Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 178]

Belegheringhe ende inneminghe van Zierickzee, Anno 1575. ende 1576.

[1575.] ZJerickzee is de oudtste / ende eertijdts de rijckste Stadt van Zeelandt / gheleghen in het Eylandt van Schouwen /d'welck is het voornaemste Eylandt van Beooster-schelt. Dese Stadt is gheleghen vijf mijlen en een halve van Armuyen / ende ses van Middelburgh. Sy is Anno VIIIC. ende XLIX. ghesticht van eenen Heere/genoemt Zierick/daer sy den name van voert. Anno 1572. in Iunio, is dese Stadt / nae eenighe belegheringhe door Rollee Balliou ende Gouverneur der Stadt Campveer/ overghegheven in handen van den Prince van Oranien/ ende met die van Vlissinghen ende Campveer vereenicht/ende heeft haer in de inlandtsche oorloghe cloeckelijck ende wel ghedraghen. Ter wijlen de Heere van Hierges in Hollandt den Crijch voerde/ Anno 1575. Soo is den Commandador met eenich volck ghecomen in Sint Anne-landt/ende is van daer ghevaren tot Philips-landt/ ende van daer heeft hy sijn Soldaten door het water/(d'welck haer somtijts tot de knien / somtijts hoogher quam) tot in het Eylandt van Schouwen (met verwonderinghe van yeder een) gebracht/ende heeft inghenomen de Schanse van Vianen / ende andere daer ontrent gheleghen/ niet teghenstaende de groote teghen-weere van de Zeeusche oorloch-schepen/ die met het leeghe water niet nae ghenoech comen en conden. Soo dat dese Stadt rontom is beset gheworden/ ende alle passagien zijn haer afghesneden. Die van Zierickzee staken Boerendam door/ maer de Spaensche hebben het gat wederom toeghestopt/ d'welck die vander Stadt soeckende te verhinderen/ soo is daer uyt een dapper gevecht ontstaen/met verlies van vele Spaensche/ oock eenighe vander Stadt. De Spaensche hebben haer oock meester van het Hosft gemaeckt/ d'welck haer wel tusschen de vier ende vijfhondert [1575.] Man coste. Den Commandadoor is met Chiapin Vitelli selfs in het Legher ghecomen/ om op alles ordre te geven: Doch van daer nae Brabant vertreckende/ heeft hy Montdragon alle authoriteyt ende macht gegeven over de Zeeusche saken/die sijn devoir seer wel ghedaen heeft/ ghenoechsaem betoonende sijne ghetrouwicheyt in den dienst van sijnen Coninck/gelijck hy voor desen meermaels ghedaen hadde. De Stadt was tamelijck versien met volck/ victualie / ende anderen nootdruft/ zijnde verrijckt van Jnwoonders/ door het afbranden van Rommerswale. Daer was binnen voor Gouverneur Ioncker Arent van den Dorpe, een cloeck verstandich Edel-man/ ende seer ghetrouwe Patriot / die tot bescherminghe deser Stadt gedaen heeft / al wat een cloeck Crijchs-man behoorde te doen. Hy heeft met allen moghelijcken vlijt ende haeste buyten de Stadt / aen de Zuydt-sijde van de Haven/de hoochte van assche (de welcke door lanckheyt van tijde uyt de Sout-keten ter voorschreven plaetse ghebracht / tot een hoochte gheworden/ ende begroeyt was) seer sterck doen maken; Ende aen de Noordt-sijde heeft hy mede een stuck landts/van ontrent hondert ghemeten/rontomme doen beschansen/ de reste van het landt meest onder water zijnde / door het doorsteken van de Dijcken: Soo dat het Spaensche Legher schier nerghens anders logieren en conde dan op de Dijcken. Den Gouverneur heeft (om tijt te gewinnen/ ende hoopende dat den vyant haest de victualie ontbreken soude) stracx in den beginne van de belegheringe / treves ofte stille-stant van wapenen ghemaeckt den tijdt van veerthien daghen/ den welcken sy daer nae wederom verlenghden/ den vyandt eenighe hoope van te willen accorderen/

[p. 179]

(58)

Hostilis miles Circeja moenia cingit,

Excidiumq_Ʒ parat, magnis conatibus obstant,

Magnanimi Cives qui Libertatis amore,
Armati pereunt, subeant nec vincla Tijranni

[p. 180]

[1575.] ghevende: Welcken tijdt gheduyrende / de Borghers / die in't eerste seer verslaghen waeren/ moet grepen om teghenstant te doen; in welck voornemen sy zijn versterckt gheworden/alsmen haer seyde / dat den vyandt haer seer harde conditien voorhieldt: Dit ghespreck van accorderen duyrende/hebben de belegherde hare Stadt ghefortificeert soo seer alst haer moghelijck was.

Don Loys ende sijne Colonels merckende/dat dese Stadt niet wel met ghewelt te winnen en was/ (want sy hadden behalven een cloecke Burgherije/ twaelf Vaendelen Soldaten binnen/ ende waren redelijck van victualie ende van amonitie versien) maer door hongher / ende lanck wijlicheyt van tijde: Soo heeft hy ghearbeydt / om haer allen toe-voer af te snijden: Hy heeft groote balcken in den grondt van het water/dat tusschen 'tLandt van Schouwen ende Duyvelandt loopt / gheheyt / ende die balcken met ketenen aen malcanderen ghegordt ende vast gemaeckt. Daer het te diepe was/ werden Schepen aen anckers gheleyt/in de welcke veel volcx ende gheschuts lach: Dese Schepen laghen dichte by malcanderen/soo datmen over plancken van het eene Schip tot het andere gaen conde. De Spaensche brochten oock voor den mondt van de Havene veel Pleyten ende Galeyen/ daer mede sy de selfde meer ende meer besloten / op datter niemandt uyt of in soude connen comen. Binnen de Dijcken/ende verdroncken Landt/ hebben sy oock met Schuyten vol Crijchs-volck scherpe wacht ghehouden / ende op al de Dijcken ontrent de Haven planten sy veel grof Gheschut/ om alle toevoer te behinderen. Sy en hebben de Stadt niet veel beschoten/ dan alleen den Asch-bergh aen de Havene/ doch te vergeefs. Die van binnen voeren dickwils uyt met hare Galeykens/over het verdroncken/ ofte met de Zee beloopen Landt/hare vyandt soo veel afbrencks doende als sy conden. Den xxv. Martij sloegen sy den vyandt op de vlucht / haer eenighe Schuyten [1576.] afnemende / ende sinckende.

De Prince van Oranien becommert zijnde over het ontset deser goeder Stadt/heeft bedacht wat middelen hy hier toe best ghebruycken soude: ende en heeft gheenen beteren raedt connen bedencken / dan dat hy sijnes vyandts Leger den toevoer van victualie ende allen nootdruft verhinderen soude/ belegherende de belegheraers: Hier toe hebben den Grave van Hohenlo/ ende den Admirael Loys Boysot haer beste ghedaen/maer sy en conden de Spaensche so niet besetten/of sy creghen noch / soo by lande als te water/ redelijcker wijse haeren nootdruft: Doch de Stadt creech alle daghe meer ende meer ghebreck van alles/ want daer en conde niet in-comen. Den xii. Iunij Anno 1576. Heeft den Admirael Loys Boysot toegerust een Hulcke van ses hondert lasten/of twaelf hondert vaten groot / met Gheschut wel voorsien / oock selfs de Meersen / van waer hy meynde sijne vyanden so dapper te beschieten/dat hyse uyt hare Schansen drijven soude. Op dit Schip waeren wel ses of seven hondert Mannen/ ende den Admirael Boysot selfs. Dit Schip meynde hy aen den Dijck van Borndam te brengen/ende daer mede/ als met een Schanse / den vyandt af te weeren (alsoo hy oock eens-deels dede) zijn Gheschut weer-loos makende/ ende alsoo de Stadt spijsighende: Maer alsoo dit Schip aen den Dijck ten leegen watere op den grondt was sittende/ soo ist door 'tgroot ghewichte van 'tGheschut/volck/ ende last/als oock door menighen scheut die daer door gheschoten werdt/ghesoncken/daer wel drie hondert Mannen mede verdroncken/de reste salveerden haer. Den Admirael Loys Boysot swom langhe tijdt op een bert/ maer door de donckerheyt des nachts is hy verdroncken, den xv. Iulij, 1576. Den xxviii. Septembris 1575. is sijnen Broeder Ioncker Charles Boisot, Gouverneur van Walcheren/ doorschoten in het Landt

[p. 181]

[1576.] van Schouwen/ onwetens van achteren/in de duysterheyt / van sijn eyghen volck/ als hy poochde te verhinderen den inval der Spaenjaerden in S. Anne-landt / Philippe-landt / ende Duyve-landt.

Die van Zierickzee siende dat al de aenslaghen harer vrienden misluckten / ende sy alle nootdruft ghebreck hadden/soo zijn sy veraccordeert den xxx. Iunij, Anno 1576. haer over te geven in handen van Montdragon/ nae dat sy volle neghen maenden waren beleghert gheweest / ende sy den vyandt soo veel te doene [1576.] hadden ghegheven / dat hy elders niet en hadde connen attenteren. De Borghers moesten opbrenghen in seeckere pajementen 100000. guldens. De Soldaten trockender uyt met hare wapenen/goederen/ ende meubelen/ ende met haer de beyde Predicanten. De overghevinghe deser Stadt/ ofte uyttocht der Soldaten gheschagh op den tweeden Iulij, als Don Loys al overleden was.