De warachtighe historie van doctor Johannes Faustus

Een vraghe oft disputatie van de conste van astronomie⁵ ende astrologie⁶.

ALs nu Doctor Faustus zijne almenacken twee jaer lanck gemaect hadde, so vraechde hy zijnen gheest wat dattet voor een gelegentheyt hadde met⁷ der astronomiën ende astrologiën, gelijck de mathematici te stellen plegen. Daerop antwoorde den geest ende sprack: ‘Daer gheve ick u alsulcken oordeel af, dat alle sterrenkijckers ende alle sterrenconstenaers niet sonderlicx⁸ sekers en connen practiseren, want het zijn altesamen heymelicke ende secrete wercken Gods, dewelcke de menschen niet en connen gronderen⁹, gelijck als wy gheesten doen connen, die in de locht ende onder hemel sweven, die¹⁰ de toelatinge Gods¹¹ sien ende begrijpen connen. Want wy zijn oude ende ervarene gheesten in des hemels loop. Ic conde u oock, mijn heer Fauste, eenige prognosticatiën ende almenacken toeschrijven, ofte van de nativiteyten¹² een eewige opteeckeninge doen, ende also het eene jaer om het ander (ghelijck ghy ghesien hebt) daeraf schrijven dingen die warachtich zijn. Het is wel waer dat die van den ouden tijt, die 500 of 600 jaren leefden, alsulcken consten grondelick geleert ende begrepen hebben. Want door soveel verloopene jaren wort dat groote jaer vervult, dat sy sulcx verclaeren ende cometen¹³ mededeelen connen,aant. maer alle onervarene astrologi maken hare prognosticatiën na eenen goeden waen ende goetduncken.’

5 sterrenkunde

6 sterrenwichelarij

7 hoe de stand van zaken was in

8 bijzonder

9 doorgronden

10 h.l. en die

11 de goddelijke loop der dingen

12 toekomstige lotsbetemmingen

13 staartsterren