Louis Couperus. Een biografie

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: VGB NED 77 8595

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de eerste druk van Louis Couperus. Een biografie van F.L. Bastet uit 1987.

 

redactionele ingrepen

In de hoofdstuktitels, die in het origineel slechts zijn aangegeven met een romeins cijfer, is tussen vierkante haken de datering in jaartallen toegevoegd, zoals dat in het origineel in de inhoudsopgave gebeurt..

p. 697-819: De eindnoten op p. 697-819 zijn opgenomen als ‘noten’ bij de bijbehorende tekstgedeelten, de betreffende pagina's zijn daardoor komen te vervallen.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. 6, 14, 30, 150, 254 en 446) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina 1]

LOUIS COUPERUS
EEN BIOGRAFIE

 

[pagina 2]

werk van f.l. bastet

Duizendjarig dolen (Wandelingen door de antieke wereld, 1978)

Het maansteenrif (Wandelingen door de antieke wereld, 1979)

Catacomben (qed Een keuze uit de gedichten, 1980)

Een zuil in de mist (Van en over Louis Couperus, 1980)

Naar paleizen uit het slik (Wandelingen door de antieke wereld, 1983)

Drieluik (Gedichten, 1985)

De rest schuilt onder 't kruid (Wandelingen door de antieke wereld, 1985)

Op weg naar het zuiden (De aardbeving, Lava, Heksendans, 1986)

 

[pagina 3]

FRÉDÉRIC BASTET
LOUIS COUPERUS
EEN BIOGRAFIE

[vignet]
amsterdam em. querido's uitgeverij b.v. 1987

 

[pagina 4]

Copyright © 1987 by Frédéric Bastet. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Em. Querido's Uitgeverij b.v., Singel 262, 1016 a c Amsterdam. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from Em.Querido's Uitgeverij b.v., Singel 262, 1016 a c Amsterdam.

 

isbn 90 214 51360/nugi 321

 

[pagina 7]

Inhoud

 

Een ‘biografie’ van Louis Couperus 15

 

eerste hoofdstuk

 

i Zeventiende eeuw-1863 31

Voorgeslacht. Abraham Couperus. John Ricus Couperus. De familie Reynst. Vestiging in Den Haag. Geboorte van Louis Couperus.

 

ii 1863-1878 52

Kinderjaren (Mauritskade 43). Ouders, zusters en broers. Frans Couperus. Terug naar Indië. Jeugd in Batavia. Gymnasium Willem iii. Elisabeth Baud. Terug naar Den Haag.

 

iii 1878-1883 82

Schooltijd in Den Haag. Frans Netscher. Jan ten Brink. Zola en Ouida. Gerard Valette. Studie Middelbaar Nederlands. Tableaux vivants. Verkoop familieland Tjicoppo.

 

iv 1883-1889 102

Oom en tante Baud-Couperus. Eerste poëzie. De schoone slaapster. Een lent van vaerzen. Orchideeën. De Nieuwe Gids. Examen. Gerrit Jäger. Eline Vere. Maurits Wagenvoort.

 

v 1889-1891 128

Londen? Jhr.Johan Ram. Noodlot. Homoseksualiteit. Paul Bourget. Eene illuzie. Krisis in Parijs. Een verlangen. Verloving. Extaze. Ram naar Atjeh. Huwelijksvoorbereidingen.

 

[pagina 8]

Tweede hoofdstuk

 

i 1891-1893 151

Huwelijk. Reis naar België. Vestiging te Hilversum. Uitgever L.J. Veen. Oscar Wilde, Lodewijk van Deyssel. Frederik van Eeden. Noodlot als drama. Eerste reis naar Italië. Dood van zijn moeder. Majesteit. Redacteurschap van De Gids.

 

ii 1893-1896 164

 

Tweede reis naar Italië. Griekenland. Reisimpressies. Bezoek aan Ouida. Jacob van der Doesstraat 123. Wereldvrede. Flaubert vertaald. Zelfmoord Gerrit Jäger. Van Deyssel recenseert. Gidsredactie verlaten. Hooge troeven. Venetië, Rome. Pier Pander. Williswinde. Ziek te Rome. Een bal.

 

iii 1896-1899 185

Den Haag: Metamorfoze. Ram terug. Winter in Parijs. Constance Valette. Eros van Praxiteles, androgynie, H. Was en de homo-erotiek. Impotentie? Havermans portret. Vertrek naar Dresden. Psyche. Jan Toorop. Berlijn, Den Haag, Engeland. Alexander Teixeira de Mattos. Leo Simons. Fidessa. Brussel. Indische reisplannen.

 

iv 1899-1900 217

Genua, Monte Carlo, Batavia. De familie Valette in Tegal en Pasoeroean. Langs lijnen van geleidelijkheid. Keetje Serrurier. Opvoering van Racine, Ester. De stille kracht, fenomeen en roman. Nice, Hôtel Continental. Den Haag. Vrouwenkwestie, familieschandaaltjes en de kritiek.

 

v 1900-1901 237

Huwelijk L.J. Veen. Elisabeths zenuwen. Zakelijke regelingen. Vertrek naar Nice, Villa Jules. ‘Het’ salon?! Tante Marie Taets van Amerongen. Recensie W.G. van Nouhuys. Paul Kruger in aantocht. Lectuur van historische romans. Babel. De woning van een kunstenaar.

 

[pagina 9]

Derde hoofdstuk

i 1901-1902 257

Babel herschreven. Imperia. Het Medelijden. ‘Trilogie’ van vier boeken: De boeken der kleine zielen, uit geldnood geschreven. Charles van Deventer contra Van Deyssel. Vertalingen. Berthemont. Sprookjes uit Over lichtende drempels. Testament van papa. Carnaval. De zonen der zon en Jahve. Met Van Nouhuys in Genève: Groot-Nederland opgericht.

 

ii 1902-1903 278

De wereld der kleine zielen. G.L. Baud. De Haagse Surinamestraat. Nunspeet, Baarn. Krankzinnigheid van zijn oudste broer. Theosofismen. Lichtsymboliek in God en goden en Het heilige weten. Noodlot en reïncarnatie.

 

iii 1903-1904 291

Met Ram in Rome. Extatische gedichten: Dionysos als verlosser. Vijf beelden van Pander. Terug in Nice. Dionysos, Endymion. Melancholie van Elisabeth. Opnieuw Venetië. In de bergen. Geldzorgen. L'agonie van Jean Lombard. Met Trudy in Rome, Den Haag en Amsterdam. De grote transactie met Veen. Parijs, Barbizon, Nice. Van oude menschen, de dingen, die voorbijgaan... Lot en Elly.

 

iv 1904-1906 313

L.S.A.M. von Römer. Weer in Rome. De berg van licht. Prospectus. Bij Cyriel Buysse. Parijs, Nice en vergeefse plannen voor Egypte. Vernietigend Gidsartikel door de Scharten Antinks. Sonnetten. Vertrek uit Villa Jules. Bagni di Lucca. De drie Italiaanse vriendinnen Garzes/Lodomez, Verloren brieven. ‘Orlando?’ Aan den weg der vreugde. Twintig jaar jonger.

 

v 1906-1908 335

Laatste bezoek aan Ouida. Palazzo Niccolini, Florence. Dr. H.M.R. Leopold. Dr. Gisbert Brom en het Nederlands Instituut te Rome. Luigi Siciliani. Assisi. Met Ram naar Napels en Capri. Bezoek uit Indië. Nogmaals Venetië. Ernstige moeilijkheden met Veen. Artistieke impasse en geldzorgen. Ziekte van Elisabeth. Pensionplannen in Nice. Korte verhalen. De lof van de leugen. De Orlandojaren.

 

[pagina 10]

Vierde hoofdstuk

i 1908-1910 351

Dood van Ouida. Viareggio. Schetsen. Pension Avenue Beaulieu 8, Nice. Ravenna en de late oudheid. Avignon. Het Vaderland. Quattro Torri bij Siena. Nooit meer romans. Orlandoverhalen. ‘Jan’. Antieke verhalen. Van en over mijzelf en anderen. Korte arabesken. Dood van Frans. Florence, Zermatt, Genève, Nice. Psyche op middelbare leeftijd.

 

ii 1910-1911 375

Antiek toerisme. Vertrek uit Nice. Rome. Schimmen van schoonheid. De zwaluwen neêr gestreken... Suïcide van mevrouw Lodomez. Bezoek aan Pander. Musea, kerken, paleizen. Tibur. Nederlandse schilders. De archeologische expositie van 1911. Worstelwedstrijden. Afscheid van Rome in het Atrium der Vestaalse maagden.

 

iii 1911 (vervolg) 392

Nogmaals Genève. Wonen of niet wonen? Opnieuw Egyptische plannen. Töpffer. Verhalen en reisschetsen. Michel Dracosès, laatste der Byzantijnen. Een Grieks auteur. Terugblik op Tachtig. De Italiaans-Turkse oorlog verhindert de Egyptische reis.

 

iv 1911-1912 401

Terug naar Florence, pension Rochat. Egypte voor later. Verleden en heden aan de Arno. Ontmoeting met Dorian Gray. Oscar Wilde, ondergegaan ‘in bittere tragedie’. Mario Rossi en zijn oom: Giulio Lodomez, ex-militair. Siciliaans avontuur, via Orvieto en Napels. Hercules Farnese. Winterse weken op Sicilië. Terug in Florence. Herakles begonnen. Pisa, Ferrara, Venetië. Schrijven op het Lido. Hernieuwd contact met Veen. Uit blanke steden onder blauwe lucht. Igls, Innsbruck, München. Opera. Wagner als librettist.

 

v 1912-1913 426

De Spaanse schilder Cortés en diens herinneringen. Verona, Prato. Orlando naar Zuid-Amerika. Problemen van de moderne roman. Met Orlando bijna drie maanden door Spanje, te hoog geprezen door Wagenvoort. Alhambra, Washington Irving en het ontstaan van De ongelukkige. Tanger, Madrid, Burgos, Barcelona, Lyon, München. Vijftig jaar: hulde van Het Vaderland, in dubbele zin.

 

Vijfde hoofdstuk

i 1913-1915 449

Ernstige geldzorgen. Nieuwe bundels. Exposities in München. Grote operatie van Elisabeth. Herakles gemutileerd. E. d'Oliveira. Terug in Florence. Futurisme. Een Italiaanse Van Deyssel: Giovanni Papini. Vreemdelingenhaat. Verfilmde romans? Nachtelijke dans met een soldaat. Rome. Elvira. De Nieuwe-Gidsprijs. Afscheid van Orlando. Mevrouw Theo Mann-Bouwmeester. Bolzano, München. Eerste wereldoorlog. Brieven van den nutteloozen toeschouwer. De schoonheid van het Duits nationalisme... Weer in Florence. Diepe crisis. De Verleider. In Nederland.

 

ii 1915 474

Molenstraat 26. Herinneringen aan Orlando. Kindersouvenirs. Nostalgie. Frederik van Eeden. Rostands Chantecler. Lezingen in Den Haag, Delft. Toorop en Couperus ‘vertooning’ te Amsterdam. De gróote-stad. Querido. Met boef Willem door donker Amsterdam. De ongelukkige niet bij Veen. Lezing in Groningen. Jaap Kunst en G. Teis Pzn. Heimwee naar Italië. Brieven aan Emma Garzes. Talrijke schetsen van velerlei aard. Afrekening met Netscher. Hoogewal 2.

 

iii 1915-1916 499

Theater, concerten, soupers. Tussen jeugd en ouderdom. Indeling van zijn huis. Willem Mengelberg. Abraham Bredius. Brief aan Orlando. Meditatie over het manlijk toilet. Herinneringen aan het grote oude leed. Dagindeling. Henri van Booven. Lezing in Hilversum. Couperus zonder partij. Betekenis van De legende van den gelen diamant. Miskenning van De ongelukkige, maar niet door Kloos. Herman Roelvink. Eduard Verkade. Verhalenbundels. Vertaling van Plautus' Menaechmi. Leopold Aletrino. Dr. W.E.J. Kuiper, classicus. Ontstaan van De komedianten. André de Ridder. Couperus blikt terug op zijn oeuvre en keurt het meeste af. Portret door Antoon van Welie. Couperusmythen.

 

[pagina 12]

iv 1916-1917 522

S.F. van Oss en de Haagsche Post. Vertaling van Shaws Caesar and Cleopatra. Als inleider op het toneel (Plautus). Epigrammen. Tila Slicher. Carry van Bruggen. Frans Vlielander Hein. Gebundelde feuilletons. Romeinsche portretten. De tramconducteur K. Timmerman. Lezing in Utrecht en ontmoeting met Van Deyssel. De verliefde ezel. Beledigingen. Henri Borel. Frits Lapidoth. A.H. Luijdjens in Romeins gewaad. Laren, Drenthe. De ode. Het zwevende schaakbord. Caporetto.

 

v 1917-1918 545

Zijn aangenomen zoon en de familie Garzes. Querido en Xerxes. Annie Salomons. Melancholieën en lezingen. De dood van zijn zuster Trudy. Redactiewerk Groot-Nederland. Charles van Iersel. Vitruvius. Alexander de Grote. Eline Vere op het toneel, hoofdrol Else Mauhs. Griekse verhalen. Laatste oorlogsbrief aan Emma Garzes. Wapenstilstand.

 

Zesde hoofdstuk

i 1918-1920 563

Querido's Koningen. Het einde van de psychologische roman. De auteur is niet van belang. Prins en prinses Von Thurn und Taxis. Lezing in Delft. Dood van Frans Vlielander Hein en Enny Vrede. Couperus rouwt. W.F.C. Timmermans. Iskander ontstaat. Herman Robbers. Dood van L.J. Veen. Dood van Benjamin Vlielander Hein. A.H.W. van Blijenburgh. Reputatie, androgynie, Haags zedenschandaal. ‘Ziek en nerveus’. Franse lezingen. Worstelwedstrijden in de Boekhorststraat. De binocle een ouder verhaal? Engelse vertalingen door ‘Tex’.

 

ii 1920-1921 589

Afrikaanse reis: Algiers, Constantine, Biskra, Touggourt, Timgad, Tunis. Georges Carpentier. Met Louis Couperus in Parijs. Indische plannen in Den Haag. Met Louis Couperus in London Season. Couperus als beroemdheid. Myra Hess. Sir Edmund Gosse. Fotoportretten door E.D. Hoppé. Redevoeringen. Laatste lezing in Kleykamp. Derde reis naar Indië, voor de Haagsche Post.

 

[pagina 13]

iii 1921-1922 617

Jan Feith. L.C Westenenk. Deli. Java. Oude herinneringen. Hôtel des Indes. Lezingen. Batavia, Buitenzorg, Garoet. Thilly Weissenborn. Solo, Djokja, de Boroboedoer. Incident in Soerabaja. Bali. Naar Japan. Luxe in Hongkong. Oorlog in China. Macao. Sjanghai. Ziek in Kobe. Kyoto, Nara, en opnieuw ernstig ziek: zeven weken in hospitaal te Kobe. Yokohama, de Fujiyama, Tokio, Nikko. Hoeren en geisja's. Ziek in Singapore. Brieven aan Van Oss en Johan de Meester. Met mevrouw Baud gerepatrieerd. Ziek in Den Haag. Oostwaarts, Nippon en begin van Het snoer der ontferming. Plannen voor de oude dag: niet Italië maar De Steeg.

 

iv 1922-1923 647

Verhalen en Intieme impressies. Kachelsmid Kees. Einstein. Ouida en Zola. De koning van Zweden, burgemeester De Vlugt en de literaire fantasie. Naar De Steeg, met Brinio. Hôtel De Engel. 't Sunneke. Ziekte. Tollensprijs. Brief aan Wagenvoort. Van Oss organiseert Couperushuldiging in Kleykamp: de auteur zestig jaar. Interviews. Geld. Feestrede door Van Deyssel. Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

 

v 1923-latere tijd 668

Dankbetuigingen. Ziekte. De nichtjes Betty en Louise. Japanse verhalen; doodsmotieven, berusting, wijsheid. E.A.E. Libosan, stationschef. Afscheid in kiezelsteen. Neusontsteking. Opname in Velp, terugkeer en dood op 16 juli. Diagnoses. Crematie op Westerveld. Persreacties. Elisabeth in de redactie van Groot-Nederland opgenomen. Veelbelovende contracten met teleurstellende resultaten. Testament: Couperusprijs. Oprichting van Genootschap Louis Couperus in 1928. Collecties, enthousiaste bewonderaars, bijna-vergetelheid. Couperus redivivus in het moderne onderzoek. Louis Couperus, een schrijver voor de toekomst.

 

Noten 697

 

Bibliografie 820

 

Register 841