Afbeeldinge ende beschryvinghe van alle de veldslagen, belegeringen ende and're notabele geschiedenissen ghevallen in de Nederlanden

Geduerende d'oorloghe teghens den coningh van Spaengien: onder het beleydt van den Prince van Oraengien, ende Prince Maurits de Nassau

[p. VI]

Tot den Leser.

GVnstighe ende discrete Leser: In het maken ende by een brenghen deser beschryvinghen hebbe ick, passende op het ordentelycke vervolgh der tyden, ende op de Koper-stucken (die met groote moeyte ende oncosten versamelt ende nieu ghemaeckt zyn,) ghelesen ende ghevolght de beste ende geloofvvaerdigste Autheuren, die of in 't geheel, of ten deele onse Nederlandtsche meer dan veertig-jarighe kryghen beschreven hebben. Als daer is voor eerst la grande Histoire de Iean François le petit, ende de seven jaren van Duc d'Alvens regheringhe, beschreven van den vvysen, vlytighen, ende nau-sienden Pieter Bor Christiaensoon. Daerna het groote vverck van den arbeytsamen ende neerstighen Emanuel van Meteren. VVelcken laetsten nochtans ick also ghevolght hebbe, dat daer hy merckelycke misslaghen hadde (gelyck het geen vvonder is dat hy somtydts heeft, devvyle hy geduyrende den tyt van de beschryvinghe syner Historien meest in Engelandt gevvoont heeft, daer hy alle de geleghentheyt der ghepasseerde saecken niet altyt sekerlyck en heeft connen vveten) of daer hy te lang, te kort, of te duyster viel, &c. dat ick daer (seg ick) of myn eygen memorien ende aenteeckeninghen, oft andere Autheuren ghebruyckt hebbe: ende insonderheyt

Commentaires memorables de Don Bernardin de Mendoze des guerres de Flandres & Pays bas, depuis l' an 1567. iusques a l' an 1577.

Histoire de la guerre civile des pays de Flandres, depuis l' an 1559. iusques ala fin de l' an 1582 A Lyon par Iean Stratius 1583.

Chronicon Michaelis ab Isselt in Hoochduytsch.

Polemo-graphia Belgica, oder Niederlandische kriegsbeschreibung, durch H. VVilhelm May.

Richardi Dinothi de bello Civili Belgico libri VI. ab anno 1555. usque ad annum 1586.

Alphonso de Vlloa, eenes Spaenschen Colonnels beschrijvinge van het Iaer 1568.

Mauritiados libri sex, Casparis Ens.

Mercurius Gallo-belgicus.

Suite de l'Histoire de la paix N. Richer.

Niederlendischer erster kriegen sub Albano,

[p. VII]

bey Samuel Apiario, aus Adami Henric-Petri historien, Basel anno 1575.

Ende noch meer dan hondert particuliere Tractaetjens, die van den aenbeginne deser oorlogen nu en dan, soo hier, soo daer ghedruckt syn, behalven eenighe die noch noyt in druck en syn uytgegaen, sprekende van deser ende gener Steden en Fortressen belegeringen in het particulier.

Item van foulen en inlegeringen &c. Als oock veel Placaten, Edicten, Remonstrantien &c. die allen den genen, die de gheschiedenissen der voorleden jaren verhalen, seer dienstelyck zyn.

Ick hebbe oock meer maels oude Capiteynen ende ervarene Bevel-hebbers ghevraecht, hoe die ende die saken, daer sy by ghevveest hadden, beleydt ende afgheloopen vvaren, daer van sy my dickvvils veel beter bericht gedaen hebben, dan in deser oft gener Historyschryvers boecken te vinden is.

Ten moet niemandt vreemt gheven dat vvy dit aldus verhalen, ende noemen de gene daer mede ick my hebbe beholpen, vvant een Historyschryver (soo Iacobus Marchant in zyn beschryvinge van Vlaenderen seer vvel seyt) en is anders niet dan een Ordineer-meester van verscheyden stoffe uyt allen hoecken by een versamelt.

VVy vertrouvven vastelyck, datter al eenighe sullen zyn, die dit vverck sal behagen: Oock duchten vvy datter veele sullen zyn, die het mis-haghen sal. VVant daer en kan soo goedt geen boeck ghemaeckt noch aen den dagh gegeven vvorden of ten mis haeght altyt yemandt. Ende hebben sich dit moeten getroosten alle die oyt eenighe Historien, oft andere boecken gheschreven hebben. Ia selfs de Grootmachtige ende Hoochvvijse Coninck van Groot Britannien claeght ergens, dat hy van velen berispt is ghevvorden om 't beschryvē van den Slach van Lepanthen. Ende t'is by den gheleerden een oudt Spreeckvvoort. Ne Iovem quidem omnibus unquam placuisse, dat Iupiter selve noyt allen menschen en heeft behaeght. Derhalven het oock geen vvonder is, dat ick ende mijns gelijcke van de berisp-gierige vvorden geoordeelt, ende het alle man niet te passe en konnen maken.

Ick en hebbe (dat versekere ick u) niemant

[p. VIII]

getracht te quetsen, oft syn eere te verminderen, selfs niet der gener die aen de Spaensche syde gedient hebben, ofte noch dienen. Is het nochtans ergens geschiedt, so is't onvvetende geschiedt, ofte om dat sy het soo leelijck ende grof ghemaeckt hebben, datmen hare namen ende daden niet en conde voorby gaen, sonder het rechte bescheydt der Historie te versvvyghen, oft onvolcomentlyck te stellen.

Hebbe ick oock yemandt, die of inde regeringe, of in den krijch zyn devoir vvel ghedaen heeft, syne behoorlycke eere ende lof niet genoeghsaem gegeven, ofte des eenen persoons name voor des anderen geschreven (gelijck eenighe der boven-ghenoemde Autheuren, qualyck bericht zynde, somtyts gedaen hebben) dat is my leet, ende daer van vermaent synde, sal het inden tvveeden druc als oock in de oversettinghen deses vverckx in andere talen, naer behoorte verbeteren. Ende dit is het gene vvy u tot eenen ingang deses boecks te segghen hadden. Blijft daermede den goeden Godt bevolen, ende neemt den toegheneyghden vville, die vvy hebben om u te dienen, in dancke.

In Amsterdam den 12. September. 1615.