De commandant van de negerjagers. Historisch verhaal van de krijgstochten tegen de boschnegers in Suriname, 1772-1778

[p. 16]

III.

- Ten einde je te doen begrijpen waarom de negerslaven wegliepen van hunne meesters, moet ik eenige feiten mededeelen van mishandelingen, die volkomen waar zijn, aldus begon Driessen zijne mededeeling. Ge kunt, als ge mij niet gelooven wilt, ze in de geschiedboeken van de kolonie Suriname lezen.

Mijland maakte eene afwerende beweging en Driessen vervolgde:

- In het jaar 1733 vervoegden 15 slaven, zoowel mannen als vrouwen, zich bij den Gouverneur. Zij kwamen klagen over de wreede behandeling, hun door hun meester Hendrik Bisschoff aangedaan, en brachten het hoofd mede van een neger, dat Bisschoff op een staak had laten zetten. Uit een onderzoek bleek, dat Bisschoff verscheidene slaven doodgeslagen of doodgeschoten had, drie slaven de hoofden had laten afkappen en op staken doen zetten. Voor kleinigheden werden de arme menschen zwaar gegeeseld, o.a. eene mulatin zóó hevig, dat er stukken vleesch uit haar lichaam gereten werden. Deze beul werd gevangen genomen, doch hij stierf vóór hij zijn straf kon ondergaan.

- Verschrikkelijk! riep Mijland uit.

- Zekere P. Hotzz liet een zijner slaven zóó gee-

[p. 17]

selen, dat zijn lichaam tusschen de lendenen geheel met geronnen bloed was bedekt en de ingewanden er uit kwamen. De ongelukkige maakte uit wanhoop en smart zelf een eind aan zijn leven.

- Zekere Pousset mishandelde in 1734 een neger en eene negerin verschrikkelijk en liet ze daarna de hoofden afhouwen. Eene juffrouw Pieterson, in de kolonie voor zeer wreed bekend staande, vermoordde nu en dan slaven en liet die in hare woning begraven. Men liet deze beestachtige vrouw ontvluchten.

- Den slaaf, die tegen zijn meester de hand durfde opheffen, werd die hand afgehouwen en aan slaven, die poogden weg te loopen, zette men een been af. Let wel, dat deze straffen door de rechtbank uitgesproken werden.

- Wat, door de rechtbank? riep Mijland uit.

- Ja, ge kunt het in de geschiedboeken vinden, met den datum en de bizonderheden er bij.

- Maar dat is toch schandelijk, zei Mijland.

Driessen glimlachte schamper en zeide:

- Wacht maar even, er volgt nog meer.

- Behalve het afkappen van handen en het afzetten van beenen, sneed men hun ook de Achilles-pees door. Ge weet, dat dit de pees is achter boven den hiel, die de voet aan het been om zoo te zeggen verbindt. Was die doorgesneden, dan was de voet als het ware verlamd; dat belette het wegloopen. Ook werden zij gebrandmerkt op beide schouders en soms op de wangen. En dat alles werd toegepast op slaven, die somtijds niets meer hadden gedaan, dan zich tegen de gruwelijke mishandelingen te verzetten, welke zij van de opzichters op de plantages moesten ondervinden. Men bedacht allerlei

[p. 18]

schandelijke martelingen en men was daarin zeer vindingrijk.

- Zoo werden drie negers, die met andere negers gevochten hadden, in Februari 1728, streng gegeeseld op alle hoeken van Paramaribo en daarna de eene op de wang gebrandmerkt en den andere beide ooren afgesneden. Ik vraag u, is dat een straf in vergelijking met het vergrijp? Een misdaad was het niet eens te noemen, wat de ongelukkigen gedaan hadden.

- 't Is ongehoord, zeide Mijland, die hoe langer hoe meer verontwaardigd werd en daardoor des te stiller en somberder.

- De doodstraf bestond volgens gewoonte in ophangen en radbraken, vervolgde Driessen, maar dat was onzen landgenooten niet genoeg. Men dacht wreeder straffen uit, zooals: levend verbranden met een klein vuurtje, terwijl het vleesch nu en dan met gloeiende tangen werd genepen, en zoo voorts. Bovendien alsof dit alles nog niet onmenschelijk, of liever beestachtig genoeg ware, hing men ze levend aan een ijzeren haak door de ribben op.

- Hoe? Wat? riep Mijland luide uit.

- Stil! zeide Driessen, ge zoudt onze lieden wakker maken en als de luitenant ontijdig werd gewekt, zou hij wel eens zijn goed humeur kunnen verliezen.

- Maar het is ook al te wreed om waar te kunnen zijn, zeide Mijland, die van verontwaardiging trilde. Te moeten denken, dat onze landgenooten zoo dierlijk wreed waren....

- Zijn, merkte Driessen aan, niet waren, het gebeurt nog.

- Te denken, riep Mijland, dat wij, die zoo vaak

[p. 19]

wraak hebben geroepen over de wreedheden der Spanjaards in ons eigen land vroeger bedreven, ons nu nog moeten schamen voor ons eigen volk.

- 't Is toch helaas zoo en denk nu eens na hoe men zoo iets uitvoerde en bovenal bedenk er bij, dat dit publieke rechtsplegingen waren, geen wreedheden door planters of opzichters begaan. Welnu, zoo'n slaaf werd een opening tusschen de ribben gesneden, daarin werd de haak gestoken om een der ribben heen en zoo werd de kerel dan opgehangen. Hij leefde dus en hing als het ware dubbel gevouwen, met het hoofd en de beenen naar den grond, en het gebeurde, dat zoo'n ongelukkige nog een paar dagen in dien verschrikkelijken toestand leefde, en dat de schildwacht, die bij de galg geplaatst werd, hem ten slotte uit medelijden met de kolf van zijn geweer doodsloeg.

Driessen zweeg en Mijland zat met het hoofd in de handen. Hij was zóó onder den indruk van het gehoorde, dat hij geen woorden kon vinden om lucht te geven aan zijne verontwaardiging.

- Ge kunt na het verhaalde nu eenigszins begrijpen, zeide Driessen, hoe, als men eenig gevoel heeft voor recht en menschelijkheid, hoe dan hier weldra alles u tegenstaat. Dat is de grondoorzaak, dat ik zoo'n hekel heb gekregen aan alles hier. Men verliest zijn opgeruimd humeur, als men ziet hoe de menschen dit paradijs, want dat is Suriname wat de schoone en rijke natuur aangaat, hoe de menschen, zeg ik, dit paradijs tot een hel gemaakt hebben. Elk oogenblik bekruipt u de lust om de handen eens flink uit te slaan en links en rechts eens een aantal ellendelingen neer te vellen, hoog en laag

[p. 20]

geplaatsten, en wel zoo, dat zij niet meer in staat zijn allerlei laagheden en gruwelen te bedrijven.

- Ter vergoeding bracht ik bij voorkeur mijn tijd door in de natuur en daarom verzoek ik altijd op expeditie te mogen gaan, zoodra er ergens wat te doen is. Wel moet ik dan vechten tegen slaven, die in opstand zijn gekomen door de gruwelen en wreedheden hunner meesters, maar ook zij bedrijven thans gruwelen en het koste wat het wil, dit moet hun belet worden en elke overwinning van ons brengt ons nader tot het doel die ongelukkigen in de maatschappij weerom te brengen.

- Maar nu zoudt ge mij nog vertellen, hoe de slaven in opstand kwamen, zei Mijland.

- Ja, een anderen keer zal ik dat doen, zei Driessen; zie eens, de duisternis begint reeds te wijken. Het gebrul van de tijgers is verstoord en de vampiers vliegen ook niet meer, dat is een bewijs, dat de dag niet lang meer op zich zal laten wachten en wij weten niet wat ons morgen te wachten staat, laten wij daarom eenige uren gaan slapen. Bij het vermoeiende leven in de bosschen heeft men veel rust noodig. Kom!

Hij wekte een paar soldaten om de wacht over te nemen en beide vrienden strekten zich in het overdekte gedeelte van het vaartuig uit.