De slavenhaler. Tooneelen van Afrika's westkust en reis naar het land der Peuls

XXIX.
Wat er in de factory was voorgevallen. - De heer de Vivès bouwt luchtkasteel en, maar doet eene onaangename ontdekking.

Aan de Rio Pondo was weinig veranderd. Het eenige opmerklijke was, dat een fraai schip op de golven van de rivier wiegelde. De ‘Stormvogel’ was reeds eene maand geleden aangekomen en lag voor anker tegen over de factory van de Vivès. Maar lag de ‘Stormvogel’ er, een ander schip lag er ook voor den mond van de rivier in zee en dat was onze oude bekende ‘The seabird.’

[p. 153]

Hoe het de ‘Stormvogel’ was gelukt ondanks den kruiser de rivier op te komen, was een raadsel en alleen te verklaren door de omstandigheid, dat de bevelhebber daarvan een bizonder knap zeeman was en tevens een handige kerel, die zoodra hij bij zijne komst op de kust er de lucht van had gekregen, dat er een Engelsche kruiser lag, gezorgd had buiten het gezicht van den kruiser te blijven en zich door middel van eene sloep met den wal in betrekking had gesteld. Toen op de hoogte van hetgeen er omging, bleef hij buiten schot en wachtte geduldig het oogenblik af dat een opkomende storm den kruiser drong het ruime sop te kiezen, en liep toen, ondanks het groote gevaar waaraan hij schip en leven blootstelde, op de kust aan en viel binnen.

De commandant Wells zag bij zijne terugkomst vreemd op. Een oogenblik keek hij verbijsterd naar het schip, maar toen hoorde de bemanning, die in hetzelfde geval verkeerde, hem zeggen:

- Hij is er in, maar hij moet er ook uit!

Dat was al wat luitenant Wells zeide, maar voor die hem kenden, was dat genoeg. De bemanning van Harer Majesteits kruiser ‘Seabird’ begreep dan ook, dat men vroeg of laat met dit schip aan den dans zou komen.

Van dat oogenblik week de kruiser bijna niet van zijn post.

In de factory van de Vivès gingen de zaken stilletjes haar gang. Sinds de kapitein met Fernando het binnenland was ingegaan, had men het, daar de commandant van den kruiser zijne officieren niet meer naar den wal liet gaan, vrij vervelend gehad. De Vivès miste Fernando, die, zooals wij weten, zijne rechterhand was, bijna evenzeer als Rosita, en wist in de eerste dagen niet hoe hij het zoolang zonder hem zou stellen. Wat Rosita betreft, deze troostte zich met de gedachte, dat de afwezigheid van haar beminde tot hun geluk moest

[p. 154]

leiden, tot hunne vereeniging. Dit nam niet weg, dat zij de dagen telde.

Het eerste bericht, dat men van de reizigers ontving, wasr toen de kleine troep ontvluchte en door den kapitein in het bosch overrompelde slaven aan de kust kwam. Toen had de Vivès in de handen gewreven van genoegen. In dit handig uitgevoerde stukje herkende hij den kapitein en van nu had hij de beste verwachtingen van de onderneming. Wat Rosita betreft, deze begon te begrijpen, dat de reis voor Fernando wel eens wat minder genot zou kunnen opleveren dan hij er van verwachtte.

Intusschen werd de Vivès' goede verwachting niet beschaamd gemaakt. Op een dag arriveerde aan de factory een groote troep slaven, waarvan de Vivès eerst niets begreep. Het waren de door den kapitein geredde vrouwen en kinderen van de overwonnen opstandelingen, en uit den mond der negers van het geleide vernam men de vreeslijke gebeurtenis, die de oorzaak van hunne slavernij was. De Vivès bewondering en goede luim stegen door deze gebeurtenis niet weinig, maar Rosita sidderde toen zij aan de gevaren begon te denken, die Fernando daar in de binnenlanden bedreigden.

Dat was de laatste maal, dat men bericht had ontvangen Het was een lange tijd van onrust, van hoop en verwachting, van vrees en angst geweest.

Maar nu was alles voorbij, en terwijl Rosita met Fernando in den tuin ronddwaalde en de laatste haar zijne lotgevallen vertelde, zaten de beide slavenhandelaars in de veranda, blakende van geestdrift, hunne plannen te bespreken.

De Vivès was den prins te rijk. Zijne barakoens waren stampvol slaven en de ‘Stormvogel’ lag op de ree. Wat kon er meer zijn om een slavenhandelaar gelukkig te maken? In gedachten berekende hij de waarde, die de kolossale lading

[p. 155]

zwarten vertegenwoordigde, het weinige dat zij hem kostten en de groote som die hij er voor zou krijgen. Wel lag daar de kruiser, maar met een man als kapitein Campo en een schip als de ‘Stormvogel’ duchtte hij geen gevaar. Ba! die lompe kruiser, wat zou die hem maken. Gekheid! de kapitein was een oude rot, die den weg wist om den Engelschman te verschalken en die niet in den val zou loopen. En bovendien de tijd ging om en de ‘Seabird’ met haar lastigen commandant zou niet eeuwig blijven. Wie weet, als die eenmaal vertrokken was, of er dan niet een handelbaarder officier zou komen, die meer van een gemaklijk verblijf bij zijne verschillende kennissen aan den wal hield en verzot was op eene lekkere tafel met fijnen wijn.

Met de hem eigene slimheid had de Vivès gezorgd, dat den kruiser niets bekend zou worden van de aangekomen slaven. De Engelschman mocht niets weten van de aanwezigheid der volle barakoens, anders zou hij geen oogenblik van zijne plaats wijken en misschien des nachts wel den mond van de rivier met zijne sloepen blokkeeren. Den Krumen, die vroeger aan luitenant Wells de noodige inlichtingen had verstrekt, was door het goud van de Vivès het zwijgen opgelegd en de overigen zwegen uit eigenbelang. De factory gaf aan velen brood en de Vivès was voor de vrije zwarten een goed heer.

Het plan voor den veldtocht was reeds gereed. Een kleiner vaartuig, hetzelfde waarvan dokter Trial zoo zonderling had gedroomd, lag in eene kreek van de kust verborgen. Daarin zou het slechtste gedeelte van den voorhanden voorraad geladen worden en dit zou den kruiser in zee lokken. Eenmaal van de kust af zou de ‘Stormvogel’ met de eigenlijke lading hare vleugels uitslaan en den oceaan ingaan, en als dan de koninklijke kruiser met den buit zegepralend terugkwam, zou hij de ‘Stormvogel’ gevlogen vinden.

[p. 156]

Maar vóór het zoo ver was, zou de Vivès nog eene onaangename ervaring opdoen.

Het was een paar dagen na de terugkomst. De zeildag was na eene week bepaald en Fernando zou die reis naar Cuba medemaken. Onder de veranda zaten de kapitein en de Vivès vroolijk te praten, toen Fernando met Rosita aan den arm binnenkwam.

- Caramba, mompelde de kapitein, wat een schoon paar!

- Ja, zei de Vivès, 't is een lust om hen te zien.

Het jonge paar nam na een paar schertsende woorden plaats en het gesprek werd levendiger. Toch ontging het den kapitein niet, dat Fernando een weinig gedwongen was. Daarom juist lette hij meer op hem, toen hij eensklaps een blik van den jongen man op ving, die hem ineens op de hoogte bracht van hetgeen er in hem omging.

- Oom! begon Fernando toen, daar ik de volgende week met den kapitein zal vertrekken, wou ik nog wel u eens over iets spreken.

- Wel, spreek op, Fernando! zei de Vivès, wij zijn onder ons en wij hebben zoover mij bekend is geene geheimen voor elkander.

- Dat is zoo, oom! ik heb ook geene geheimen; ten eerste dan wilde ik u vragen, wanneer ons huwelijk zal plaats hebben? Bij voorbeeld, of u het goed zoudt vinden dit te doen gebeuren als ik van de reis terugkom.

De Vivès lachtte.

- Wel mijn jongen! zeide hij, daar heb ik niets tegen. Laten wij dat dan voor afgesproken houden. De zaken gaan goed en je hebt ruim je aandeel aan de laatste voordeelige onderneming gehad. Wij zullen zorgen, dat alles behoorlijk.......

- O neen, zei Fernando, dat is de bedoeling niet, oom!

[p. 157]

vergeef mij, maar ik wenschte voor mijne aanstaande vrouw en mijzelf te zorgen en dat wou ik juist......

De Vivès liet hem niet uitspreken.

- Wat duivel! riep hij opspringende uit, wat beteekent die gekheid? Je begrijpt toch, dat mijne dochter niet als eene bedelares de wereld ingaat; wat wil je eigenlijk? Voor den dag er mede!

- Dat wilde ik u juist zeggen, oom! begon Fernando. Ik ben nu op een leeftijd gekomen, waarop men eene bestemming moet zoeken te verwerven. U kent mijne denkbeelden omtrent den slavenhandel, dat zal dus mijne stoekomst niet zijn.

- Maar wat wilt ge dan? vroeg de Vivès verbaasd.

- Ik wil eene handelszaak oprichten, hier aan de kust ergens, zoo dicht mogelijk bij u, en dan wil ik zien langs eerlijken weg mijn brood te verdienen door den handel.

- Door den handel, welken handel?

- Geen slavenhandel, zei Fernando, ik wil zonder dat handelen. Alle voortbrengselen der binnenlanden zullen mij welkom zijn; gedurende de afgeloopen reis, heb ik reeds betrekkingen aangeknoopt met de hoofden in het binnenland en ik hoop er met Gods hulp te komen.

- Gij komt er nooit, het is klinklare onzin! barstte de Vivès uit. En hebt gij geld om die onderneming te beginnen.

- U hebt mij vroeger verteld, dat ik, zoodra ik dat wenschte, mijn salaris kon opvorderen, dat mij door u is toegekend, oom!

- Hm, ja, dat is waar, en dat zal je hebben, maar.... maar.... dan begrijp je toch wel, dat je niet kunt trouwen, nu de zaken zóó staan.

- Waarom niet, oom?

- Waarom niet? Wel, wat duivel! omdat je niet zeker van de toekomst bent en dus niet weet, of het je goed zal gaan. Ik kan Rosita geen duistere toekomst laten te gemoet gaan.

[p. 158]

- Papa! het is ook mijn wensch, zei Rosita.

- En bovendien ben ik zeker van te slagen, zei Fernando.

- Jawel, zei de Vivès, ik begrijp wel dat jelui tegen mij hebt samengespannen, maar de oude is niet dwaas. Welzeker! dat zal trouwen, zonder te weten of ze voldoende inkomsten zullen hebben om te leven zooals het behoort. Wat drommel! Rosita is toch niet grootgebracht om ontberingen te lijden?

- U zou er mij ineens bovenop kunnen helpen, oom! zei Fernando, als u wilde.

- Zoo, laat eens hooren; hoe dan?

- Wel oom, als ge nu eens uwe zaken aan kant deedt....

De Vivès maakte een gebaar van verbazing.

- Ik geloof dat u de zaken niet behoeft te drijven om de verdiensten, vervolgde Fernando, en als u mij nu den boel wilde overdoen en uwe rust nemen, dan schafte ik den slavenhandel aan mijne factory af en behield alleen de rest.

- Ta, ta! riep de Vivès, gij zult mij niet bekeeren. Ik ben te oud om terug te gaan.

De kapitein schoof onrustig op zijn stoel heen en weer.

- Nu zeg ik op mijne beurt, dat is gekheid! zeide Fernando, want men is nooit te oud om zich te bekeeren en om u een sprekend voorbeeld hiervan te geven, is de kapitein zelfs bekeerd.

- Wat! riep de Vivès uit, wien nu de onrustige houding van den kapitein in het oog viel. Hebt gij dan allen tegen mij samengespannen? Gij meent het toch niet! Kom, oude kameraad, biecht eens op. Wat duivel! gij zit daar net alsof ge je laatsten dollar versnoept hebt; spreek op, 't is toch niet waar?

- Helaas! zeide de kapitein met een zucht, het is waar. Ik heb mij laten overhalen. Het is mijn laatste tocht geweest, evenals de aanstaande reis naar Cuba mijne laatste onderneming zal zijn. Wij zullen niet meersamen werken, de Vivès!

[p. 159]

De Vivès liet zich geheel ontdaan in zijn stoel vallen en keek nu den een dan den ander aan zonder een woord te spreken.

Rosita stond nu op en hem naderende sloeg zij haar vader de armen om den hals en zeide op smeekenden toon:

- Toe, vader! laat u nu ook eens overhalen en...... en..... maak uwe dochter gelukkig. Laat dien slavenhandel varen. Wij zijn immers rijk, ontzaglijk rijk, en neem voor de rest van uw leven rust. Laat er geene verwijdering komen tusschen ons, vader!

- Stil! zei de Vivès haar bedaard afwerende, laat mij een oogenblikje om tot mijzelf te komen. Ik laat mij niet dwingen en niet overrompelen. Laat mij met rust...

En opstaande liep hij den tuin in, als snakte hij naar lucht.

Zoodra hij weg was, vatte de kapitein het woord op:

- Houdt u nu bedaard, zeide hij, en laat den boel werken. Bederft niet alles door overijld te handelen, dan maakt ge hem boos en er komt niets van. Laat liever de geheele zaak op zijn beloop en spreekt er volstrekt niet meer van. Desnoods wachten wij, tot wij van de reis terugkomen. Vertrouwt op mijne woorden en roert dit onderwerp niet meer aan. In onze afwezigheid zal hij tot inkeer komen, ik ken hem zoo goed als mijzelf.

En daarbij bleef het. - Rosita zocht haar vader in den tuin op en Fernando besprak zijne plannen verder met den kapitein.