|
| |
| |
| |
Casparis Barlaei Elegiarvm Sacrarvm Lib. I.
| |
| |
Elegia I.
De creatione mvndi.
SIdera cum terris, digestaque corpora mundi,
Claraque ter magni Numinis orsa canam.
Sat patriae, Batavisq́ue datum. sublimior ausis
Accinat authori nostra Camoena suo.
Quaeque levis toties cecinit praeconia famae,
Expendat fidei grandia verba meae.
Magne Deus, dum cuncta creas, creor ipse poëta;
Quodque creor vates, muneris omne tui est.
Tu me igitur tanto pressum sub pondere rerum
Erige, & immensum pande creator opus.
Da mihi te facilem, timidaeque illabere menti.
Ingenium nutu statque caditque tuo.
Non caneris sine te, nec fas sine numine numen
Dicere; quaeque Deum vox sonat, illa Dei est.
Principio totum tenebris immerserat orbem,
Et poterat sibimet displicuisse Chaos.
Nullus in orbe decor, non fulgens ignibus aether,
Aut spatijs dirimens secla diesque suis.
Non sua fraternis opponens vultibus ora,
Signiferi medium Luna secabat iter.
| |
| |
Non Helice pavidis fluctus Achivis, signabat,
Visaque tum populis Parrhasis Arctos erat.
Imbiberat terram pelagus, nec flamma, nec aêr
Seque suumque decus conspicienda dabant.
Semina naturae nox intempesta premebat,
Officio nondum tunc patefacta suo.
Condiderat tantae Genitor primordia molis.
Atque aliqua saltem parte creator erat.
Solaque materies, faciesque informis abyssi,
Nec distincta rudis Thetide Vesta fuit.
Quis mihi perpetuo currentia secula motu
Suggerat? & nullâ corpora facta manu?
Cur numeros, atomosque crepat delira vetustas?
Aut placitis turgent docta Lycea suis?
Cedant Parmenidae, veterisq́ue oracla Melissi,
Cedat Anaxogorae, Democritique furor.
Caeca stupet ratio: nec, quae nihil antè fuisse
Credimus, haec fieri nescia posse putat.
Tota stupet Natura Deum, robustaque quamvis,
Viribus in nihilo deficit aegra suis.
Ars stupet, & tantae spectans molimina dextrae
Haeret; & ipsa suas damnat egena manus.
Vna per immensum virtus diffunditur orbem,
Orditurque suum dextra creantis opus.
Namque ubi prima diem mundo concesserat Eos,
Emicuit vultu lux speciosa novo.
Non tenebrae mersere Chaos, sed clara diei
Fax fuit, & nocti dissociata suae.
Altera suspensum spatioso fornice coelum
Vidit, & aethereas, corpora vasta, domos.
Volvitur, & magno moles libratur inani,
| |
| |
Et distincta suis orbibus alta ruit.
Quo colitur rectore domus, fulcitur ab illo:
Quosque sibi format, possidet ipse lares.
Et licet Occiduis omnes mergantur in undis,
Tardius Occiduis quilibet exit aquis.
Non subit alternas coelestis machina mortes,
Nec variae versant ista theatra vices.
Vna manet cunctis facies, decor omnibus idem;
Et stabili pulchrum foedere perstat opus.
Tertia spumantis diffusa palatia Nerei
Adspicit, & vasti regna profunda maris.
Adspicit è medio nascentes aequore terras,
Quaeque prius latuit mersa, resurgit humus.
Ipse suas, magno quas non comprenderat alv[e]o
Oceanus vario gurgite clausit aquas.
Pars Gades, Calpenque subit, pars Caspia pulsat
Littora, pars Gothici verberat arva soli.
Ilicet AEgaeos fluctus absorpserat Helle,
Et Tanai propior mixta Propontis erat.
Pars haesit concreta gelu, supposta Bootae:
Forsitan ut Batavis sola negaret iter.
Pars Arabum terras, calidos pars alluit Indos,
Pars subit ingenti Persica regna sinu.
Nec tamen ignotos fluctus sulcaverat Argo,
Aut fragili Typhis puppe magister erat.
Nec primaeva truci livebat sanguine tellus,
Aut spatijs stabant regna dirempta suis.
Sponte sua fruges, nullis vexata colonis,
Nesciaque attriti vomeris arva dabant.
Iam coryli, &, nondum feralia signa, cupressi,
Et salices petulans exeruere caput.
| |
| |
Floraque purpureos pratis expandit honores,
Luxuriansque novo gramine risit ager.
Creverunt virides ventura in praemia lauri,
Palmaque Olympiacis praeripienda rotis.
Aurea per laxos radiabant lilia campos,
Nondum virginea lilia carpta manu,
Et violae, & regum signandi nomine flores;
Iamque recens factae plus rubuere rosae.
Quarta coruscanti flammas insparsit Olympo,
Et tremulae radijs emicuere faces.
Explicuit roseos lampas Phoebaeia vultus,
Et vaga spumantes exit, & intrat aquas.
Per duodena suos impellens sidera currus,
Metitur spatijs tempora fluxa suis.
Quaeque per obscurae tranquilla silentia noctis
Cornigero niteas lumine, Luna venis.
Subdidit ipse suos Veneri Cyllenius ignes,
Cessit & ingenti Martia stella Iovi.
Hunc Saturne praeis, & terris dira minatus
Ingrederis lento per tua regna gradu.
Nec minus innumeris illuxit ab ignibus aether,
Coepit & obliqua Signifer ire via.
Hîc pluvias fundebat Hyas; spirabat Orion,
Parte aliâ rabido torruit igne Canis.
Altera Hyperboreas spectabant sidera terras,
Altera in Australes versa fuere plagas.
Cuncta creatoris conformia legibus ibant,
Et sibi praescriptis quaeque stetere locis.
Quinta luce vagi verrebant aequora pisces,
Et Venus in gelidis fervere coepit aquis.
Grandia terribiles agitarunt corpora phocae,
| |
| |
Et pistrix spinis horruit ipsa suis?
At medium aligerae sulcabant aëra turmae,
Argutaque loquax voce strepebat avis.
Sed, nondum humanas edoctus reddere voces,
Psittacus indocili gutture cantor erat.
Sexta dies totum foetis animalibus orbem
Donat, & innumerâ pascua prole beat.
Hic quadrupes lascivit equus, spirasq́ue retorquens
Gramineo fallax delitet hydra thoro.
Lanigerique greges ibant custode remoto,
Nec Corydon timidas pastor agebat oves.
Non lupus imbelli ferus insidiatus ovili est:
Ambulat innocuo tigris & agna gradu.
Tunc mundi sublimis apex, & cura laborum
Vltima, sotq́ue operum gloria factus Homo est,
Oceani, terraeque potens moderator, & haeres;
Cui data nascentis sceptra beata soli.
Cuius ad imperium placidi tremuere leones,
Et posuere suas horrida monstra minas.
Nulla venenato nocuit cui vipera morsu,
Et scelerum nondum poena cicuta fuit.
Quaeque ferax thalamos numerosa prole bearet,
Ipsa thori consors portio facta viri est.
Fecerat ista Deus, perfectaque machina mundi est,
Et placuit vastae nobile molis opus.
Iamque opifex magno dedit intervalla labori,
Et lux inceptis septima finis erat.
|
|
Auteursrechtvrij