Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

De Grave van Egmont te Brussel opentlijck onthalst / den vijfden Iunij, Anno 1568.

DEn derden Iunij heeft de Hertoghe van Alba de Graven van Egmont ende Hoorne/ van Gent op eenen waghen nae Brussel doen brenghen / ende doen gheleyden met thien Vaendelen Knechten/ ende een Vane Ruyters. Sy sijn te Brussel ghebracht / ende ghelogiert op de Merckt / teghen over het Raedt-huys / in een huys ghenoemt het Broodt-huys. De sententie des doodts werdt over haer ghestreken ende uytghesproken den vierden dach Iunij, elck besonder/doch eenes inhouts/ ende ter executie ghestelt op den vijfden dach der selver Maent. In deser beyder Graven sententie heeft duc d'Alve doen schrijven/ dat sy Crimen laesae Majestatis & Rebellionis, dat is / Misdaet van ghequetste Majesteyt ende wederspannicheyt / begaen hadden: Verclarende daerom/ dat de voorgenoemde Graven

[p. 51]

(17)
AMVRATHES PRINCEPS GAVERVS, COMES EGMONTANVS, FLAND. ARTHES. PREF. PHILIPPVS A MONTMORENCY, COMES HORN. etc. ARCHITALASS. MARIS GERM. INF.

[p. 52]

[1568.] sullen worden geexecuteert met den sweerde/ende hare Hoofden gestelt om hooge op een openbare plaetse/ om van een yegelijcken ghesien te zijn/ ende aldaer te blijven tot dat anders by sijne Excellentie sal worden gheordonneert/ende dat tot een exemplare straffe van de misdaden der voorschrevener Graven: Ghebiedende dat niemandt wie hy sy/ hem en vervoordere de Hoofden van daer te nemen / op verbeurte van lijf ende goet: Verclarende voorder / alle haere goederen roerende ende onroerende / Actien / Privilegien/ ende Heerlijckheden/ ende alle hare andere goederen voor gheconfisqueert / ten profijte van sijne Majesteyt. Duc d'Alve hadde verschreven ende by hem ontboden D. Martinum Rithovium Bisschop van Yperen / die den vierden Iunij by den Hertoghe ghecomen is/ sonder te weten d'oorsake waerom hy ontboden was. Als desen Bisschop by den Hertoghe gecomen is / soo heeft hy hem in handen ghegheven de sententie des doodts / ghepronuncieert teghens den Grave van Egmont/hem bevelende dat hy den Grave soude aendienen / dat hy sich moeste bereyden om des anderē daechs te sterven. De Bisschop dit hoorende/ is terstont op sijn knien gevallen/biddende met groote ootmoedicheyt voor het leven van den voorschrevenen Grave. Waer op de Hertoghe antwoorde/ dat de Iustitie moeste geschieden / ende dat gheen genade aldaer plaetse hebben en mocht. Doe bat de Bisschop om te moghen hebben eenich uytstel. Daer op de Hertoghe wel straffelijck seyde: Dat hy hem niet ontboden en hadde om die sententie te veranderen / maer om dat hy den Grave soude bystaen met raedt / ende hem dienen soude voor Biecht-vader. Siende de Bisschop dat de sententie onveranderlijck was/soo is hy des avondts ontrent elf uyren tot den Grave ghegaen / hem te kennen ghevende die droevighe oorsaecke van sijn comste / ghevende hem midts dien de sententie te lesen. De Grave hier van seer verbaest ende verwondert zijnde / vraeghde / of daer [1568.] gheen ghenade en was? Ofte ten minsten uytstel van de executie deser sententie? Daer op de Bisschop hem verhaelde / wat hy by den Hertoghe ghedaen hadde in sijn faveur / ende de antwoorde daer op gevolght: D'welck de Grave verstaende/heeft voor eerst Godt ende den Hertoghe ghedanckt / van dat hy hem op't uyterste sijnes levens/van sulcken Biecht-vader ende Vertrooster versien hadde: Daer nae sprack hy met een cloeck herte: Dit is voorwaer een seer wreede sententie / Ick en gheloove niet dat ick mijn leefdage sijne Majesteyt alsoo vertoornt hebbe / daer door ick sulck eene straffe hebbe verdient. Want alles wat ick ghedaen hebbe/ dat hebbe ick uyt goeder meyninghe/ ende tot sijnen dienste ende besten ghedaen. Nae dat hem de Grave teghen den Bisschop ghebiecht hadde/ so heeft hy begeert dat de Bisschop soude Mis-doen/ ende hem het Sacrament gheven / d'welck de Bisschop ghedaen heeft. Dit gheschiedt zijnde / heeft de Grave twee brieven met sijn eyghen handt gheschreven / den eenen aen den Coninck / den anderen aen den Hertoghe van Alva / in alle beyde biddende voor sijn Wijf ende Kinderen / biddende den Bisschop de selve sekerlijck te willen bestellen / d'welck de Bisschop hem vastelijck toe-seyde ende beloofde te doen. Dese brieven gheeyndicht zijnde / heeft hy den Bisschop ghevraecht / wat hy opt Schavot segghen soude tot stichtinghe van de Ghemeente? De Bisschop was van advijs / dat hy tot het volck niet spreken en soude/eensdeels om datter weynich wesen souden/die hem verstaen souden / overmidts de menichte van de Spaenjaerden die naest rontom het Schavot staen souden/ eens deels oock om dat sijne woorden van eenighe verstaen zijnde / qualijck souden moghen gheduydt worden. Op den vijfden Iunij wesende Pinxter avont / zijn de Spaenjaerts ghecomen ontrent elf uyren om den Grave te halen / ende te brengen ter

[p. 53]

[1568.] plaetse daer men hem onthalsen soude: Als sy hem wilden sijn handen binden / soo heeft hy (sijnen Tabbaert opdoende) ghetoont/dat hy hem al tot de doot bereyt hadde / (want hy hadde te vooren laten afsnijden de craghe van sijn wambays ende hemde) ende begeerde/datse hem alsoo vry/los/ende onghebonden tot de doodt wilden gaen laten / 'twelck alsoo gheschiede. Gaende na de Richt-plaetse / hebbende aen sijn sijde den voorghenoemden Bisschop / soo las hy den L I. Psalm / Godt zijt my ghenadich nae uwer goetheyt, ende doet mijn overtredinghe te niete na uwe groote barmherticheyt. Hem zijn gevolght Iuliaen Romero Maestro del Campo, en̄ de Capiteyn Salines, met xix. Vaendelen Spaenjaerden/die haer op de Marct in slach-ordre ghestelt hebben / om te verhoeden alle oproer/die daer soude moghen ontstaen. Een Vaendel ginck door de Stadt over ende weder / ende twee Vaendelen bleven in het Hof. Op de Marckt was een Schavot ghemaeckt met swart laken behangen/ ende daer op twee swarte Fluweelen cussens: Daer waren oock op het Schavot twee groote yseren pinnen. Onder het Schavot stont de Provoost van het Hof met eenen rooden stock; Ooc was de Beul boven op het Schavot verborghen. De Grave is met den Bisschop alleen op het Schavot gegaen/ ende als hy sommighe woorden met den Bisschop ghesproken [1568.] hadde / diemen overmidts de groote menichte der Spaenjaerden / die rontom het Schavot stonden/ niet en conde hooren noch verstaen / soo is hy op sijn knien neder gaen sitten met den Bisschop / ghelijckelijck lesende het Vader onse: Dit gheeyndicht zijnde/ heeft hy den Bisschop ghebeden het selve tot driemael te willen verhalen: Daer nae heeft hem de Bisschop de Benedictie ghegheven. De Grave opgheftaen zijnde / heeft het Crucefix, d'welck hem in de handt ghegheven was / dickwils ghekust / daer nae heeft hy gheknielt op een swart Fluweelen cussen / ende met ghevouden handen heeft hy seer luyde geroepen/ Heere in uwen handen bevele ick mijnen gheest. Daer nae den Bisschop wenckende / nam hy een cleyn Bonetgen / d'welck hy voor sijn ooghen dede/ ende werp den Tabbaert van sijn schouderen: Sijn handen wederom te samen voudende / ende Godt biddende/ verwachte hy den slach: De Scherp-richter (diemen seyde eertijdts sijn Laquay gheweest te zijn/) is voortghetreden / ende heeft hem het hooft afgheslaghen/ het lichaem/ hooft / ende de plaetse die met sijn bloedt besprenght was/ wert terstont met een swart laken bedeckt.

Qui perseveraverit usque ad finem salvus erit.