Logo DBNL
De warachtighe historie van doctor Johannes Faustus (2004)

De warachtighe historie van doctor Johannes Faustus

(2004)–Carel Baten–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Hoe dat Doctor Faustus in de helle ghevaren is.

DOctor Faustus was tot het achtste jaer zijns verbonts met den duyvel ghecomen, waerover dat hy alle daghe nader ende nader op het eynde zijns verbonts quam. Ende den meesten tijt der voorleden jaren hadde hy met vraghen ende met disputeren ommeghebracht. Daer-en-tusschen grouwelde hem ende droomde hy wederom van de helle, tot welcken eynde dat hy zijnen dienaer Mephostophilem tot hem voorderde, denwelcken hy badt dat hy hem zijn heere Belial ofte Lucifer by hem soude laten comen. Maer sy schicten5 hem eenen duyvel die Belsebub6onder den hemel genaemt was. Deselve vraechde Doctor Faustus wat zijn begheeren was. Hy7 vraechde hem oft niet en mochte geschieden dat hem eenich geest nederwaerts in de helle voerde, ende wederomme daeruut, opdat hy der hellen ghestaltenisse8, qualiteyt, fundamenten, ende hare eygenschappen ende substantie mochte besien. ‘Ja’, antwoorde hem Belsebub9, ‘ick sal in de middernacht comen ende u halen.’ Alst nu nacht ende gheheel duyster was, so ver-

scheen hem Belsebub1 ende hy hadde op zijnen rugghe eenen beenen setel, dewelcke rontomme besloten was. Daerop sat Doctor Faustus ende voer alsoo daervan. Nu hoort doch hoe hem de duyvel verblinde ende hem een simmenspel2 maeckte dat hy niet anders en meynde oft hy en wierdt in de helle ghevoert. Hy voerde hem in de locht, daerop dat Doctor Faustus in slaep viel, ghelijck oft hy in eenich warme water oft in een badt gheseten hadde. Stracks daernaer soo quam hy op eenen hooghen berch, die so groot was als een groote eylandt, daeruut dat solfer, peck ende vyerstralen sloeghen ende dat met alsulcken ghedruys ende getier, datter Doctor Faustus van wacker wiert. De duyvel vlooch in alsulcken speloncke des voorszeyde berchs met Doctor Faustus, dat hy anders niet en wist oft hy en was binnen in de helle, maer hoe crachtich dattet aldaer brande, so en ghevoelde hy nochtans gheene hitte ofte brant dan alleene eene laute3, gelijc oft in den mey4 gheweest hadde. Oock hoorde hy aldaer alderley instrumenten die seer lieffelick cloncken. Ende niettegenstaende de groote claerheyt des vyers, soo en conde hy gheen instrumenten ghesien oft hoe dattet aldaer ghestelt was5.+ Hy en dorste oock niet vraghen hoe datter omme was6, omdattet hem tevoren wel scherpelic verboden was, dat hy noch vragen noch spreken mochte. Onder des7 soo quamen tot hem ende tot Belzebub noch drie ander duyvels die oock van alsulcken ghedaente waren. Als nu Doctor Faustus noch meer in de locht nederwaerts quam, ende met hem de drie andere die hem voorvlogen, so quam hem eenen vliegenden hert tegemoete met groote horens. Deselve wilde hem in de spilloncke van boven nederwaerts smijten, waerdoor dat hy seer verschrickte. Maer die drie voorvliegende duyvels verdreven den hert. Als nu Doctor Faustus beter in de spilloncke nederwaerts quam, soo en sach hy niet met allen8 rontomme hem als alderley onsuyver ghedierte9, als slanghen ende derghelijcke, rontomme hem sweven. Maer de slanghen waren uutnemende10 groot. Daerop quamen hem vliegende beyren te hulpe, die streden ende campten met de slanghen. Ende sy cregen de overhant, sodat hy des te sekerder daerdoor

quam. Ende als hy nu voorder nederwaerts ghecomen was, so sach hy eenen ouden ghevleughelden stier uut een hol uutcomen, die geheel dul1, al brullende, op Doctor Faustum geloopen quam. Ende hy stiet so hert tegens synen stoel, dat den voorszeyden stoel met Fausto ende met Belzebub om ende omme keerde. Doctor Faustus viel van den stoel in de spilloncke, int alderdiepste derselver, ende dat met groot geschrey2, sodat hy anders niet en dachte oft het en was teenemael met hem gedaen, mitsdien dat hy oock zijnen geest niet meer sien en conde. Doch so greep hem noch ten lesten int nedervallen een oude verrimpelde simme. Deselve hielt hem op ende salveerde3 hem. Met dies so quammer in de helle eenen duysteren ende dicken nevel, dat hy in een langhe wijle niet ghesien en conde, maer stracks ontsloot haer een wolcke. Daeruut dat twee groote draken quamen, die eenen waghen voorts-trocken, daerop dat de oude simme Doctor Faustum settede. Een wijle daernaer so volchder een groote duysterheyt, soodat Doctor Faustus noch de draken, noch den waghen, ghesien en conde, ende voer daer-en-tusschen al voorts naer onder toe. Ende alsoo haest als4 dese stinckende duysterheyt verdwenen was, so sach hy zijne peerden ende zijnen wagen wederom. Maer daer schoten in de locht op Doctor Faustum soveel stralen ende blixems, dat Doctor Faustus daerdoor is bevende gheworden. Met dies soo coemt5 Doctor Faustus op een tempeestighe6 water ende de draken versoncken daerin. Maer hy en wiert gheen water gewaer, maer wel groote hitte ende warmte, ende de baren7 ende stroomen sloegen so op Doctor Faustus, dat hy waghen ende peerden te verliesen quam. Ende hy sanck8 voorts, dieper ende dieper na den gront des waters toe, totdat hy ten langhen lesten int vallen in een hooghe ende spitsighe spilloncke gheraeckte, aen dewelcke dat hy hem vaste-hielt, ende daer bleef hy besitten9 alsoft hy half doot geweest hadde. Hy sach vast10 rontomme hem, maer hy en conde niemant sien noch hooren. Hy sach vaste11 tot de spilloncke innewaerts, waerop een licht hem vertoochde, ende en sach anders niet rontom hem als water. Doctor Faustus dachte vast12: ‘Wat raedt gaet my nu aen, nu ick van de helsche gheesten verlaten ben? Oft ick moet my in

de spilloncke oft in het water werpen, oft alhier verderven1.’ Met dies soo vertorent hy hem daerop2 ende spranck3 alsoo in een ontsinnighe4 vreese in de vyerighe spilloncke ende sprac: ‘Nu neemt ghy, gheesten, mijnen welverdienden offer aen, die mijne ziele veroorsaeckt heeft!’ Met dat hy hem also overdweers5 daerin ghesmeten hadde, wiert er soo een schrickelicke cloppen ende gheruchte ghehoort, dat den berch ende de steenrotse te scheuren quam, ende dat hy anders niet en wist oft het en was al met grof gheschut gheschoten. Als hy nu op den gront quam, soo sach hy in het vyer veel statelicke6 lieden als keysers, coninghen, vorsten ende heeren; item, veel duysent gheharnaschte krijchslieden. By het vyer vlietede7 een coele water, daervan dat sommighe droncken, haer laefden ende badeden. Sommighe liepen door8 de groote coude in het vyer om haer aldaer te verwarmen. Doctor Faustus trat in het vyer ende wilde een ziele der verdoemde met de hant grijpen. Ende als hy meynde, hy hadde eene met de hant, so verswont9 sy hem wederomme. Maer hy en coste door de hitte aldaer niet langher blijven ende also hy ommesach, siet, so comt zijnen Belsebub met den setel wederomme. Ende hy sat daerop ende voer also wederomme naer de hoochde toe, want Doctor Faustus en conde in den donder, in het onweder, in den nevel, in den solfer, in den rooc, int vyer, in de hitte ende in de coude niet langher gheduyren10, princepalic11 doen hy hadde ghesien het bevende gheschrey, het clippertanden, den jammer ende de pijne der verdoemde etc. Alsoo nu Doctor Faustus eenen goeden tijt lanck van huys gheweest hadde ende zijnen knecht (die wel wiste dat hy uut was om de helle te siene) vreesende dat hy wat meer ghesien soude hebben als hem lief soude zijn ende eeuwich uutblijven12 mochte, soo coempt13 Doctor Faustus in der middernacht wederomme thuys. Ende midtsdien dat hy een goede wijle tijdts in den setel gheslapen hadde, soo smijt hy hem alsoo, al slapende, in zijn bedde. Als het nu beghoste dach te worden ende Doctor Faustus opwaeckte, soo en was hy niet anders ghestelt dan oft hy in eenen duysteren torren14 gheseten hadde. Want hem dochte15, dat hy in alle

dien tijdt anders niet van der hellen ghesien en hadde als die vyerstroomen ende hetghene dat het vyer van hem1 ghegheven hadde. Ende also Doctor Faustus int bedde lach, so wierdt hy op de helle denckende. Als nu2 dochte hem voor ghewis dat hy daerinne gheweest was ende dat hy de helle ghesien hadde, als nu3 twijffelde hy wederomme daeraen ende liet hem voorstaen4 dat hem de duyvel maer een guychelspel voor zijne ooghen ghemaeckt en hadde, gelijck sulcks waer was, want hy en hadde de helle noch niet recht ghesien. Anders en soude hy daerin niet begheert hebben te wesen ofte daernaer ghetracht hebben hoe dat hy alsulcken grousamen jammer5, elende ende pijne ontgaen mochte.

Dese historie6 ofte geschiedenisse heeft Doctor Faustus selve geschreven deselve7 maer in eene verblindinghe8 ghesien te hebben. Want men heeft dese historie also nae zijnen doot, met zijn eyghen hant beschreven, ghevonden in eenen boeck, daerin dat hy meer van zijne consten beschreven hadde.


Vorige Volgende