Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Uerhael van de gheleghentheyt des Leghers/d'welck de Staten in het velt ghebracht hebben / ende hoe Hertogh Matthias het selfde besichticht heeft / den XIIII. Iulij, Anno 1578.

[1578.] NAe den slach by Gemblours/hebben de Generale Staten wat beter beherticht den goeden raedt / die de Prince van Oranien haer voor lanck ghegheven hadde/dan sy daer te vooren ghedaen hadden: Sy hebben gheresolveert een goede offensive oorloge te voeren/ om den vyandt alle afbreucke te doen / ende soo het haer moghelijck ware hem t'eenemale uyt het Landt te verdrijven. Tot desen eynde hebben sy inghewillicht op te brenghen de somme van ses-mael hondert duysent gulden ter maendt / sonder de assistentie die de Coninginne van Enghelandt soude doen. Oock hebben te deser tijdt de Heeren Staten den Gouverneur Generael Hertoch Matthias gemaeckt een heerlijck tractement/ namelijck seven duysent gulden ter maent/ ende den Prince van Oranien Luytenant Generael twee duysent acht hondert gulden ter maendt. Daer is ghesonden [1578.] in Duytsch-landt / ende bestellinghe ghedaen tot aenneminghe van veel Duytsche Ruyteren / ende Voet-volck/onder het beleyt van Hertogh Hans Casimir / Phals-Grave by den Rijn /des Keur-Vorstes Frederici III. Soon / tot den welcken de Coninginne wel gheneycht was. Jtem onder het beleyt van den Grave van Swartsenburgh / Marquis van Havre/ Wolmerinc-housen / den Baron van Scenck/ ende Lazarus Muyller. De Coninginne Elisabeth heeft des maels tot stuyr deses Crijchs belooft te tellen tachtentich duysent Angelotten/ tot onderhoudt van vijf duysent Man te Voet / ende duysent Peerden: Jn de Obligatie die de Staten hare Majesteyt ghegheven hebben / staen dese uytghedruckte woorden/ Quod pro servitio Regis Catholici, & pro conservatione

[p. 293]

(100)

Milite conscripto belli Dux impiger armis,

Adversis fictas acies concurrere signis

Ecce parat, juvat et belli simulacra cientes
Cernere ductores, equitum, peditumq_Ʒ cohortes.

[p. 294]

[1578.] Provinciarum in ejus obedientia Regina mutuo dederit, &c. De Staten hebben alle neersticheyt aengewendt/ om haer Crijchs-volck in eenen Legher by een te brenghen: Soo haest als het Peerde-volck des Graven van Schwartsenborgh / ende van Edel Hendrick/ Bastaert van den Hertoghe van Brunswijck / in de Langhe-strate in Brabant aenghecomen waren/soo hebben de Staten haer Legher-plaetse ghenomen tusschen Liere ende Herentals in Brabant/ daer een goet deel Hollandtsche / Enghelsche / ende Schotsche Regimenten by een ghecomen zijn / ende is tot Veltoverste over de selfde ghestelt Maximiliaen de Hennijn/ Grave van Bossu. Want den Grave van Lalain hadden de Staten ghecasseert / om dat hy sonder hare kennisse het Legher by Gemblours verlaten hadde. Den xiiii. Iulij ginck de Arch-Hertoghe Matthias desen Legher der Staten besichtighen/ ende in ordre stellen/ ende vondt gheraden/ op het advijs des Princen van Oranien / ende anderer Heeren/dat sy haer begraven ende beschansen souden by Rymenant / in Brabant / een mijle weechs van Mechelen gheleghen/ ende aldaer te verwachten den Hertoghe Casimir met sijn Ruyteren/die op den tocht was. De Francoysen die onder het ghebiedt van Hertogh Casimirus gehoorden/waer van de Heere van Argentlieu Overste was / die waren door Vlaenderen ghetrocken/ende waren ghecomen tot voor Antwerpn. Sijn Hoocheyt ende de Heeren Staten wouden geern gehadt [1578.] hebben/ dat dit volck stracx nae het Legher ghetrocken hadde / maer men condese hier toe niet verwillighen / overmits sy expressen last ende bevel hadden van haren Oversten Hertoghe Casimir/ hem in Gelderlandt te ontmoeten. Dat dit volck dus vaste bleef by den last van haren Oversten/ dat quam de Staten ende Landen heel qualijck/ want hadden sy in het Legher te Rymenant soo veel Voet-volcx nae advenant ghehadt / als sy Ruyteren hadden / sy souden Don Johan seer groote schade ende af-breucke ghedaen hebben. Der Hoofden ende Gebieders waren te veel.

De Heeren Staten hebben oock/ op het aengheven des Princen van Oranien/ des Graven van Bossu/ ende des Borg-Graves van Gent / goet ghevonden te versoecken den Heere van La-Noüe tot Velt-Marschalck van haer Legher / zijnde gheachtt een van de Cloeckste / Wijste / ende Manhaftichste Crijchs-verstandighe van sijnen tijden/ ghelijck niet alleen sijn boecken/maer ooc sijn cloecke feyten in Vranckerijck/ ende in Neder-landt bedreven / hem getuygenisse zijn gevende; Hy heeft op het versoeck ende ernstich aenhouden der voorghenoemder Heeren/ dese commissie ende last aenghenomen / ende hy is in aller ijl tot dien eynde uyt Vranckerijck in Neder-landt ghecomen/ ende beleefdelijck ontfanghen.