Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

Belegheringhe der Stadt Middelbvrgh, in Annis 1572. 1573. ende 1574.

[1572.] IN den jare onses Heeren duysent vijfhondert twee en tseventich / zijn alle de Steden van Hollandt ende Zeelandt/(niet connende noch willende Duc d'Alvens tyrannije niet langher dulden noch lijden) afghevallen/ ende hebben haer/ Godt ten voorsten/begheven onder de bescherminghe des Princen van Oranien. Dit is als een loopende vier met sulck eenen heeten haestighen yver toeghegaen/ dat de Prince sommigen aenschreef ende vermaende/ dat sy wat sachter gaen souden/doende eerst goeden voorraet van gelt/ pulver/ ende andere noodtdruft/want hy niet Soldaten genoech en hadde om haer alle gaer met garnisoen te besetten: Maer het ginck even wel voort / niemandt en woude het verwijt hebben/ dat hy de laetste was. Amsterdam ende Middelburgh bleven alleen teghen-houdende / daer doch de Prince lange tijdt met allerley behendige middelen gepoocht ende gearbeyt hadde/om dese geweldige Steden aen sijner handt te crijghen/niet twijfelende of de andere en souden dan wel volghen. Maer 'tgheene dat hy versocht en creech hy niet/ ende 'tgheene dat hy niet en socht / dat quam hem van selfs bygheloopen: So dat een yeder heeft connen mercken ende speuren/dat het Godes werck / handt / ende beleyt is gheweest. [1572.]

Als nu alle Zeeusche Steden Duc d'Alve afgevallen waren/behalven Middelburgh/so heeft de Prince van Oranien / schier alleen met hulpe der Burgers ende des garnisoens van Vlissinghe / Anno 1572. een proeve ghedaen op Middelburgh / die belegherende met weynich volcx/sich verlatende op de goede Burgheren die daer vele binnen waren / ende hoopende/ dat sy hem / of een Poorte openen/ of haer mede-burghers tot overgheven beraden ende bewillighen souden. De Vlissingers met haren aenhanck voor Middelburgh eenighe daghen gheleghen hebbende/ richteden haer Gheschut/ ende beschoten dapperlijck de Dam-poorte aen de sijde van Armuyen/ende sy vermeysterden het Casteel ter Hooghen/ maer meer en conden sy voor dat mael niet uytrichten. Eenighe Burghers daer binnen en dorsten haer niet reppen/ uyt vreese van het Spaensche garnisoen / andere schijnt wel en wouden hare Stadt ende naecomelinghen die cleynheyt niet laten weder-varen/ datmen haer verwijten soude/ dat de Vlissinghers haer ghedwonghen ende overwonnen hadden: Anno 1573. hadden de Heeren Boisot Gouverneur van Vlissinge/

[p. 151]

(49)

Nassovius Medioburgum obsidione premebat,
Armabat puppes MAGNUS qui Classe paratâ,
Acceterabat opem, sed WORSTIUS obstitit ausis,
Ille rates, Maurosq_Ʒ simul deturbat in undas

[p. 152]

[1573.] ende Doctor Iunius Gouverneur van Ter-Vere/eenen aenslach op Middelburgh/die van langher handt seer heymelijck beleydt was: Daer was een Canonier binnen/die eenighe Burghers (hy seyde wel tusschen de drie ende vier hondert) aen sijn handt hadde/met welcker hulpe/hy des Princen volc meynde de Dampoorte te openen ende binnen te helpen. Maer den aenslach wierdt ontdeckt / eer hy in het werck conde ghestelt worden. Even wel hebben die van Vlissinghe / Ter-Vere/ ende andere Steden/ met hulpe van dan Prince/haer beste gedaen om Middelburgh te water ende te lande te besluyten/ te benauwen/ ende allen toevoer af te snijden/ alsoo dat sy met der tijdt het heele Eylandt van Walcheren (in welckes midden Middelburgh leyt/daer van het oock den name heeft) rontsom met wel hondert ende vijftich Schepen omcinghelt hebben. Christoforo Montdragon, een oudt ervaren Spaens Capiteyn lach daer binnen met vijfthien Vaendelen Walen/ daer mede hy de Burgers vermeysterde. Doe nu dit belegh wat langhe gheduyrt hadde/ende de belegherde van alles begosten ghebreck te hebben: Soo heeft Duc d'Alve/ ende daer nae den grooten Commandeur veel neersticheyt gedaen om haer te ontsetten/maer meestendeels heeft het haer misluckt/de Vlissinghers warender te mannelijck teghen. Eens heeft hy twintich Assabres van Sluys afghesonden/met eenige victualie ende amonitie geladen/die eenen goeden ende stercken voor-windt waernemende/tot onder het Casteel van Rammekens ghecomen zijn. Ewout Pietersz. VVorst, Admirael van Zeelandt, heeftse cloeckelijck ende cortelijck ghevolcht /onder Rammekens aenghetast/ (onaenghesien het geweldich schieten uyt het Casteel ende Schepen) ende nae veel vechtens vermeystert/ soo datter van allen niet een van dese Scheepkens ontcomen en is: Den vijfden Augusti is de Heere van Beauvois van Antwerpen afghevaren nae Zeelandt/ wel met tachtentich Schepen/soo groote als cleyne: [1573.] Maer ten selven dage heeft des Princen volck Rammekens inghecreghen. D'welck Beauvois vernemende/ soo moeste hy zijn voornemen veranderen/ ende hy seylde by Vlissinghe ter Zee-waert in/rontom het Eylandt van Walcheren den Roompot in/ daersich de Zeeuwen weynich voor hoedden/ ende lande sijn volc op onser Vrouwen Polder/ met de cleyne Schepen aen landt varende /de groote bleven te Biesselinghe ligghen. Van hier brochten sy de victualie op den xix. Augusti binnen Middelburgh/ doch niet alle die sy mede ghebracht hadden/want de Zeelanders haer groote verhindernisse deden: Soo dat Middelburgh maer ten deele ghespijsight en wierdt. Den xvi. Novembris heeft Duc d'Alve wederom een Vlote groote Schepen van Antwerpen afghesonden. Waer van het eene in brande ghecomen is van sijn eyghen bussepoeder; Jn een ander borst een stuck Gheschuts/dat wel dertich Mannen doodt sloech ende quetste: Het derde quam aen den grondt/ viel omme/ ende verstickte in het sant. De reste van de groote Schepen bleven te Saftinghen/ ende sonden ontrent vijftich cleyne Schepen door de Boomcreke/meynende alsoo binnen Armuyen te gheraecken: Maer de Zeelanders ligghende te Rommerswale met acht en dertich Schepen/hebbense op den xxii. Novembris soo dapper aengheclampt/dat sy vluchten moesten nae Berghen op Zoom/achterlatende twee ter oorloghe toegherust/ ende neghene met victualie gheladen. Gheduyrende dit belech van Middelburgh/is Duc d'Alve te lande uytgetrocken/ende heeft den Grooten Commandeur met de belegherde in grooten last ende benautheyt ghelaten. Montdragon schreef dickwils aen Duc d'Alve/ daer nae aen den Commandeur/ versoeckende ontset/ende dat op het spoedichste; Maer meest al de brieven vielen in handen van des Princen volc/die vele secreten daer uyt vernamen. De brieven

[p. 153]

[1573.] waren meest met eijfferen seer duyster gheschreven/ maer Charles Beaulieu heeftse weten te ontcijfferen ende uyt te legghen. Montdragon siende ende bevindende dat sijnen vyandt al sijn secreten vernam/ende niet gissende datmen sijn brieven/ schoon in handen comende/soude connen lesen ofte verstaen/heeft Monsieur de Beauvois suspect ende verdacht gehouden/als of hy de secreten openbaerde/d'welc hem so seere verdroot/dat hy uyt Middelburgh vertrock/ende hy is corts daer nae van hert-seer ende droefheyt ghestorven. [1574.] Op den xxix. Ianuarij 1574. heeft Don Loys een seer groote toerustinghe van Schepen ghemaeckt om Middelburgh te ontsetten/ghelijck ick hier te voren in een besonder Capittel verhaelt hebbe/maer tot sijnen grooten schade ende schande sijn de belegherde in grooten noodt ende elende gheweest/ de belegheraers en ginghen niet vry / maer dit belech heeft menich Man in Zeelandt lijf en goet gheeost. Alsser gheen gelt meer en was/ om de Oorloch-schepen te onderhouden/het Scheeps-volck te betalen/ofte met victualie te provanderen / soo hebben alle de gheene [1574.] die noch eenich gelt of credijt hadden / dat verstreckt voor het ghemeyne beste: Als dit oock op was/ soo waren de Zeelanders ghedwonghen in Zee te varen op Cabo de Grijp, aensnoerende wat sy vatten of vanghen conden/ meynende dat het haer Iure belli wel geoorlooft was de Toon-brooden te nemen ende te eten die haer voor d'ooghen quamen: Doch dese redelijckheyt hebben de Edele Heeren Staten ende Magistraten van Zeelandt na der handt gebruyckt/ dat sy velen/ staende noch den inlandtschen Crijch/ wederom ghegheven ende ten vollen betaelt hebben 'tgheene dat in die tijden haer met rouwer handt afghenomen was. Daer is in die tijden sulck een yver gheweest om de ghemeyne Landt-sake te dienen/dat de Admiraelen/ Capiteynen/ ende Boots-volck op hare Schepen dickwils niet anders t'eten en hadden als Pekel-harinck/ ende sy droncken water/ of heel dunne bierken/ ende waeren even moedich ende volherdich in den dienst der Landen.

Qui perseveraverit salvus erit.