Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. 136]

Dvc d'Alba stelt eenen nieuwen Raedt/over Geestelijck ende Weereltlijck / ghenoemt den Bloet-Raedt. Anno 1567.

[1567.] ALs DVC d'ALBA in het Gouvernement der Neder-landen ghetreden was/ ende hy sijn Spaenjaerden in de beste Steden van Brabant ende Vlaenderen gelogiert hadde/ den Magistraeten de sleutelen harer Stadt-poorten af-nemende: Soo heeft hy eenen hooghen Raedt opgherichtt/ bestaende uyt twaelf persoonen/ meest vreemdelingē /daer van hy het Hooft ende President woude zijn; Ende hy wilde hebben/dat de opinien der Raets-Heeren niet anders en souden wesen dan consultive, dat is/ als raedt-gevende / maer niet decisive, dat is/te besluyten ende ordeelen: Hy wilde dat het alles aen sijnen wille ende goet-dunckenhangen soude. Corts nae het op-richten deses Raedts/is de Licentiaet Iohan de Vergas, eenen gheborenen wreeden Spaenjaert / die om sijne boose daden uyt Spanien gebannen was/President geworden/die glorierende in sijne hoocheyt ende tyrannie pleech te segghen/Vergas habet virgas, Vergas heeft Roeden: hy is gheweest een scherpe Roede/welcke Godt ghebruyckt heeft tot een straffe deser Landen. Hy hadde tot by-sitters Doctor Loys del Rio, Ian de la Porta, Snouck, Iaquelet, Roda, Hessels, Biese, ende andere der ghelijcke meer/al Spaenjaerden/ ofte immers ghespanioliseerde persoonen / welcker eenige nochtans niet willende sulcke godtloose saken by-vallen ofte toe-stemmen/ als daer daghelijcx verhandelt wierden / haer meesten tijdts absenteerden / ende sochten van dit ampt ontslaghen te worden: Soo dat ten laetsten Vergas met Doctor Loys del Rio, ende den Secretaris de la Torre, het bewint schier alleen ghehadt ende gehouden hebben/ten over-staen van Duc d'Alba. Desen nieuwen Raedt wierdt ghenoemt Le Conseil de Troubles, Den Raedt van de Beroerten, maer overmidts by sententien ende vonnissen deses Raedts veeler Menschen bloedt vergoten [1567.] wierdt/so is desen Raedt ghenoemt geworden Den Bloedt-Raedt. Deses Raedts commissie ende last/ achter-volghende de resolutie daer van in Spanien ghenomen / was eerst dese: Te procederen teghen de Gheconfedereerde Edele/ als oock teghen de Predicanten der Ghereformeerde Religie/tegen de Consistorianten / dat is /die mede te Nachtmale ghegaen hadden / teghen de Beelde-stormers / ende teghen de gheene die de wapenen teghen den Coninck ghedraghen hadden onder op-gherichtte Vaendelen. Doch Duc d'Alba heeft met sijne Bloedt-Raden seer straffe Articulen op het pampier gebracht ende besloten/dat alle de gheene die teghen de selfde/ofte een der self der misdaen hadde / die soude gheordeelt worden begaen te hebben Crimen laesae Majestatis, ende verbeurt te hebben lijf ende goet. De voornaemste deser Articulen (soo als de selfde nae der handt t'Antwerpen in de camer van Vergas ghevonden/ende in druck uyt-ghegheven zijn) waren dese:

Dat alle de Requesten by de Staten ende Steden der Landen overgegeven tegen de nieuwe Bisschoppen/ Jnquisitie/ ende oock om te hebben moderatie van Placcaten/ waren conjuratien tegen Godt ende den Coninck.

Jn het selfde Crimen waren oock vervallen alle de gheene die de selfde Supplicatien ghelaudeert ende ghepresen hadden.

Jtem alle de Heeren / Edele / Officieren / Provincialen/ ende Subalterne / ofte Substituten / die de nieuwe predicatien/ onder decksel van necessiteyt des tijdts / toe-ghelaten/ ofte daer toe oogh-luyckinghe ghedaen hadden.

Jtem alle de Heeren/Edele/Rechters/Officieren/

[p. 137]

(44)

ALBA paraus bellum, crudeli percitus irâ,

Convocat Hesperia furias regionis alumnas,

Vt leges statuant BELGIS, accendit ERINNYS
Illi animum, placuit cunctas saevire per urbes.

[p. 138]

[1567.] andere van wat qualiteyt sy zijn / die de eerste supplicatie der Edelen / Predicatien/Bleedt-stormen/ &c. niet weder-staen en hebben/maer die aen-ghesien met oogh-luyckinghe ende verbaestheyt.

Jtem alle de gene die de proceduren deses Raedts voor tyrannije hielden/ segghende dat sy gheen souvereyne ende competente Richters en waren in alle criminele ende civile saken / onghehouden te observeren de oude ende ghewoonlijcke Rechten / Privilegien/ ende Costuymen van de Landen / die niet anders en waren (verstaet dit na het ordeel der Spaenjaerden) dan corruptelen ende abuysen/ waer uyt alle quaet ghesproten is.

Jn somma /dese Articulen waren alsoo inghestelt/ datter weynich persoonen in Neder-landt waren/ of sy en hadden / nae luyt der selfder / verbeurt lijf ende goet.

Desen wreeden Bloedt-Raedt heeft den Provincialen Raden der respectiver Provincien/ alle macht ende autoriteyt benomen / vreesende dat sy niet rigoreuselijck ghenoech met hare Landts-lieden procederen en souden / hebben derhalven haer verboden eenighe kennisse te nemen van de laetste beroerten /maer trocken het alles voor hare vierschare / jae dat meer is / de Provinciale Raden ende Magistraten/hooges ende leeghes stants / Gheestelijck ende Weereltlijck/ Edel ende Onedel/selfs de Staten van de particuliere Provincien / moesten alle voor desen Bloedt-Raedt⁺ te rechte staen / selfs buyten hare Provincien: Ende daer en viel noch Appel/noch Reformatie/ noch Revisie over de sententien by desen Raedt gegeven ende uyt-ghesproken. Desen Bloedt-Raedt heeft oock vernieticht de autoriteyt van den Raedt van Staten/ den welcken naeu een camer in het Hof ghelaten en wierdt om te vergaderen: Maer alst den Hertoghe beliefde / soo ontboot hy den Raedt van State in sijn camer/ ende communiceerde haer wat hem beliefde/ ende dede wat hem goet docht/ als eenen absoluten Dictator ende opper-Heere/tot den welcken niemant en dorst segghen / Domine, quare facis sic.

Den Hoochmoet van Duc d'Alba, Vergas, ende andere van den Bloedt-Raedt is soo hooghe gheclommen/dat sy haer hebben verstoutt/te bevelen/datmen voor haer soude brengen ende in hare handen leveren alle de Costuymen/ oude hercomen / ende Privilegien der Landen/ om die te reformeren na haren appetijt/ als oock de Charteren van sijne Majesteyt ende Landts-Heere van elcke Provincie.

Soo dat door desen Bloedt-Raedt in Neder-landt het onderste boven is gheworpen/ ende alle saken sijn in groote verwerringhe/de Menschen in groote vreese/anghst/ ende bangicheyt ghebracht gheweest. Doe claechden en songhen de bedroefde Christenen met David Psalm 6.

O Heere hooch ghepresen,
Hoe langhe sal't noch wesen,
Dat ick moet blijven soo?

+ 1567