De commandant van de negerjagers. Historisch verhaal van de krijgstochten tegen de boschnegers in Suriname, 1772-1778

[p. 70]

XII.

- Er blijft mij thans niets meer over, vervolgde Driessen, dan u mede te deelen, wat ik in de laatste jaren zelf heb bijgewoond. Daaronder behoort het beleg en de inneming van Boucou met het vreeselijk bloedbad, waardoor dat wapenfeit berucht is geworden.

- Zijt ge daar bij geweest? vroeg Mijland.

- Ja, ik heb dien tocht en ook dien van den vaandrig Sebulo medegemaakt. Ge moet weten, dat sinds de vijandelijkheden weer begonnen waren, de oorlog misschien nog veel erger was dan vroeger. De Cottica-negers, men had ze zoo genoemd, omdat ze in het district van dien naam het eerst begonnen waren, de Cottica-negers dan, waren al dadelijk veel geduchter tegenstanders dan vroeger de Auka- en Saramacca-negers. Dat kwam, zooals ik u reeds gezegd heb, doordat zij zulke flinke aanvoerders hadden, want men moge over hen denken zooals men wil, hunne aanvoerders waren kranige kerels.

- In September, nu twee jaar geleden dan (1771), gingen wij op expeditie om een dorp der Boschnegers, dat diep in het woud gelegen was, te veroveren. Sebulo, de vaandrig, was onze bevelhebber. Wij waren slechts 50 man sterk, behalve de dragers. Nu, aan de laatsten [heb] je in geval van nood niets.

[p. 71]

- Toen wij bij het dorp aankwamen, bemerkten wij, dat het zeer sterk gelegen was. Aan de eene zijde was eene diepe zwamp en aan de andere....

- Eene zwamp, wat is dat? viel Mijland hem in de rede.

- Een moeras, zei Driessen, en aan de andere zijde was het door palissaden van 10 voet hoog versterkt. Er waren behoorlijk schietgaten in aangebracht en één kleine poort, die slechts aan één persoon te gelijk toegang kon verleenen, was de eenige ingang.

- Tot ons geluk was het grootste gedeelte van de weerbare bevolking niet in het dorp. Wij begonnen onzen aanval en daar de verdediging door de weinige mannen zwak was, gelukte het ons weldra er binnen te komen. Drie negers werden neergeschoten en de overigen redd'en zich door de vlucht.

- Wij vonden er twintig vrouwen en kinderen. Deze ongelukkigen hadden natuurlijk niet, zooals de vlugge negers, kunnen ontsnappen, maar toch hadden zij ondanks het dreigende gevaar nog hunne gekwetsten medegenomen.

- Wat zouden wij doen? Onze commandant besloot de geheele sterkte te verwoesten en de vrouwen en kinderen als krijgsgevangenen mede te voeren. Dit geschiedde, wij verwoestten de woningen, wierpen de gevonden levensmiddelen in de zwamp en toen namen wij den terugtocht aan.

- Wij waren nauwelijks op weg of we werden van alle kanten bestookt. Baron had van het gebeurde kennis gekregen en wachtte ons op. Maar wij hadden nòch dooden nòch gewonden mede te voeren en waren tegen hem opgewassen. Vijf malen achtereen beproefde hij een

[p. 72]

aanval, maar even dikwijls moest hij ook afdeinzen, en zoo bereikten wij na veel moeite en gevaar dan eindelijk Paramaribo.

- Na die overwinning leden wij echter dikwijls de nederlaag. De Auka-negers ontdekten en verwoestten in October van datzelfde jaar een dorp der Boschnegers en ook de Joden deden hetzelfde, maar in November werd een onzer afdeelingen in de Cottica geheel verslagen en daarop volgde eene geheele reeks nederlagen, zoowel van militaire expedities als van burger-commando's. - In den loop van het afgeloopen jaar (1772) intusschen, werd door een gevangen genomen Boschneger medegedeeld, dat Baron eene sterkte had aangelegd zóó hecht, dat hij gerust een aanval der Hollanders durfde afwachten. Hij had daar zijn hoofdkwartier gevestigd en keerde na elken strooptocht daar terug. Hij achtte zich daar zóó sterk, dat hij het fort den naam ‘Boucou’ had gegeven, hetwelk beteekent ‘tot stof vervallen,’ waarmede hij te kennen wilde geven, dat het eer tot stof zou vervallen, dan door de blanken vermeesterd worden.

- Het is te begrijpen, dat de regeering dit niet wilde dulden en weldra werd dan ook eene expeditie uitgerust.

- Nu, het was geen grootspraak geweest. Boucou was sterk. In de eerste plaats werd de sterkte omringd door een uitgestrekt, grondeloos moeras. Als tweede verdedigingslijn waren zware palissadeeringen van drie mans hoogte aangebracht. Voor de schietgaten zag men zelfs kleine kanonnen (draaibassen) en boven alles uit wapperde zoo waar eene vlag, geel met een zwarte leeuw.

- Natuurlijk draalden wij, ondanks de onvoordeelige

[p. 73]

...... trok Frederici in alle stilte over het gevonden pad door het moeras, klom, zonder bemerkt te worden, over de palissaden en wij waren er binnen (Blz. 75).

[p. 74]

ligging der sterkte, niet om aan te vallen. Maar een, twee, drie aanvallen werden gedaan, zonder dat we een stap verder kwamen. Het moeras was niet te doorwaden en om de palissadeering te overmeesteren hadden we misschien al ons volk moeten opofferen. De kanonnen konden niet worden gebruikt en handgranaten hadden wij niet. Daar stonden wij dan vlak voor de sterkte en konden niets uitrichten. Baron had wel gelijk, zijn sterkte was langs den gewonen weg niet te veroveren. Ten einde raad bood men nu aan allen, die de wapens neerlegden, pardon, maar Baron lachtte ons uit.

- Kort daarna waagden zich een dozijn negerjagers te ver vooruit en Baron nam de roekeloozen gevangen. Nadat hij er elf had laten fusileeren, liet hij de twaalfde geeselen, een oor afsnijden en het hoofd kaal knippen. Zoo stuurde hij de eenig overgeblevene van dit dozijn terug met de boodschap, dat hij nòch de blanken nòch de negerjagers vreesde.

- We kregen versterking, onder bevel van den moedigen officier de Frederici, maar het hielp niets. Men vuurde van weerszijden zonder ééne schrede verder te komen.

- Toen probeerden we om een weg door het moeras te maken, door takkenbossen daarin te werpen. Maar met deze pogingen offerden we veel menschenlevens op, zonder resultaat. Ten slotte kregen we gebrek aan alles en toen sprak men er van om het beleg maar op te breken.

- De negerjagers, woedend over den dood hunner makkers, zochten echter onverdroten naar eene gelegenheid om de vesting te vermeesteren. Daar ontdekken

[p. 75]

zij opeens midden door het moeras, aan de achterzijde van de sterkte, een weg, die slechts daardoor verborgen was gebleven, omdat hij even onder water stond.

- Nu herleefde als bij tooverslag ieders moed en hoop weer.

- Kapitein Mijland deed een valschen aanval, en terwijl Baron zijn volk naar het bedreigde punt deed gaan, trok Frederici in alle stilte over het gevonden pad door het moeras, klom, zonder bemerkt te worden, over de palissaden en wij waren er binnen.

- Ik behoef je niet te zeggen, hoe verbaasd, hoe woedend de Boschnegers waren en welk een bloedbad er dien dag daarbinnen werd aangericht. Kortom, Boucou werd veroverd en vernield. Vier negers, zes en twintig vrouwen en negentien kinderen voerden wij als gevangenen mede. Zeer speet het ons echter, dat Baron met eenige volgelingen ontsnapt was.

- Ziedaar, aldus eindigde Driessen zijn verhaal, hoe het komt, dat we nu weer op expeditie zijn. Baron heeft het in de bosschen verstrooide, rondzwervende volk van Boucou weer vereenigd en ofschoon er 30 à 40 gedood zijn en 100 à 110 gevangen genomen, toch is hij weer zóó sterk, dat hij nog kort voordat ge in de kolonie zijt gekomen een aanval op eene afdeeling van het vrijkorps heeft gedaan, die voor ons zoo goed als een nederlaag was. Daarna is de geschiedenis van luitenant Leppert voorgevallen, die met drie soldaten, bij een overval in een moeras, werd gedood, terwijl er twaalf van zijn volk gewond werden en de geheele bende verstrooid en meerendeels door de Boschnegers vermoord en dat alles is genoeg, om eene expeditie noodig te maken.

[p. 76]

- En nu ga ik slapen. Morgenochtend gaan we de bosschen in en dat is geen kinderwerk. Rust wel!

Eenige oogenblikken later was behalve de wacht alles in diepe rust.