De cijfferinghe (1604)

Het rekenboek van de beroemde schoolmeester

Divisie.

DIvisie, is deelen/ ende leert hoe veel-maal een getal is gehouden in een grooter / te weten: Oftmen begeerdê te zien/ hoe menigh-maal 6 men hebben magh in 96 / zo stelt de 6 onder d'eerste letter ofte beelt dat is: Onder 9 / ende zeght/ hoe veel maal 6 in 9 Antwoord: een maal. Want een-maal 6 is 6 / van 9 rest 3 / die stelt boven de 9 / en zet wederom 6 onder de tweede letter / te weten/ onder 6 / ende zeght hoe veel maal 6 in 36. Antwoord 6 maal Wāt 6 maal 6 is 36 / die treckt van 36. rest niet/ alst by dit voorbeeld blijckt.

[p. 114]

Divideert 8439 door 49.

Om dit te doen/ zo stelt 't ghetal welck te deelen is: Jn ordenen/ ende voeght den deelder daar voor onder/ besiet dan hoe veel maal/ 't eerste beeld kan ghehouden wesen/ in zijn boven ghestelde letter/ dat is: Hoe veel maal 4 in 8/ men zoude wel 2 maal mogen/ maar om dat van 't bovenste getal / t'ghetal/ welck van t' weede beeld des divisors (wanneer 't ghemultipliceert is/ met 't ghetal dat 't eerste beeld/ des divisors voort brenght) voort gebracht word/ getrocken moet worden. Soo schrijft 1 maal achter de streep/ ende zeght 1 maal 4 ghetrocken van acht / rest 4/ die zet boven 8/ ende strijckt 8 ende 4 deur: zeght 1 maal 9 is 9: en van 44 getrocken blijft 35 / strijckt 44 ende 9 mede door/ stelt wederom nieuwe 49 tot divisor. te weten: 4 onder/ ende 9 naast de deur gehaalde 9/ en werckt zo voort tot den eynde toe.

[p. 115]

[p. 116]

Divideert

47064806452262154/door 69378378 cōt/678378593