Het secreet-boek vol heerlijke konsten

Nu volgen hier sommige Balsems die sonder Distilatien gemaeckt worden, ende sommige door distileren.

Eenen Balsem, voor alle oude Ulceratien, ende tegens het uytdroogen der Leden, ende het inkrimpen der Zenuwen.

NEemt Galbanum, Ammoniacum, Mastick, Mirrha, Gumni Elemni, Bdellij, van elcks een half once, Terpentijn, een once en een half, of twee oncen, olie van Olijven, twee pond, Spaens-groen, twee oncen en een half, stootet al onder een, ende laet het weycken in stercken Azijn acht dagen langh, distileret daer naer, voor eersten in Balneo Marie, daer naer in ’t Zandt, ende soo verre als gy het noch beter begeert, soo doeter dese navolgende dingen by: Neemt Storacis, Calamittae, Gummi Hederae, Spice Nardi, Carabe, Colophonie, Tragacanti, Serapini, Opoponacis, van elcks een half once, Euphorby, een half dragme, Spaens groen, drie draghmen, Ter-

[p. 458]

pentijn, een pond. Desen Balsem geneest alle oude Ulceratien, so wel in heete als in koude oorsaken.

Eene gedistileerden Balsem, voor alle diepe Wonden, ende Ulceratien.

Neemt ses pondt Terpentijns, Olibani, een half once, Ligni Aloës, Mastick, van elcks een draghme, Nagelen, Caneel, Zeduwar, Muscaten, Cubeben, Galigaen, van elcks drie draghmen, olie van Olijven, ses draghmen, menget, ende distileret met sacht vyer, het is goet voor alle koude Fenijn der Padden, het geneest alle Fistelen, ende Nols me tangere, ende de Geraecktheydt.

Een krachtige Olie, en die wel is beproeft voor alle verslappingen der Zenuwen, voor de vallende Sieckte, ende sy vermeerdert de Memorie, ende het verstandt.

Neemt Galbanum, een half once, Gummi Nedere, vijf oncen, stootet te samen, ende distileret, mengter daer onder een pondt Sebesten, ende distileret wederom. Bestrijckt hier mede des avonds te bedde gaende, het achterhooft, ende het opperste des hoofts. Fumanellus.

Eenen Balsem die sonder distileren gemaeckt wordt.

Neemt Hipericon met de bloemen, soo veel als ’t u belieft, doetet in een glas, gietse vol met olie van Olijven, settet 14. dagen langh in de Sonne, daer naer soo doeter by eenen kroes Wijns, settet wederom 14. dagen langh in Paer-

[p. 459]

de-mist, ende doeter by Mierha, Mastick, Veneetschen Terpentijn, Spiegelharst, van elcks twee oncen, stootet al wel kleyn, stopt de Flessche wel dicht toe, stelt daer naer de Flessche te zieden in een Ketel met water, ende als ’t gezoden is, soo gietet door een doeck, bewaert dese olie in een Flessche, hoe datse ouder is, hoe beter datse is, ende als gy daer van wilt gebruycken, soo maecktse warm.

Een anderen Balsem, sonder distileren te maken.

Neemt olie van Olijven, twee oncen, Wit Peck, een once, Galbani, een draghme, latet al te samen smelten, met een draghme olie van Vitriol, olie van Heul-bollen, drie oncen, olie van bitter Amandelen, vier oncen, olie van Wieroock, een once, stootet al te samen, ende menget onder een.

Een ander uyt de Secreten van Fallopius.

Neemt sap van Porreye, van Munte, doetet in een Flessche, stellet in de Sonne, ende het sal eenen excelenten Balsem wesen.

Eenen anderen balsem, sonder distileren, van Turquinus Schuellenbergh.

Neemt Mastick, Olibanum, van eelks twee dragmen, Ammoanicum, een draghme, Galbanum, drie draghmen, Bdellium, ses draghmen, Opoponacis, een draghme, Laudanum, een half once, Asse Foetdae, een once en een half, Gumme Hedere, twee draghmen, Gomme van Arabien, een half draghme, Terpentijn, twee oncen en een half, Camfer, een half once, olie

[p. 460]

van Olijven, twee pond, latet al te samen onder een smelten, met langhsaem vyer, stadigh roerende, doeter daer naer by Spaens-groen, seer kleyn gewreven, een half once, latet een weynigh zieden, tot dattet groen begint te worden, drucket daer naer door een doeck, ende bewaret in glasen Flessche, stoptse dicht toe.

Eenen anderen excellenten ongedistileerden Balsem, om alle versche Wonden, ende meer ander gebreken seer haest te genesen.

Neemt witten Spiegel-harst, twee draghmen, smelt hem in goeden Wijn, druckt hem daer na door eenen linnen doeck, latet voorts zieden tot dat den Wijn verzoden is: Neemt daer naer een pondt olie van Olijven, laet daer onder soetkens smelten, den voorschreven harst, doeter als dan by Ammoniack, Galbanum, Opopanacum van elcks een once, Gommi Elemni, twee oncen, menget al te samen wel ondereen.

Noch eenen anderen, oock van Tarquine Schuellenburgh.

Neemt Galbanum, Ammoniacum, Bdellium, van elcks een half once, Mirrha, Mastick, Wieroock, van elcks twe draghmen, Veneetsche Terpentijn, twee oncen, Spaens-groen, een half once, olie van Olijven, een pont en een half, legt de Gommen, vooreerst drie dagen lang in Wijn-azijn, laetse daer naer met de olie zieden, tot dat den Azijn verzoden is, sijget als dan door eenen doeck, ende drucket sterck uyt, menget daer naer den Spaens-groen, seer kleyn ge-

[p. 461]

stooten, met olie van Olijven, ende doet daer by ’t gene datter door gedruckt is, als dan ’t groenachtigh genoegh is, soo bewaret in een Flessche.

Eenen ongedistileerden Balsem, om alle oude Ulceratien ende versche Wonden te genesen, hy suyvert ende geneest.

Neemt olie van Terpentijn, olie van Lijnzaedt, olie van soet Amandelen, ende olie van Roosen, laat de olie van Roosen in een glas zieden, met Spaens-groen, soo veel als men op den punct van een mes nemen kan, ende als ’t een weynigh heeft gezoden, soo gietet door, ende menget onder de andere Olien.

Een secrete Balsem olie, die seer is beproeft geweest, om alle oude Ulceratien, ende versche Wonden te genesen, uytgenomen de Hooft-wonden.

Neemt Apium, Roosmarijn, Gerruwe, Weegbree, Alsen, van elcks een handtvol, Savie, Rute, Wolle-bladers, Gouwe, Lanceole, van elcks twee handtvol, Schapen-roet anderhalf once, Herbe Laurentie, drie handt vol, olie van Olijven, twee pondt, Terpentijn, een pondt, Galbanum, Sap van Veyle, twee oncen en een half, Aluyn, een once en een half, Spiegel-harst, twee pont, Spaens-groen, twee oncen, Wieroock, Diachilonis, Triakel, van elcks een once, Gentiane, ronden Hol-wortel, van elcks anderhalf once, Vitriol, Wijn-steen, Agaricus, gebrandt zout, van elcks twee dragmen, Sap van Pulicarie, drie oncen, Yreas,

[p. 462]

een once, Sarcocolle, een half once, Menie, gebrandt Loot, van elcks drie draghmen, als het Sap uyt de Kruyden getrocken is, doet dat in eenen Pot, giet daer op de olie van Roosen, den Terpentijn, ende den Galbanum, latet soo lange zieden, tot dat al het Sap verzoden is, stedig roerende met den Spatula, sijget daer naer door een doeck, ende doeter dan by het Spaens-groen, seer kleyn gestooten, roeret soo lange tot dattet kout is, bewaert desen Balsem in een glasen Flessche. Fumanellus.

Eenen besonderen Balsem, om alle wonden sonder Draght te genesen, voor de Geraektheyt, ende voor het Lidt-water der wonden.

Neemt Rabarber, twee dragmen, kleyn gesneden, doet daer by anderhalf draghme Camfers, doetet te samen in een tinnen Schotel, giet daer op een Kroes olie van Olijven, ende latet alsoo 14. dagen langh in de Sonne staen. uyt een geschreuen Boeck.

Een Balsem-olie voor alle ingekrompen Zenuwen.

Neemt gedistileerden Terpentijn, een pondt, Galbanum, Diptanum, van elcks een half pond, menget ondereen, ende doeter by olie van Lauriere, een once, maeckt hier van eenen Balsem, daer mede strijckt alle ingekrompen Leden, eenige Maenden achter een. Hier toe is oock insonderheydt goedt, het Oleum Benedictum, met Dassen-smout, gemenget. Theophrastus.