Het secreet-boek vol heerlijke konsten

Hoe dat men Hout, Beenen oft Hoornen verwen sal.

ALle Hout, Been, oft Hoorn, dat gy verwen wilt, suldy te voren een halve dagh langh, in Aluyn-water liggen laten, als dan wederom laten droogh worden, ende daer na verwen, op dese navolgende maniere:

Om groen te verwen.

Neemt twee deel Spaens-groen, een derdedeel Salarmeniack, wrijvet wel onder een, legget in stercken Azijn, ende leght het Hout, Been, oft Hoorn daer in, decket toe ende latet liggen tot dattet groen genoegh is.

Een ander groen.

Legt het Hout, Been, oft Hoorn in een verloyden pot, giet Azijn daer op, daer in dat Viridegrecum gemenght is, maket wel dick ende niet al te dun met den Azijn, stoppet dicht toe, ende settet seven dagen langh in Paerde-mist, soo verre als’t dan niet groen genoegh en s, soo latet langer staen.

Om Hout, Been, ofte Hoorn Rood te verwen.

Soo vere als gy eenigh Hout, Been, ofte

[p. 328]

Hoorn wilt root verwen, so neem ongebluschten Kalck, giet daer op Regen-water, latet staen den gantsschen nacht, gietet des morgens klaer af door een doeck, neem dan een pot van dit water, een loot geraspt Brasili-hout, leght het Hout, Been, of Hoorn daer in, ende latet daer in wel zieden, maer het moet te vooren in Aluyn-water gelegen hebben.

Om Hout, Been, of Hoorn geluwe te verwen.

Neem Schorssen van Appel-boom, schrabt het buytenste rauwe vel daer van, behoudt het middelste, ende snijdt dat in kleyne stucxkens, giet water daer op, leght het Hout, Been, of Hoorn daer in, doeter een weynigh Aluyns by, ende latet wel met malkanderen zieden.

Om Hout, Been, of Hoorn swart te verwen.

Neem scherpen Azijn, ziedet daer in gestoten Galnoten, leght het Hout, Been, of Hoorn daer in, latet daer in wel zieden, nemet dan daer uyt ende legget in Eyer-wit, doet oock daer by Sap van de groene Okernoot-schellen, en latet wederom daer mede zieden.

Om Hoorn week te maecken.

Neem Manspisse die vier weecken langh heeft toegedeckt gestaen, doet daer in een pont ongeblusten Kalck, ende half soo veel Pot-asch, of Asschen van Wijn-moeyer. acht loot Wijnsteen, ende soo veel Zouts, menget al wel onder een, latet te samen zieden, gietet als dan in een loogsack, ende latet tweemaels door-loopen, bewaert dese looge wel toegestopt: Als gy nu

[p. 329]

Hoorn weeck maken wilt, soo latet daer in acht dagen langh liggen, soo sal het weeck worden. Of neem Heul-zaedt met de bollen, en met de stelen, brandt dat tot asschen, maeckt daer van een Looge, ende laet de Hoorn daer in zieden.

Om Hoorn soo weeck te maken, dat men Beelt-werck daer in sal konnen drucken.

Neem twee pont Asschen, daer van men het Glas maeckt, een pont ongeblusten Kalck, een pot water, latet zieden te samen, tot dat de twee derdedeel verzoden zijn, steeckt als dan een pluyme daer in, soo verre als haer de pluyme stroopen laet, soo ist genoegh, soo niet, soo latet noch langer zieden, latet klaer worden, ende gietet booven af, als dan soo neem Schaefsel van Hoorn, latet daer in twee dagen weycken, bestrijckt daer na de handen met Olie, ende knedet tusschen de vingers als een deegh, ende drucket daer naer waer in dat gy wilt.

Een ander.

Neem Sap van Marubium album, ende Sap van Joffroumarcke, Sap van Millefolij, Sap van Radijs, Sap van Gouwe, stercken Azijn, menget al onder een, ende legt den Hoorn daer in, latet alsoo seven dagen langh staen in warme Paerde-mist, doet dan als boven.

Om Hoorn te gieten, in Vormen als loot.

Neem Pot-assche, ende ongebluste Kalck, maeckt daer van een stercke looge, in dese Looge leght Schaefsel, of Vijlsel van Hoorn, latet wel te samen zieden, soo sal ’t worden als Pap,

[p. 330]

ende van alsulcken Verwe als gy dat hebben wilt, die wrijft, ende doetse daer onder, ende ziedet waer in dat gy wilt.

Om alle doorslaande Papier te stercken ende te bereyden, om daer op te schrijven ende te schilderen.

Neem vijf loot Hoorn-lijm, ofte Schrijnwerckers-lijm, leght het den gantschen nacht in laeuw water, set het des morgens op ’t vier te zieden: Neem een loot Ameldoncx wel kleyn gewreven ende gesift, doet dat daer in, alst al onder een gesmolten is, so sijget door een doeck, latet tamelijck kout worden, doet daer in vier loot Aluyn kleyn gestooten, roeret wel onder een met een stocxken. Als gy nu op ’t Papier begeert te schilderen, strijckt dat voor eerst met dit Water ende latet droogen, persset daer naer, ende slatet op een steen, schildert daer naer daer op wat gy wilt, het en sal niet meer doorslaen.