Doolhof in meervoud

[p. 18]

II

1

Het regende die dag. Een zware aanhoudende regen. De twee donkere wagens zoemden voort. In de voorste auto lag zijn vader met de nieuwe bruine huid. In de andere kamer, afgesloten door zwarte rolgordijntjes, lag hij, Peter Walravens. De kussens waren zacht en veelbelovend. Zo moest het dus zijn wanneer je dood was. Een zacht zoemen door stromende regen. Niet weten waar je was, nog veraf en reeds dichtbij. Het doel was van geen betekenis meer. Je ging met een nieuwe huid een andere dimensie in. Verder niets. Een vorm van leven, een voortzetting daarvan of een durig zijn, waartegen je werd afgespeeld.

Peter frunnikte wat aan zijn kleren; ging rechtop zitten. Hij droeg het oude donkere pak van zijn vader. Het was vrij goed, scheelde een maat. Het horloge had hij van de gouden ketting gehaakt, dat hij nu in zijn vestzak droeg. De zware tik was hoorbaar en hij voelde het ding wegen, een eindje onder zijn hart.

De auto's waren de begraafplaats ingedraaid. Hij hoorde het grint onder de banden wegspringen. Er werd gestopt. Ze zouden de bruine huid tevoorschijn halen en onder een zwarte doek verbergen. Er waren geen bloemen. Hij had witte bloemen in het lichaam gesprenkeld voor de dragers het deksel er op hadden geschroefd. De tocht werd voortgezet, stapvoets. Het horloge hield geen maat.

Het lichaam stond boven de groeve. Zwarte monster-

[p. 19]

achtige kevers trapten nog bedrijvig in het rond; de bruine huid lachte in de regen. Uit een groepje bomen maakte zich een boom los: de heer Dodewaard. Hij stond nu vlak achter hem... Het lichaam zakte langzaam omlaag. De bruine huid verdween met een laatste glans... - ... een goed mens... ik dank alle aanwezigen voor de eer aan mijn vader bewezen... Woorden, overleden alvorens ze uitgesproken waren. - Rust zacht, lieve vader... Rust zacht, lieve moeder... Het horloge sprong in zijn borst uiteen...

Even later drukte de heer Dodewaard hem de hand. - Een familiegraf, zei hij. Peter knikte en vroeg hem mee te willen rijden naar huis. De heer Dodewaard stapte achter hem de volgauto in, waarvan de gordijntjes opgetrokken waren. Het regende zachtjes in de grauwe plassen; grint lag schoon op de paden. Vanaf de begraafplaats begon de zon te schijnen.

- Precies twaalf uur waren ze er! zei zijn medepassagier. - Hij was de zevende vanaf tien uur.

De wagen reed snel, sneed door de stad. Peter bracht zijn horloge tevoorschijn. Het stond stil op zeven over twaalf. De veer leek gesprongen...

2

De heer Dodewaard zat in vaders stoel. Hij zat er als vanzelfsprekend. Op een donker kostuum droeg hij een gouden ketting. Vaders ketting lag in het laatje. De man tegenover hem wekte onkontroleerbare gevoelens in hem op. Waarom had de heer Dodewaard hem gisteren of was het eergisteren op die trap verrast door te vragen naar de tijd, terwijl hijzelf een horloge droeg?

[p. 20]

- Ik draag dat ding altijd, als ik naar een uitvaart ga, zei de heer Dodewaard, alsof hij zijn gedachtenloop gevolgd had.

Peter schrok van het antwoord op zijn onuitgesproken vraag; haalde aarzelend het horloge van zijn vader tevoorschijn: - Hoe laat heeft u het?

De heer Dodewaard diepte iets uit zijn vestzak op en hield het in de holte van zijn hand verborgen: - Het zal zeven minuten over half twee zijn. Toen liet hij het voorwerp weer onzichtbaar in zijn zak glijden.

Peter probeerde de wijzers op zeven minuten over half twee. Hij zat hier al meer dan een uur met de heer Dodewaard. De zin van het gesprokene wist hij zich niet meer te herinneren. Het horloge wilde niet op gang komen. Hij schudde het, wielde het heen en weer en hield het aan zijn oor. Niets!

- De zee, grijnsde de heer Dodewaard. Peter begreep niet wat hij bedoelde, stond op en legde het horloge bij de ketting in het laatje. Daarna zette hij de drie klokken die het huis rijk was gelijk en bracht ze een voor een op gang. De geluiden gingen gelijk mokerslagen in hem om. Een ogenblik was hij zich bewust dat tijd en dood begrippen waren die niet bestonden.

- Kijk! zei de heer Dodewaard, alsof hij zijn gedrag wilde toelichten, en begon hardop te lachen. Aan de ketting in zijn hand blonk een anker.

- Geen horloge...? vroeg Peter verbouwereerd.

- Tijd is om je mee te vermaken!

- U zei: Zeven minuten over half twee, sprak hij langzaam.

- Zo om en nabij zal het zijn, ja! Een minuut meer of

[p. 21]

minder komt er in het leven niet op aan. Bij de dood wel! Bij dood en begrafenis telt elke sekonde. Het kan een eeuwigheid schelen. Grinnikend liet hij het anker weer in zijn zak verdwijnen.

- Was u op zee?

- Eerste stuurman. Ik heb twintig jaar op de Hollandia gevaren. Hij ging tenonder. Dat heeft me een klap gegeven. Ik kreeg vervroegd pensioen...

- Wilt u een glas cognac?

- Dat zal ik niet af slaan!

Peter scharrelde in het dressoir en zette twee glazen en een aangebroken fles op tafel.

- Hebt u nooit meer gevaren daarna?

- Nooit!

- Verlangt u niet terug naar zee?

- Soms, als het stormt, ga ik naar het strand. De zee slaat alles los! Geen anker houdt.

Hij sloeg zijn glas in éen teug om. Peter schonk het weer vol. De klokken tikten een steeds sterker en dwingender geluid: turbines... een machinekamer vol... De stuurman dronk opnieuw. Peter greep zijn glas.

- Ik blijf zolang het stormt. De kroeg waar ik verblijf houd dreunt in de branding; de lampen zwaaien. Ik moet naar buiten, de nacht in... De zee staat als een beest overeind, wit van woede! Uit de verte stijgen noodseinen op! Er wordt alarm geslagen. De reddingsboot wordt snel uitgebracht. Ik wil mee, de zee op... Maar ik krijg geen kans. Het is een vaste ploeg. Ze steken in zee en brengen ze aan land, keer op keer... twintig, tien, twee... soms niemand...

Het getik van een klok viel stil. Had hij ze niet opge-

[p. 22]

wonden? De andere twee raasden door. Hij dronk met grote slokken en schonk nogmaals in.

- Wanneer de storm geluwd is en de morgen aanbreekt, ligt daar het wrak... verloren. De kapitein is gebleven; de zee heeft hem meegenomen... Bij god! ik had hem kunnen redden! Ze gaven me geen kans. Ik moest in de boten! Hij was mijn vriend... Dagen achtereen zocht ik het strand af naar zijn lichaam. Het werd nooit gevonden. Wat ik vond tussen wrakhout, tussen balen en blikken, dat waren schelpen, losgeslagen, leeg...

De stuurman zette zijn glas neer. Het schip slingerde lange tijd na, lag eindelijk stil. Leeg... Zijn vader zat tegenover hem. Een vreemde stuurman met een anker in zijn vestzak, waarop hij tijd en dood kon aflezen. Hij hield het aan zijn oor en hoorde de zee beuken. Zijn vader zei iets, stond op en gaf hem een hand...

- Ik heb een grote schelpenverzameling. Je moet eens komen kijken...

Peter liet de heer Dodewaard uit. Het regende weer.