De warachtighe historie van doctor Johannes Faustus

(2004)–Carel Baten– rechtenstatus


Doctor Fausto worden alle helsche geesten in hare gedaente voorgestelt, daeronder dat seven van de princepaelsteGa naar margenoot3 waren met hare naemen ghenaemt. DOctor Faustus’ princeGa naar margenoot4 - ende zijnen rechten meester - quam hem visiteren, waeromme dat hy niet weynich en verschrickte, overmitsGa naar margenoot5 zijn grouwelicke gedaente. Want bovendien dattet in den somer was, so ginck er so een seer coude locht van den duyvel dat hy meynde te bevriesen. Den duyvel, die hem BelialGa naar margenoot+ noemde, die sprack tot Doctor Fauste: ‘Alsoo ghy te middernacht opwaeckte, so hebbe ick dijne ghedachten gesien. Ende zijn dese, als namelick dat ghy geerne sommige van de princepaelate helsche geesten mocht sien. Daeromme dat ic alhier met mijne voorneemste radenGa naar margenoot6 verschenen ben, opdat ghy deselve, naer u eygen begheeren, besien meucht.’ Doctor Faustus antwoorde: ‘Welaen, waer zijnse dan?’ ‘Daerbuyten’, seyde Belial.
[Folio 19v]
Belial verscheen Doctori Fausto in de gedaente van eenen swarten beyrGa naar margenoot1, danGa naar margenoot2 dat alleene zijne ooren overeynde stonden. Zijne ooren waren brandende root ende haddeGa naar margenoot3 sneewitte hooghe tanden ende eenen langen steert die ontrent drie ellen lanck was. Aen zijnen hals hadde hy drie vlieghende vleughels. Aldus quam by Doctor Fausto den eenen geest naer den anderen in de stoveGa naar margenoot4, soodatser niet alle sitten en conden. Belial verclaerde Doctor Fausto den eenen naer den anderen, wie dat sy waren ende hoe dat sy genoemt waren. Vooreersten quamender in seven van de voornaemste geesten, als Lucifer, Doctoris Fausti rechter heereGa naar margenoot5, denwelcken hy hem verschreven hadde. Ende desen was ontrentGa naar margenoot6 van eens mans lengde ende hy was harich, van coleureGa naar margenoot7 gelijck de eyckorentgensGa naar margenoot8. Daernae volchde BelsebubGa naar margenoot9. Deselve hadde een lijfverwich hayrGa naar margenoot10 ende een ossenhooft met twee seer groote horenen ende was ooc teenemael rouGa naar margenoot11 ende harich, met twee groote vleughelen die so scherp waren als de distelen des velts, half groen, half gheel, alleene dat boven over de vleugelen vyerstralen uut vloghen, ende hy hadde eenen coe-steert. Daernaer quam Astaroth in de stove, in de gedaente van eenen worme die op zijnen steert overeynde rechtGa naar margenoot12 in de camer ginck. Hy en hadde gheene voeten, maer eenen grauwen steert, eenen dicken buyck. Boven hadde hy twee corte voeten die teenemael gheel waren - ende zijnen buyck was wittachtich ende ghelatGa naar margenoot13 - , eenen castaengebruynenGa naar margenoot14 rugghe, scherpe pinnen van eens vingers lenghde, gelijck eenen yghelGa naar margenoot15. Daernaer quam Sathanas, die geheel wit-grijs was, rou over zijn lichaem, met een ezelshooft, maer zijnen steert was ghelijck eenen cattesteert, met clauwen die een elle lanck waren. Voorts tradt Anubius in. Die hadde een hontshooft. Hy was over zijn lijff half swart, half wit. Voorts hadde hy voeten ende hanghende ooren, ghelijck eenen hont, ende was vier ellen hooghe. Naer den desen quam Dythicanus inghetreden. Die was ontrent een elle lanc. AndersGa naar margenoot16 was hy gelijck eenen vogel ende ghelijck een perdrijsseGa naar margenoot17, maer den hals was groen ende ghespickelt. Den lesten was Drachus, met vier corte voeten. Hy was gheel ende groen, maer het lijf
[Folio 20r]
was boven blauuachtich ende zijnen steert rootachtich. De seven met Belial ende den keteleereGa naar margenoot1 den achtsten, die waren aldus met de voorszeyde verwenGa naar margenoot2 ghecleet. De ander verschenen oock, in gelijcker gedaente, gelijck de onvernuftigheGa naar margenoot3 dieren, ghelijck als verckens, als herten endeGa naar margenoot4 hinden, als beyren, wolven, simmen, buffels, bocken, gheyten, als ezels, etc., ende dierghelijcke. In alsulcken ghedaenteGa naar margenoot5 verschenen sy hem, sodatter sommige uut de stove vertrecken moesten. Doctor Faustus was hierover seer verwondert ende vraechde de seven voornaempste waeromme dat sy niet in ander ghedaente verschenen en waren. Sy antwoorden hem ende seyden dat sy haer in de helle niet anders veranderen en costen. Daeromme dat sy oock helsche dieren ende wormen zijn, hoewel dat sy grouwelicker ende onsienelickerGa naar margenoot6 waren als sy daer present waren. Doch costen sy altijdt eens menschen ghedaente aennemen als sy wilden. Daerop seyde Doctor Faustus, het was ghenoech, als sy alle seven daer waren, ende badt dat men de andere soude laten gaen, hetwelcke oock alsoo gheschiede. Daerop begheerde Faustus dat sy hem eens een proeveGa naar margenoot7 souden laten sien, hetwelcke sy deden, sodat den eenen naer den anderen hem veranderde, ghelijck sy tevoren ghedaen hadden, in de ghedaente van alderley ghedierte, jae, oock in groote voghelen, in slanghen, in cruypende dieren ende in viervoetighe dieren. Dit behaechde Doctor Faustus seer wel ende vraeehde oft hijt oock conde. Sy seyden ja, ende sy wierpen hem een tooverboecxken toe, omdat hy oock een proeve doen soude, ende hy dedet. Nu en conde Doctor Faustus niet laten, aleer sy haer afscheetGa naar margenoot8 namen, haer te vraghen wie dat alle vliechachtighe dieren gheschapen hadde. Daerop sy hem antwoorden dat na den val des menschen alle fenijnighe ghedierteGa naar margenoot9 heeft bestaen te wassenGa naar margenoot10, opdat de mensche daerdoor soude beschadicht ende gheplaecht worden: ‘Van ghelijcken connen wy ons oock in alderley vliechachtich gedierte veranderen, sowel als in ander gedierte.’ Doctor Faustus wiert lachende ende seyde dat hy sulcks wel soude begheeren te siene. Ende het gheschiede oock alsoo, want soo haest als sy alle tsamen verdwenen waren, soo verschenen
[Folio 20v]
stracks daernaer in de camer van Doctor Faustus alderley vliechachtich gedierte, als biënGa naar margenoot1, horsels, wespen, coe-vliegen, crekels, mieren, sprinchanen etc., sodat zijn geheele huys van alsulcken gedierte vol was. Ende in sonderheytGa naar margenoot2 so wiert hy over tafel verdrietich ende seer ghequelt vanwegen dit quellende gedierte, ghelijck hem de mieren bepisten, de biën hem staken, de mugghen hem int aensicht vloghen, en de vloyen beten hem so, dat hy hem ghenoech te verweeren hadde. De luysen quelden hem op zijn hooft ende in zijn hemde, de spinnen quamen van boven nederdalende op hem, de ripsemenGa naar margenoot3 cropen op hem ende de wespen die staken hem. In somma: hy wiert van alle canten van dusdanighen ghedierte ghenoech gheplaecht, soodat hy seyde: ‘Ick en gheloove anders niet, dan dattet alle jonghe duyvels wesen moeten.’ Daeromme dat hy oock in de stove niet gheblijven en conde. Ende soo haest als hy uut de voorszeyde stove was, so was hy van de plaghen deses ghedierte teenemael ontslaghen, ende sy verswondenGa naar margenoot4 oock strackx alle tsamen.	margenoot3 voornaamste margenoot4 vorst, opperhoofd, h.l. opperduivel margenoot5 vanwege margenoot+ Nota. margenoot6 voornaamste raadsheren margenoot1 beer margenoot2 zij het dan margenoot3 en hij had margenoot4 verwarmd vertrek, kamer margenoot5 de feitelijke heer van Doctor Faustus margenoot6 ongeveer margenoot7 kleur margenoot8 eekhorentjes margenoot9 druk: Belsebut margenoot10 vleeskleurig haar margenoot11 ruw margenoot12 rechtovereind margenoot13 glad margenoot14 kastanjebruine margenoot15 egel margenoot16 overigens margenoot17 patrijs margenoot1 de ketelsmid (=Belial) margenoot2 kleuren margenoot3 onwijze, domme margenoot4 druk: en margenoot5 vermoedelijk een zetfout, bedoeld wordt: getale (ghetaele?) margenoot6 afzichtelijker margenoot7 bewijs van kundigheid, staaltje margenoot8 afscheid margenoot9 giftig gedierte, ongedierte margenoot10 is begonnen te groeien margenoot1 bijen margenoot2 in het bijzonder margenoot3 rupsen margenoot4 verdwenen

Vorige Volgende

Doctor Fausto worden alle helsche geesten in hare gedaente voorgestelt, daeronder dat seven van de princepaelsteGa naar margenoot3 waren met hare naemen ghenaemt.