Doolhof in meervoud

[p. 113]

XV

1

- Je hoeft voor mij geen dansen te leren!

- Ik ben er niet over begonnen, schat.

- Dansen doe ik toch. Er zijn jongens genoeg!

De kamer lag grijs. Gordijnen golfden mist voor de ramen. Bomen struikelden zwart tegen de hemel. Rena deed haar sjaal om en trok haar mutsje rood over zwart. Carmen. Israël. Hij hielp haar in haar mantel. Haar moeder was reeds weg; ze moest voortmaken.

- Hè jakkes!

- Wat is er?

Ze liet hem de knoop op haar hand zien.

- Ik zet hem er nog aan!

- Je komt te laat.

Ze rommelde in het buro.

- Tijd genoeg! Ze trok naaigerei tevoorschijn en punnikte een draad door zijn oog.

Met het andere oog keek hij op het klokje. - Nog tien minuten.

- Wil je me weghebben?

De naald stak hem dwars door zijn hemd. Met korte vlugge bewegingen naaide ze een knoop op zijn hart.

- Klaar! Ze beet de draad met haar tanden stuk. - Berg jij de boel op?

Ze schoot op hem toe. - Tot vanavond. Dag!

Weg was ze. De zoen brandde een gat in zijn wang. Hij voelde met zijn tong aan de binnenkant. Niets. Of toch! Hij moest nodig naar een psychiater.

[p. 114]

2

Ze wilde oom Jean bezoeken.

- Hij kent je niet! wierp Peter tegen.

Ze fronste haar voorhoofd in fijne rimpels. - Des te eerder moet hij weten wie ik ben.

- We kunnen hem toch niet overvallen? Zijn vrouw, begrijp wat het voor hem betekent.

Ze stond rood en recht in de kamer.

- Ik ben geen indiaan! Zoveel opvoeding heb ik wel genoten, dat ik weet waar mijn plaats is!

- Wat wil je dan!

- Ik ga met je mee. Jij kijkt hoe oom Jean het maakt en ik wacht bij Izaak en Chaim.

- Waarom bij hen. Waarom niet hier!

- Wanneer het goed is met je oom en hij me ontvangen kan, wil ik meteen naar hem toe.

- Waarom zo'n haast! Hij stond bij het buro en frommelde een vel papier tot een prop.

- Wie stelde voor oom Jean samen te bezoeken?!

- Ik moet hem eerst voorbereiden.

- Nou, en?

- En...? Wanneer Chaim niet thuis is... of Izaak?

- Dan wacht ik op de gang!

Hij gaf zich gewonnen, smeet de prop in de papierbak.

- Goed, zei hij. - We gaan!

Parterre troffen ze de direkteur van het fabriekje. Hij kwam uit het zijportaal aanlopen.

- De bovenverdieping wordt niet meer verhuurd!

- Wij kwamen voor de heer...

- Ach, ik zie het! Hoe maakt u het? Dag juffrouw! We

[p. 115]

gaan hier weg, ziet u. Er wordt niets meer verhuurd. Het huis wordt gesloopt. De hele straat aan deze kant gaat tegen de grond. Tja, d'r blijft niets over van de oude buurt. Mijn grootvader heeft hier gewerkt, mijn vader en nou ik... Ik heb mijn brood verdiend, maar geen mazzel gehad. Eerst opbouwen, toen alles kwijt aan onze arisch-gezinde oosterburen. Na de oorlog weer opbouwen en nou, weg!

- Houdt u er mee op? vroeg Peter.

- Ophouden, jongen? Ik zou niet kunnen. Als je ophoudt ben je dood! Ik ga voor de verandering eens naar het westen. Nieuw-west. Daar krijg ik een spiksplinternieuwe fabriek voor m'n eigen centen.

- Weer korsetten?

- Ik begin opnieuw! Tricotages, korseletten, step-in's, alles, alles! De machines zijn besteld.

- Duitsland?

- We moeten wel, grijnsde hij. - Ze zijn goed en goedkoper dan uit Amerika. Maar ik heb amerikaanse! Ik ben net terug uit de States. Mechaniseren en automatiseren al wat de klok slaat!

- Gaat u hier gauw vandaan?

- Dat kan nog wel duren. Ze zijn begonnen met heien. Over een half jaar komen de machines!

Ze klommen naar boven. Rena klopte aan. Izaak deed open. Chaim was niet thuis.

Hij klopte. Na enig gestommel opende oom Jean de deur. De heer Dodewaard was uit.

- Ga zitten, neef. Oom schoof een stoel aan. - Wijn?

[p. 116]

Hij pakte een fles en hield hem uitnodigend omhoog.

Peter glimlachte.

- Heeft u ingeslagen?

- Een fles kon er wel af, moest er af. Een prima landwijntje. De andere is van Theo.

- Theo?

- Dodewaard. Theo drinkt liever cognac. Ik kan er niet tegen. Ik heb mijn levenlang wijn gedronken, uit de borst van mijn moeder... zoete witte wijn...

Hij schonk in. Er lagen geen schelpen. De dozen stonden als zwarte rotsen tegen de wanden. Het strand was stil en verlaten. Oom droeg zijn witte tricot en kantelde als een stuk zeeschuim door de kamer. Rena en hij waren de rotsen overgeklommen en hadden een rustig plekje gevonden tussen duindoorns...

Dodewaard... Theo had Angeline in de stad ontmoet. De cadillac besloeg ongeveer de hele breedte van de straat. Ze was winkelen; Holdert moest wachten.

- Jawohl, Frau Kapitein!

Psychiater Aaldertsen was van kapitein gedegradeerd tot rekruut! Hij moest er telkens zijn klewang bij halen, waarmee hij Frau Kapitein uit haar atelier-vesting wilde verdrijven. Maar Frau Kapitein hield stand tegen zijn aanslagen door die stomme soldaat potten blauwe en grijze verf en pek naar zijn kop te smijten, zodat hij letterlijk en figuurlijk afdroop!...

De duindoorns droegen oranjerode bessen. Ze smaakten rinzig.

- Hoe vind je de wijn?

- Zoet.

Ze was heel lief geweest. Ze kukorde onder zijn kussen...

[p. 117]

Angeline was teruggekomen met een zilverkleurige en een goudbrokaten japon. Het Gooi was het Gooi. Ze was gevierd naarmate ze Aaldertsen terugdrong in zijn stenen doolhof. Alleen daarom schilderde ze nog, zwarter dan ooit, met zwavel en pek! Zij organiseerde nu de feesten en cocktail-party's! Ze was, veelarmig, weggezwommen de auto in: een inktvis. Theo moest vooral de groeten doen. Oom Jean lachte zeeschuim...

- Ik... ik heb een meisje, hoorde Peter zichzelf zeggen. Het klonk stuntelig.

Oom knikte vanachter een duin.

- De huishouding laat Theo geheel aan mij over, antwoordde hij.

- Ze wil graag met u kennismaken.

- Ik zal haar graag ontmoeten. We kunnen goed met elkaar overweg.

De wijn was misschien te zoet. Zweet prikte hem op zijn rug. Of waren het duindoorns, een rinzige tinteling onder zijn huid: neuroserodeduindoorns. Peter lachte zuur.

- Ze wacht beneden...

- Beneden? Theo blijft lang weg!

- ... Bij Izaak...

- Nog wijn, cher ami?

- Merci oui...

Oom schonk nogmaals in: - Santé! Op de goede afloop!

- Zal ik haar halen...?

- Natuurlijk, jongen... natuurlijk!

- Tot straks, oom...

[p. 118]

Peter klopte.

- Binnen! De stem van Izaak. Hij draaide de deur open. Tegenover Izaak zat Rena. Ze had een kind op haar schoot. Het kind kuchte.

- Kom toch verder, kerel! Het was de stem van een overwinnaar. Juda de Maccabeeër! Judas Iskariot? Corrie lachte. Jezus de Nazarener?

- Gegroet gij koning der joden! Godallemachtig! Hij was zichzelf niet meer.

Izaak glimlachte. Gelukkig!

- Dat hebben we gehad, zei hij. - We laten ons niet meer aan het kruis nagelen!

- En als het toch gebeurt?

- We hebben een leger! We zijn niet voor niets een uitverkoren volk!

Mieren, dacht Peter. Hij keek naar de vloer. Een kale planken vloer. Rena droeg hoge hakken. Een naaldhak boorde ongeduldig in een stofnaad. Stof, aarde, zand, woestijnen vol. De Negev. Rena boorde. Olie? Liefde? Triljoenen zandkorrels. Mieren droegen ze weg, onophoudelijk... onophoudelijk. Bouwstoffen voor een nest. Een kibboets midden in een woestijn. Rena kuste het kind. Izaak... ach wat!

- Oom Jean voelt zich goed.

- Ik wist dat het niet zo erg zou zijn!

- Wanneer een vrouw je verlaat...?

- Ze is nooit zijn vrouw geweest.

Peter dacht na.

- Of hij was nooit een man voor haar.

- Wie zal dat uitmaken, zei Izaak. - Wij zeker niet.

Misschien had hij haar moeten slaan, dacht Peter.

[p. 119]

Oom Jean tante dreigend met een klewang. Ze zou niet hebben nagelaten een schilderij van hem te maken, pekzwart. Ze had het trouwens geprobeerd. Het portret van een fransman in Holland. Ze was niet geslaagd. Zijn wit drong telkens door haar zwart naar boven. Haar kansen lagen in het Gooi.

- Liggen er kansen in Israël?

- Voor wie werken wil liggen overal kansen, zei Izaak.

- Israël is van nature ons land.

- (Rena) Wil je mee?!

Peter verslikte zich en staarde haar aan. Ze keek niet; streelde Corrie het vlas uit zijn ogen.

- Voor geen geld, zei hij schor.

- Ik voel er veel voor! antwoordde ze kort. Ze had gegooid. Hij voelde zich pekzwart. Waar was zijn klewang? Hij had alleen zijn pen.

- Ik heb Rena een bandje laten horen uit Israël. Ik stuur regelmatig banden naar Israël met opnamen die ik hier maak.

- Muziek? schreef Peter.

- Van alles wat de moeite waard is om in Israël te laten horen. Hij sloot het deksel over het apparaat.

- Ga je mee naar oom Jean? vloeide hij.

- Laten we een andere keer gaan. Het is niet vroeg meer!

Hij droop. Ze zette het kind van haar schoot. Corrie hoestte; ze klopte het kind zachtjes op de rug.

- En oom Jean...? spetterde de pen.

- Oom Jean hoeft nog niet te verhuizen Over een half jaar wordt het huis pas afgebroken.

Hij wankelde overeind. Inkt droogde langzaam in hem op.