Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 313]

De belegheringhe der Stadt Deventer, welcke de Staten inghecreghen hebben / den XIX. Novembris, Anno 1578.

[1578.] SOo haest als de Grave van Rennenbergh te Campen ordre ghestelt hadde/ soo trock hy den derden Augusti voor Deventer / de treffelijckste ende grootste Stadt van Overyssel / met ontrent thien Vaendelen Soldaten / sy begonsten haer stracx te beschansen aen den Galghen-bergh. Dese Stadt was van provande ende grof Gheschutt wel voor-sien/ maer daer was weynich busse-cruyt in voorraet. Daer laghen in de Stadt vier Compagnien van Polwijlers Regiment / in alles sterck ontrent neghen hondert Mannen / oude gheoeffende Soldaten / over de welcke commandeerde eenen Capiteyn Hauringcourt. De Borghers waren meest voor en nae vertrocken/ ende die daer noch binnen waren / dien was meest het gheweere afghenomen. Rennenbergh dede stracx / nae het oude ghebruyck/ de Stadt opheysschen soo haest als hy daer voor ghecomen was: Maer overmidts sy goede vertroostinghe van ontsett van Don Johan ghecreghen hadden / ende sy noch luttel ghewelts saghen / soo antwoordden sy/datse de Stadt voor den Coninck wouden houden. Daer lach soo schoon een Brugghe over d'Yssel / streckende tot aen den Velu-soom / dat der ghelijcke naeu in gheheel Neder-landt en is. Dese heeft Hoopman Hegeman afghebrandt / op den eersten Septembris. Den neghensten Augusti werdender seven en dertich scheuten met grof Gheschut op de Stadt gheschoten / om die van binnen het ghebruyck des Noordenberghschen Torens te benemen / zijnde een schoon ende groot ghebou/ hebbende eenen Muyr die wel achthien voeten dicke is/ seer groot ende hooghe / soo datmen van den selfden alle gheleghentheyt rontomme ontdecken ende beschieten [1578.] can / van den welcken de belegherde groote schade in't Legher deden. Rennenbergh liet onder d'aerde nae desen toorn aen mineren / d'welck die van binnen ghewaer wordende door het uyt-draghen der aerde / doch niet eyghentlijck connende vernemen wat streke dat de Gravers namen / soo hebben sy rontom den toorn henen ghegraven / om harer vyanden Mijne niet te missen. Den derden Octobris zijn die van buyten soo nae in't graven by die van binnen ghecomen / dat sy malcanderen onder d'aerde met spiessen afreycken / steken / ende dooden conden: Sy hebben malcanderen met giftighe rooken en dampen daer uyt ghesmoockt. Nae der handt zijn sy noch tot verscheydene reysen in de Mijne aen malcanderen gheweest met spiessen / ende met roers. Midts de groote schade die desen toorn in der Staten Legher dede / gheboodt de Overste Sonoy / den twee en twintichsten Septembris nae de cappe des toorns te schieten / d'welck soo langhe duyrde / tot dat d'een sijde van de pilaren afgheschoten was / d'welck gheschiedt zijnde / soo viel de Cappe 'sanderen daechs met groot ghedruys nae buyten toe.

Wat schade die van buyten deden met schieten/dat repareerden die van binnen wederom / dach ende nacht arbeydende: De Soldaten dwonghen de Burghers/ Man/ Wijf/ en Kindt tot den arbeyt/soo wel by nachte / als by daghe / die sonder eenighe discretie/ uyt hare huysen drijvende: Sy deden de Borgheren grooten overlast/ vallende by hopen in de wijn-kelkers/haer vol drinckende / ende dan noch wijn/ bier/

[p. 314]

[1578.] victualie/ende wat sy draghen conden/mede nemende: Sy hieuwen oock alle die schoone Linde-boomen af/die voor der Borghers huysen stonden: Alser alarm was/soo moesten alle de Borghers van de Straten/ doch altijt van de Vesten blijven/behalven als sy daer aen moesten arbeyden/ by pene van door-steken te worden: Als de belegeringhe wat geduyrt hadde/soo wilden de Soldaten alle de arme lieden / ende andere die haer onnutt waren/ ter Stadt uyt-drijven/ vreesende dat haer de victualie met der tijt ontbreken soude: Sy hebben oock al het silver ende gout/ uyt de Kercken/ Cloosters ende Raedt-huys genomen/ende hebben daer gelt van ghemuntt: Oock namen sy al het coorn ende victualie uyt de Cloosters/den Geestelijcken persoonen/cleen/ja geen respect toe-dragende.

Hadden die van binnen veel dinghen van doen / die van buyten ontbrack noch meer / want overmits het belegh soo langhe duyrde/ soo wasser groot ghebreck van Gheschutt / Busse-cruyt / Pioniers / ende insonderheyt van gelt: Soo dat Rennenbergh ghenoech te rennen ende te loopen / te bidden ende te smeecken/ te sweeren ende te beloven hadde / om sijn volck contentement te gheven / ende by een te houden / daer in Seino van Dort, Heere te Dort, Lant-Drost der Graefschap Zutphen / de Drost van Sallant Oeneko Ripperda, de Drost van Vollenhove Iohan Sloot, Capiteyn Cornput, Hottinga, ende andere Capiteyns haer [1578.] devoor oock wel ende ghetrouwelijck deden. Doch alsmen in het Legher schier t'eynden rade was/ soo hebben de belegherde tijdinghe ghecreghen/dat Don Johan doodt was / ende dat haer ontsett te Lintdorp geslagen ende verstroyt was by Capiteyn Jan Stuper; Oock begonden sy de Borghers te vreesen/ overmidts sy soo grooten moet-wille over de selfde ghebruyckt hadden; Oock hadden sy weynich bussepoeder in voorraedt: Dewijle haer dan docht dat sy haer eere ghenoech ghequeten hadden/soo schreven sy den xiiii. Novembris aen den Grave van Rennenbergh / ende versochten stille-stant van wapenen om van verdrach te spreken / d'welck eerst den xix. ghetroffen is: Het garnisoen is uytghetrocken met toegheslagen Vaendelen/ende brandende Lonten/swoeren in drie maenden teghen de Staten niet te dienen: D'welck geschiedt zijnde/so zijnse des anderen daechs uytghetrocken/ met vry gheleyde tot Boeckholt op 'sRijcx bodem. Daer trocken uyt wel ses hondert ghesonde wel ghewapende Mannen/tot groote blijtschap ende verhenginghe der Borgheren. Rennenbergh dese eere behaelt hebbende / trock nae Antwerpen/daer hy van Matthia ende den Prince met groote eere is ontfanghen / ende ghewillecomt / ende is ghemaeckt hooft van de Financien.

D'aventeur en gelt niet meer,
Deventer bewaer' de Heer.

[p. 315]

(107)

Exserit ultrices dextras Deus, urbibus hostes
Eicit, et solvit belli terroribus urbes,
Turrigera ante alias pulsoq_Ʒ DAVENTRIA gaudet
Teutone, Renbergo portas reserare potenti.