toe. Dus sterck quam Albertus aen / uyt vreese van der Staten Crijchs-volck / dat daghelijcx daer om her lach te sweven / ende geern sulck eenen grooten visch soude ghevanghen hebben. De Francoysen loerden oock op hem / ende hadden eenen aen-slach op Landrecht / dien sy op derthien-avondt meynden in het werck te stellen / maer die van binnen lonten rieckende namen acht Compagnien Neapolitanen in de Stadt / waer door den aen-slach achter bleef.

Albertus brocht nevens andere natien van volck/ wel drie duysent soo Spaenjaerden / als Jtalianen/ nieu aen-genomen volck/daer de plaghe onder quam/ soo dat haerder veele storven eer sy in Neder-landt quamen / om ons te plaghen.

Si Deus pro nobis, quis contra nos?
Parce pio generi, & proprius res aspice nostras,
Caussa tua est, caussam, Christe, tuere tuam.

[p. 659]

(224)
ALBERTUS D.G. ARCHID: AUSTRIAE / DUX BURGUNDIAE / COM: FLAND.